KCN Quán Ngang với ẩn họa môi trường Kỳ II: Truy tìm nguồn gốc nước thải
Như DĐDN đã thông tin về tình trạng ô nhiễm môi trường tại Khu công nghiệp Quán Ngang, Quảng Trị. Để truy rõ nguồn gốc ô nhiễm, phóng viên Báo đã tìm đến những người có trách nhiệm tại địa phương.
Mang theo lời nhắn gửi của cụ Hoàng Văn Lũy sau cuộc trò chuyện cách đây mấy hôm, phóng viên tìm đến cơ quan chức năng mong tìm đáp án cho hai câu hỏi: Nước thoát ra ở miệng cống xuất phát từ phía KCN Quán Ngang có an toàn hay không? KCN Quán Ngang đã có nhà máy xử lý nước thải tập trung hay chưa?
Nhà máy chỉ mới xây dựng tường rào
Cơ quan chức năng nói nước vẫn chưa chảy!
Nơi đầu tiên đến là UBND xã Gio Quang, địa bàn đặt KCN và có hệ thống mương kín vừa mới xây dựng. Sau khi trình bày khó khăn trước thực trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn quản lý, ông Lê Văn Thông – Chủ tịch UBND xã cho rằng: “nguyên nhân gây ô nhiễm chính là nhà máy chế biến bột cá Hồng Đức Vượng (từ nguyên liệu cá tươi) và nhà máy Bia.”
Khi được hỏi về đường cống nổi vắt ngang qua cánh đồng trước mặt trụ sở xã, ông Thông nói ngay: “Đường cống do Ban Quản lý khu kinh tế làm chủ đầu tư xây dựng, vừa hoàn thành vào tháng 10/2017 và chưa đưa vào sử dụng”. Vị này còn chắc nịch: “điểm đầu cống xả chưa đấu nối vào nhà máy, nên nước trong đường cống chưa chảy!”.
Khá bất ngờ về khẳng định của vị lãnh đạo trẻ - sống rất gần với vị trí cuối cùng của đường cống, phóng viên mở đoạn clip ghi lại cảnh nước chảy ra từ miệng cống do người dân gửi về. Xem xong, ông Thông giải thích: “trong quá trình xây dựng, đường cống có nhiều đoạn đi ngầm dưới mặt đất nên nước ruộng thấm xuống!?”.
Cũng lạ, cánh đồng lúa chuẩn bị vào mùa gặt, hệ thống thủy lợi nội đồng đã ngưng cấp nước khá lâu,nhiều tuần nay không có mưa lớn, thế mà vẫn ô nhiễm!
Với lãnh đạo cấp cơ sở, xem ra khó tìm câu trả lời xác đáng. Ông Thông tâm tư: “cấp xã không có công cụ quan trắc môi trường, thậm chí muốn liên hệ làm việc với các nhà máy cũng khó khăn”.
Những băn khoăn ngày càng một nhiều thêm, phóng viên tìm đến Sở Tài nguyên – Môi trường Quảng Trị. Tại đây, ông Nguyễn Hữu Nam – Phó giám đốc Sở và hai cấp dưới của ông tiếp tục khẳng định: “nước chưa chảy”, vì lý do “điểm đầu đường cống chưa đấu nối vào nhà máy xử lý nước thải” và kết luận “chưa có ô nhiễm mang hóa chất”.
Khi phóng viên dẫn chứng đoạn clip ghi hình nước thải, ông Trương Trung Kiên – Trưởng phòng kiểm soát ô nhiễm (Chi Cục bảo vệ Môi trường) cho hay: “theo quy trình khi công trình chưa hoàn thành, nguồn nước chưa được kiểm định, nếu có nước chảy tức là sai nguyên tắc”. Ông Nam thừ nhận: “nếu nước ruộng thấm qua lớp bê tông thì nước phải trong chứ không có màu vàng nhạt như thế này”.
Cùng câu hỏi đó, ông Trần Văn Đoàn - Trưởng Ban quản lý khu kinh tế, tiếp tục khẳng định: “nước chưa chảy”. Chưa thuyết phục, Phóng viên mở clip, sau khi xem xong, vị này phân trần: “nếu có nước chảy đó là do nước ruộng thấm xuống”. Trao đổi bị gián đoạn bởi vị Trưởng Ban có cuộc điện thoại. Tuy nhiên, loa ngoài điện thoại cuộc trò chuyện “cho hay” bên kia đầu dây vẫn kiên quyết: “nước đổ ra sông an toàn tuyệt đối”. Tắt máy, ông Đoàn và một cấp dưới khác liên hồi lặp lại khẳng định đó.
Nhà máy xử lý nước thải dở dang, nước thải đâu ra?
Ngày 11/10/2017, đích thân Chủ tịch tỉnh Quảng Trị ông Nguyễn Đức Chính phát động lễ khởi công xây dựng Nhà máy xử lý nước thải KCN Quán Ngang, diện tích 3,1 ha, giai đoạn 1 (đến 2019) có vốn đầu tư 104 tỷ đồng, đạt công suất 1.500m3/ngày, đêm.
Qua tìm hiểu, Nhà máy xử lý nước thải đang vướng giải tỏa mặt bằng (còn 2 hộ chưa chịu di dời và nghĩa trang mai táng của người dân). Khảo sát thực địa cho thấy, hạng mục đang thi công là bờ rào, công trường không nhiều nhân công, mặt bằng bề bộn gạch đá.
Không biết với tiến độ “rùa bò” thì giai đoạn 1 đến năm 2019 có hoàn thành nhà máy? Thêm một điều khó giải thích: Trước khi khởi công nhà máy, nước thải trực tiếp đổ ra xung quanh khu dân cư, gây ô nhiễm nặng những năm 2016, 2017. Đùng một cái, xuất hiện đường cống dẫn nước thải, tự nhiên môi trường xung quanh được cải thiện!
Phải chăng các nhà máy dừng hoạt động để chờ nhà máy xử lý nước thải vận hành? Nếu hoạt động sản xuất vẫn diễn ra thì nước thải chảy đi đâu trong khi nhà máy nước thải mới xây tường rào?
Hai câu hỏi trên chỉ mới sáng tỏ được một. Không biết những khẳng định an toàn bằng… miệng người ta lấy cơ sở từ đâu? Trong khi, Phó giám đốc Sở TN-MT chỉ mới lệnh cho cấp dưới đi kiểm tra, xác minh, lấy mẫu và hứa sẽ có trả lời bằng văn bản đến bà con nhân dân! Kết quả vẫn phải chờ, không ai định được ngày cụ thể.
Kỳ 3: Ẩn họa với sông Hiếu và hàng chục ngàn cư dân