Quản lý thị trường: “Chính quy - chuyên nghiệp - hiện đại”
Năm 2021 là năm lực lượng quản lý thị trường (QLTT) bước vào giai đoạn mới, thực hiện kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
QLTT đã lên lộ trình phát triển lực lượng cũng như đáp ứng đòi hỏi, nhu cầu phát triển kinh tế thương mại trong nội địa. Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường chia sẻ với Diễn đàn Doanh nghiệp nhân kỷ niệm ngày truyền thống của lực lượng QLTT (3/7/1957 – 3/7/2021).
Lực lượng QLTT không đơn thuần tập trung vào các nhiệm vụ ở thị trường nội địa mà còn liên quan chặt chẽ đến hội nhập, hợp tác quốc tế như chống gian lận xuất xứ, gian lận thương mại, hợp lực cùng các lực lượng chức năng chống buôn lậu qua biên giới. Với năng lực hiện nay, làm thế nào để lực lượng QLTT có thể đáp ứng tốt nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới, thưa ông?
Năm 2021 là năm lực lượng QLTT bước vào giai đoạn mới, thực hiện kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế xã hội của đất nước. QLTT đã lên lộ trình phát triển lực lượng cũng như đáp ứng đòi hỏi, nhu cầu phát triển kinh tế thương mại trong nội địa. Đây là nhiệm vụ, sứ mệnh của lực lượng.
Giai đoạn này, Tổng cục vẫn tiếp tục ưu tiên nâng cao chất lượng đội ngũ. Bởi trước những diễn biến, phương thức, thủ đoạn tinh vi hiện nay, nếu không ngừng nâng cao trình độ của kiểm soát viên thì khó lòng đáp ứng được nhu cầu của thị trường, công việc.
Bên cạnh đó, Tổng cục sẽ tiến hành kiểm tra, sát hạch trình độ cán bộ, nếu đạt được theo quy định thì mới tiếp tục sử dụng, không thì sẽ phải điều động, luân chuyển. Kiên quyết ở địa bàn nóng, nếu để xảy ra sai phạm thì sẽ điều động, luân chuyển người đứng đầu là Cục trưởng, đội trưởng, để tránh tình trạng làm lâu năm sẽ nảy sinh ra hiện tượng “bảo kê”.
Còn về công tác chuyên môn sẽ phải chuyển dần hình thức kiểm tra, kiểm soát đi bắt giữ, thu giữ ở ngoài đường. Trong bối cảnh nền kinh tế số có dấu hiệu phổ biến, thay thế dần thương mại truyền thống nên Tổng cục QLTT đang chuẩn bị lực lượng, trình độ chuyên môn để phòng chống những hành vi gian lận thương mại mới, nhất là gian lận thuế xuất xứ hàng hóa, đặc biệt, gian lận thương mại trên các nền tảng mạng xã hội…
Quản lý thị trường xử lý nhiều vụ vi phạm về gian lận hàng hóa. Ảnh: Cục QLTT Hà Nội
Hầu hết các vụ việc lớn kiểm tra, bắt giữ được là do nguồn tin báo từ cơ sở, doanh nghiệp bị xâm phạm, hay người dân mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng lậu. Vì vậy làm sao để tạo ra mạng lưới cộng tác viên, người dân, khi có bất kể hành vi gian lận gì, họ sẽ thông báo chúng tôi. Từ đó tạo ra niềm tin với cả người dân, doanh nghiệp.
Đây là những công việc mà Tổng cục QLTT sẽ tập trung vào giải quyết để phát triển lực lượng theo hướng “Chính quy - chuyên nghiệp - hiện đại”, đáp ứng đòi hỏi của người dân, xã hội cũng như nhiệm vụ mà Chính phủ, Bộ Công Thương giao cho.
- Với địa bàn hoạt động rộng, phải thực hiện nhiệm vụ lớn, khó khăn cho lực lượng QLTT càng tăng lên, thưa ông?
