Thí điểm áp dụng hệ số K để quyết định giá đất

DIỆU HOA• 06/03/2023 04:00

HoREA kiến nghị cho phép TP HCM thí điểm áp dụng hệ số K thay vì phải thực hiện thuê đơn vị tư vấn để xác định giá đất cụ thể theo các phương pháp thẩm định giá.

>> Gỡ nút thắt pháp lý cho các dự án nhà ở: “Bước ngoặt” cho ngành bất động sản

Quy trình 2 bước “định giá đất” và bước “thẩm định giá đất” có thể dẫn đến tình trạng “quyền anh, quyền tôi”

Theo HoREA, quy định việc tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất dự án nhà ở thương mại theo 4 phương pháp định giá đất, mà chủ yếu là theo phương pháp thặng dư để xác định giá đất cụ thể theo nguyên tắc việc định giá đất phải bảo đảm phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường, thông qua 2 bước là bước “định giá đất” và bước “thẩm định giá đất” có một số bất cập.

Thứ nhất, bước định giá đất, Sở TN&MT đấu thầu thuê đơn vị tư vấn định giá đất phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường. Nhưng hiện nay, nhiều đơn vị tư vấn định giá đất từ chối không tham gia định giá đất do sợ rủi ro.

Thứ hai, bước thẩm định giá đất, Sở TN&MT trình Hội đồng thẩm định giá đất cấp tỉnh (do Chủ tịch UBND tỉnh làm Chủ tịch Hội đồng, Giám đốc Sở Tài chính làm Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng) thẩm định giá đất để UBND tỉnh ban hành quyết định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của dự án.

Cách làm này có thể gây ra rủi ro pháp lý cho cán bộ, công chức, viên chức nhà nước và người liên quan, đồng thời mất nhiều thời gian mà vẫn không đạt được kết quả tin cậy như các chuyên gia đã tính toán. Nếu một dự án nhà ở thương mại do 02 đơn vị tư vấn định giá đất cùng áp dụng 1 phương pháp định giá đất thì cho ra 2 kết quả khác nhau với mức chênh lệch khoảng 17%.

Bên cạnh đó, quy trình 2 bước “định giá đất” và bước “thẩm định giá đất” có thể dẫn đến tình trạng “quyền anh, quyền tôi” do Sở Tài chính là Thường trực Hội đồng thẩm định giá đất cấp tỉnh có thể “bác” kết quả “định giá đất” của Sở TN&MT, phải làm lại gần như từ đầu. Cách làm này dẫn đến thời gian thực hiện quy trình, thủ tục “định giá đất” và “thẩm định giá đất” tốn rất nhiều thời gian, thường mất khoảng trên dưới 3 năm hoặc lâu hơn, làm mất cơ hội đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp.

>>Gỡ nút thắt pháp lý cho các dự án nhà ở: “Bước ngoặt” cho ngành bất động sản

Tiền sử dụng đất hiện nay vừa là “ẩn số” và là gánh nặng với người mua nhà

Theo HoREA, tiền sử dụng đất hiện nay vừa là “ẩn số” đối với cả cơ quan nhà nước do không thể tiên lượng được nguồn thu tiền sử dụng đất của các dự án trên địa bàn trong từng thời kỳ và đối với doanh nghiệp cũng là “ẩn số” do không thể tiên lượng được tiền sử dụng đất của dự án để tính toán hiệu quả đầu tư, cũng như rất khó mời gọi nhà đầu tư nước ngoài do “ẩn số” tiền sử dụng đất.

Đây cũng là gánh nặng với người mua nhà, bởi lẽ chi phí đền bù giải phóng mặt bằng và “tiền sử dụng đất” thường chiếm khoảng trên dưới 10% giá nhà chung cư, chiếm khoảng 30% giá nhà phố và chiếm khoảng trên dưới 50% giá nhà biệt thự.

Theo đề xuất của TP HCM, nếu áp dụng phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất đối với tất cả các dự án bất động sản, nhà ở thương mại, kể cả dự án có giá trị về đất trên 30 tỷ đồng và hệ số điều chỉnh giá đất này cần được áp dụng theo từng loại hình dự án bất động sản, nhà ở thương mại (tùy theo loại hình dự án nhà ở cao cấp, trung cấp, loại bình dân) và theo vị trí của từng dự án cụ thể (tại khu vực 1, khu vực 2, khu vực 3, khu vực 4, khu vực 5) để xác định “hệ số điều chỉnh giá đất” phù hợp cho từng loại dự án.

Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA cho biết, đề xuất này đã “công thức hóa” và “định lượng” được việc tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, giúp cho thị trường bất động sản minh bạch hơn. Nhưng đề xuất này vẫn có thể gặp vướng mắc trong triển khai thực hiện do chưa xây dựng được “cơ sở dữ liệu lớn (Big data)” đầy đủ, cập nhật theo thời gian thực, nên “Bảng giá đất” chưa thu thập thông tin thị trường đầy đủ, chính xác và được xây dựng theo vùng giá trị, đến từng thửa đất, bởi đang có tình trạng các bên mua bán kê khai thấp giá giao dịch nhà đất với cơ quan thuế, phổ biến chỉ bằng 30-50% giá giao dịch thật, dẫn đến cơ sở dữ liệu “đầu vào” không chính xác, đồng thời do khả năng ngân sách nhà nước có hạn nên bị hạn chế về công nghệ, chưa thể cập nhật được dữ liệu “đầu vào” theo thời gian thực.

Mặc dù vẫn còn có các bất cập trên đây, nhưng đề xuất này của UBND TP HCM là bước tiến rất tích cực, phù hợp với mục tiêu xây dựng chính quyền điện tử và nỗ lực thực hiện Đề án 06 về cấp mã số định danh cá nhân, tích hợp các thông tin vào cơ sở dữ liệu lớn (Big data), đi đôi với lộ trình xây dựng Luật Thuế tài sản, bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản …

HoREA kiến nghị, cho phép TP HCM được thí điểm thực hiện áp dụng Phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với tất cả các khu đất, thửa đất thay vì phải thực hiện thuê đơn vị tư vấn để xác định giá đất cụ thể theo các phương pháp thẩm định giá.