Lối mở cá cược thể thao (Kỳ II): Minh bạch để hạn chế hệ lụy

Điều Luật sẽ có hiệu lực trong thời gian tới. Mối quan tâm lớn nhất lúc này là làm sao để hoạt động cá cược diễn ra minh bạch, hạn chế tác hại đến xã hội.

Trường đua Đại Nam, Bình Dương). Ảnh: Văn Dũng

Bài học từ các nước

Ở Thái Lan quốc gia có nền thể thao phát triển nhất khu vực Đông Nam Á, việc cá cược thể thao chỉ áp dụng đối với đua ngựa. Tuy nhiên, bộ Luật Dân sự và Thương mại nước này có quy định “nợ cờ bạc không có hiệu lực thi hành”. Có nghĩa là mọi kiện cáo liên quan đến đặt cược và chi trả thưởng được pháp luật giải quyết.
Với hình thức cá cược trực tuyến, có một số trang mạng đảm bảo “tính hợp pháp” cho người Thái, các trang mạng này chấp nhận tiền gửi của người chơi vào ngân hàng của họ mở tại Thái Lan.

Với bóng đá, hình thức đặt cược cũng khá phong phú, tương tự với hình thức cá cược “chui” diễn ra lâu nay ở nước ta. Người chơi có thể đặt cược tổng số bàn thắng ghi được vượt quá hoặc dưới một mức nhất định (kèo tài xỉu); cầu thủ nào ghi bàn thắng đầu tiên; đội nào ghi bàn thắng cuối cùng; tỷ số chính xác; có thể dự đoán kết quả hiệp 1/kết quả chung cuộc.

  Trong cá cược thể thao, bóng đá luôn nhận được sự quan tâm lớn nhất. Vì vậy, nên hay không nên đưa giải bóng đá Vô địch quốc gia (V-league) vào kinh doanh cá cược? 

Ở Mỹ, hoạt động cá cược thể thao có lịch sử hơn 200 năm, mạnh nhất là môn đua ngựa và bóng bầu dục. Nhưng số tiền thu được từ hoạt động cá cược nhằm chi trả cho người điều khiển và người chăm sóc ngựa.
Người Mỹ khai thác các hoạt động cá cược thông qua tăng lượt xem truyền hình. Ví dụ điển hình nhất là các trận đấu thuộc khuôn khổ Liên đoàn Bóng bầu dục Quốc gia Mỹ (NFL). Thành phố Las Vegas xếp thứ ba trong bảng xếp hạng tỷ lệ người xem chương trình Sunday Night Football nhiều nhất trong mùa giải năm 2012.
Hoạt động cá cược thể thao tại Mỹ chỉ được chấp nhận ở thủ phủ cờ bạc Las Vegas và thận trọng ở một số bang. Những môn thể thao thịnh hành nhất tại quốc gia này như bóng rổ, khúc côn cầu trên băng bị cấm đặt cược vì hành động này dễ dẫn đến tiêu cực trong các trận đấu.

Làm gì để minh bạch đặt cược thể thao?

Bản chất của quy định cho phép đặt cược thể thao không phải là chấp thuận cờ bạc công khai, tuy nhiên ranh giới giữa đặt cược thể thao và cờ bạc rất mong manh. Trước hết cần có các văn bản dưới luật làm rõ khái niệm thế nào là “đặt cược thể thao”.

Khoản 1, Điều 68a Luật Thể dục Thể thao sửa đổi quy định: “Đặt cược thể thao là hình thức giải trí mà người tham gia đặt cược dự đoán về kết quả có thể xảy ra trong các sự kiện thể thao được sử dụng để kinh doanh đặt cược”. Nhưng quy định này cũng chưa thật sự rõ ràng, chưa có gì khác với hoạt động cá cược bất hợp pháp đang diễn ra phổ biến.

Quy định về đặt cược thể thao chưa giới hạn độ tuổi. Nên chăng, lấy mốc 18 tuổi trở lên để có cơ sở pháp lý đủ năng lực hành vi dân sự. Độ tuổi thường đi kèm với năng lực tài chính. Nếu “thả cửa” tức là bao gồm tất cả trẻ vị thành niên chưa có thu nhập ổn định hoặc người già mất sức lao động; độ tuổi “nhạy cảm” tham gia cá cược thể thao sẽ để lại nhiều hậu quả.

Hơn nữa, Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật nên quy định rõ đối tượng có thu nhập, nghề nghiệp như thế nào được tham gia đặt cược, đây là nhiệm vụ rắc rối nhưng cần thiết. Người chơi phải chứng minh được năng lực tài chính bằng tài khoản ngân hàng hoặc bất động sản để hạn chế tối đa khiếu kiện, tranh chấp.
Ở nhiều quốc gia hoạt động cá cược thể thao là mảnh đất màu mỡ để “rửa tiền”, điều này không ngoại lệ với Việt Nam, nhất là trong bối cảnh thể chế còn nhiều lỗ hổng để tham nhũng, “lợi ích nhóm” giàu lên một cách bất thường.

Trong cá cược thể thao, bóng đá luôn nhận được sự quan tâm lớn nhất. Vì vậy, nên hay không nên đưa giải bóng đá Vô địch quốc gia (V-league) vào kinh doanh cá cược? Cái lợi đã thấy rõ nhưng thực tế cho thấy bán độ, dàn xếp tỷ số những năm trước làm bóng đá Việt Nam kiệt quệ.

Cá cược thể thao là lĩnh vực hứa hẹn mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách. Tuy nhiên, hệ lụy tiêu cực của nó là thách thức cần phải giải quyết tại các văn bản hướng dẫn.

Trương Khắc Trà