Việc tinh giản bộ máy giúp tinh gọn, linh hoạt hơn, nhưng đi kèm với đó là nhiệm vụ quản lý sẽ vất vả hơn rất nhiều. Bởi trước đây, mỗi đội chỉ phụ trách một huyện nhưng bây giờ một đội phụ trách ít nhất 2-3 địa bàn, có đội còn phụ trách 4 địa bàn. Như Hà Nội, một đội có khoảng 15 người, nếu phụ trách 1 quận như Hoàn Kiếm hay Ba Đình, trong khi một quận có đến 40.000-50.000 cơ sở kinh doanh.
Bên cạnh đó, cơ sở vật chất của lực lượng QLTT rất nghèo nàn, thiếu thốn so với các lực lượng khác. Hiện nay, có đội chưa đủ một ô tô, hay tỷ lệ một kiểm soát viên có một máy tính cũng chưa đạt, rất nhiều Cục QLTT chưa có trụ sở chính thức, phải đi thuê, mượn trụ sở của UBND tỉnh.
- Được biết, sau hơn 2 năm vận hành theo mô hình ngành dọc, Tổng cục QLTT đã ổn định, kiện toàn tổ chức cán bộ, tinh giản 45% số đội QLTT so với ban đầu. Hiệu quả hoạt động của mô hình mới được đánh giá thế nào, thưa ông?
Khi thay đổi mô hình dẫn đến việc xáo trộn toàn bộ cơ cấu hệ thống tổ chức, cũng như tất cả các vị trí. Từ cấp đội phó, đội trưởng; trưởng, phó phòng; Cục trưởng, Cục phó; Tổng cục đều thay đổi về chức năng, nhiệm vụ, vị trí việc làm và hệ số phụ cấp. Tất cả các vị trí trong lực lượng đều phải được bổ nhiệm lại.
Mặc dù công tác kiện toàn tổ chức cán bộ tiến hành rất khó khăn, nhưng đã tạo sự ủng hộ, đồng thuận của toàn bộ lực lượng. Hiện nay, Tổng cục đã bổ nhiệm xong một Tổng cục trưởng, bốn Phó Tổng cục trưởng, 63 cục trưởng, quyền cục trưởng và các cục phó, đội trưởng, đội phó.
Một thành công nữa phải kể đến đó là tinh giản bộ máy. Tổng cục là đơn vị duy nhất thực hiện công tác tinh giản bộ máy rất tốt. Thực tế, khi nhận bàn giao, cả lực lượng có 675 đội QLTT, nhưng đến hết năm 2020, chỉ còn giữ lại 376 đội, đã giảm 45% số đội QLTT.
Từ chỗ, mỗi huyện có một đội nhưng hiện nay, hầu hết các đội phụ trách từ 2 - 3 huyện, thậm chí là có đội phụ trách 4 huyện. Rất mừng là sự tinh giản này không bị ảnh hưởng đến chất lượng công việc và tâm tư, nguyện vọng của các cán bộ.
5 nhiệm vụ chính cho năm năm tiếp theo:
1/ Xây dựng, ổn định, kiện toàn tổ chức đội ngũ cán bộ.
2/ Nâng cao chất lượng đội ngũ. Tổng cục xác định muốn lực lượng tiến lên “Chính quy - chuyên nghiệp - hiện đại” phải quan tâm đến nâng cao chất lượng của kiểm soát viên thị trường, đặc biệt là đạo đức nghề nghiệp.
3/ Xây dựng thể chế. Tổng cục được Chính phủ và Bộ Công Thương giao soạn thảo, trình ban hành 6 nghị định của Chính phủ và rất nhiều thông tư liên quan đến quy trình kiểm tra, kiểm soát thị trường.
4/ Ứng dụng công nghệ thông tin. Tổng cục đã có hệ thống quản lý bằng phần mềm rất hiện đại, đồng bộ, đáp ứng nhu cầu cũng như tính thực tiễn.
5/ Công tác thông tin truyền thông. Thời gian qua, Tổng cục đã đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông, một mặt để người dân và xã hội biết được những công việc mà lực lượng QLTT đang làm, kể cả những việc tốt và chưa tốt. Đây là kênh giám sát để giúp QLTT hoàn thiện hơn. Mặt khác, thông tin truyền thông cũng giúp cho người dân và doanh nghiệp nâng cao ý thức và cảnh báo về những hành vi gian lận thương mại.