Dự án 6 tỷ USD và 10 năm hoang phế
"Mỗi khi đi ngang khu đất hoang phế của dự án Nhà máy nhiệt điện Kiên Lương, tôi xót xa trong lòng...”
Đó là chia sẻ của Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang - ông Phạm Vũ Hồng với phóng viên Báo Diễn đàn Doanh nghiệp.
Khu đất xây dựng dự án bị bỏ hoang từ nhiều năm nay. Ảnh nhỏ: Khu nhà làm việc của chủ đầu tư xây thô 5 năm chưa được hoàn thiện
Ông Hồng cũng cho biết, dự án này đã dừng triển khai từ nhiều năm nay, mặc dù địa phương đã nhiều lần kiến nghị thu hồi nhưng phải chờ đợi ý kiến từ các các cơ quan thẩm quyền cấp trên.10 năm chưa khởi công
Được biết, Dự án Trung tâm nhiệt điện Kiên Lương (huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang) được Chính phủ phê duyệt chủ trương "dự án trọng điểm quốc gia về điện trong quy hoạch điện VI", giao cho Tập đoàn Tân Tạo – ITA làm chủ đầu tư từ năm 2008 với tổng mức đầu tư lên tới 6,2 tỷ USD, tổng công suất lên tới 4.400 - 5.200 MW.
Dự án được phân kỳ thành 3 giai đoạn với thời gian dự kiến hoàn thành cả dự án vào năm 2018 này với mục tiêu sản lượng điện phát lên lưới điện quốc gia đạt 8.100 tỷ đến 8.640 tỷ KWh/năm. Đồng thời, Tập đoàn Tân Tạo cũng đầu tư một cảng nước sâu tại đảo Nam Du để nhập than từ Australia và Indonesia phục vụ cho nhà máy.
Trong đó, giai đoạn 1, 2 gồm các hạng mục san lấp và xây dựng vận hành Nhà máy Nhiệt điện Kiên Lương 1 có công suất 1.200MW (2 tổ máy 600MW), tổng mức đầu tư khoảng 2 tỷ USD được triển khai từ đầu năm 2009. Dự kiến phát điện tổ máy đầu tiên sẽ phát điện thương mại vào cuối năm 2013, tổ máy số 2 sẽ phát điện vào năm 2014.
| Trong lần làm việc với Kiên Giang mới đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng cho ý kiến về dự án Nhà máy nhiệt điện Kiên Lương: "Dự án để quá lâu mà không làm gì thì thu hồi, bất cứ nhà đầu tư nào cũng vậy". Đồng thời, Thủ tướng cũng chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì phối hợp cùng các bộ, ngành hữu quan và địa phương rà soát, đánh giá lại giá trị đầu tư mà nhà đầu tư đã thực hiện để trên cơ sở đó tham mưu cho Chính phủ phương án thu hồi, xử lý tồn đọng tại dự án này. |
Giai đoạn 3 của dự án gồm Nhà máy nhiệt điện công suất lên đến 2.000MW, tổng mức đầu tư lên đến 2,5 tỷ USD, dự kiến phát điện trong năm 2018.
Tuy nhiên, ngay sau đó dự án này gặp khó khăn trong thu xếp nguồn vốn. Năm 2014, dự án được Chính phủ cho phép chuyển từ hợp đồng đầu tư BOO ( xây dựng - sở hữu - kinh doanh), sang hợp đồng BOT (xây dựng - kinh doanh- chuyển giao) để tận dụng cơ chế cấp GGU/IPP (cam kết bảo lãnh của Chính phủ cho dự án nhiệt điện tư nhân đầu tư theo hợp đồng BOT).
Trong biên bản ĐHCĐ 2016, ITA cho hay, đang cùng chủ đầu tư tích cực đàm phán với các đối tác để đẩy nhanh tốc độ triển khai dự án. Tổ máy số 1 dự kiến sẽ vận hành và phát điện vào tháng 8/2024 và toàn bộ nhà máy sẽ vận hành thương mại vào tháng 2/2025 nhằm góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Tuy nhiên, mới đây, phóng viên Báo Diễn Đàn Doanh Nghiệp đã đi thực địa dự án này thì thấy hàng trăm ha đất của dự án bị bỏ hoang, rất lãng phí.
"Khu vực này trước kia nuôi tôm quảng canh cải tiến rất trúng, mỗi ha kiếm vài trăm triệu/năm không khó. Từ khi dự án bơm cát sang lấp cho đến nay thì bỏ hoang phế như thế, thấy thật là tiếc", ông Nguyễn Văn Út, nhà gần cầu Mỏ So trong khu dự án này tiếc nuối nói.
Khu nhà làm việc của chủ đầu tư là một dãi nhà 3 tầng xây thô đã 5 năm vẫn chưa hoàn thiện, khu tái định cư cỏ mọc um tùm, các khu chức năng khác cũng chung tình trạng như vậy.
Theo ông Đỗ Đoàn Nhật Thiên Long, Trưởng ban BTGPMB hỗ trợ tái định cư huyện Kiên Lương: dự án có quy mô gần 300ha gồm khu xây dựng nhà máy 270ha và khu nhà làm việc, tái định cư 18ha với hơn 300 hộ bị ảnh hưởng.
Từ năm 2011-2016, nhà đầu tư đã thực hiện giải phóng mặt bằng cho khoảng 60% với số tiền đã chi cho công tác này gần 90 tỷ đồng. Hiện còn lại 58 hộ với số tiền trên 11 tỷ đồng nhưng từ năm 2016 đến nay nhà đầu tư không chi trả, địa phương cũng không có nguồn nên công tác GPMB kéo dài đến nay vẫn chưa xong.
“Chắc chắn phải thu hồi”
Ông Phạm Vũ Hồng, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang cho biết: theo thông tin từ Bộ Công thương, chủ trương phát triển các nhà máy nhiệt điện tuabin khí hỗn hợp tại tỉnh Kiên Giang sử dụng khí Lô B dự kiến đặt tại KCN Xẻo Rô, huyên An Biên, tỉnh Kiên Giang dẫn đến dự án nhà máy nhiệt điện Kiên Lương 1 và Kiên Lương 2 không có trong danh mục các dự án nguồn điện đưa vào vận hành trong giai đoạn đến năm 2030 (theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt). Như vậy, chắc chắn dự án Nhiệt điện Kiên Lương sẽ phải thu hồi vì không nằm trong quy hoạch. Tuy nhiên, việc thu hồi dự án vào thời gian nào và việc thanh lý dự án với nhà đầu tư ra sao thì thuộc thẩm quyền của bộ, ngành Trung ương.
"Những dự án kiểu này không chỉ làm khó địa phương trong công tác đền bù hỗ trợ tái định cư cho người dân mà còn gây lãng phí rất lớn về đất đai, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội tại địa phương", ông Hồng than vãn.