Khó thu hồi tài sản tham nhũng vì đã sang tên người khác

ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh) phát biểu tại phiên thảo luận trực tuyến về công tác thi hành án, ngày 24/10.

ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh).

ĐBQH Thạch Phước Bình đánh giá, từ thực tiễn tố tụng và thi hành các bản án trong thời gian qua cho thấy pháp luật về kê biên tài sản, bảo đảm thi hành án đang bộc lộ sự bất cập, khiến cho việc thu hồi tài sản của nhà nước do người phạm tội gây ra gặp rất nhiều khó khăn.

Dẫn quy định pháp luật hiện hành, ĐBQH Thạch Phước Bình cho biết, theo quy định tại Điều 128 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, việc kê biên tài sản chỉ được áp dụng khi nào đối tượng bị khởi tố bị can hoặc bị đưa ra xét xử, còn trước đó, dù đối tượng bị thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, kể cả trong thời gian khởi tố vụ án nhưng chưa khởi tố bị can cũng đều được miễn trừ trách nhiệm.

“Điều này có nghĩa, người phạm tội được hưởng quyền bất khả xâm phạm về tài sản sở hữu, đây chính là kẽ hở của pháp luật, vô hình trung biến thành quãng “thời gian vàng” giúp cho tội phạm có điều kiện tẩu tán, che giấu, hợp lý hóa tài sản phạm tội mà có”, ĐBQH Thạch Phước Bình nói.

Vẫn theo ĐBQH Thạch Phước Bình, thực tế thời gian qua có rất nhiều vụ án tham nhũng, đại án kinh tế hàng ngàn tỷ đồng bị thất thoát, chiếm dụng nhưng không được thu hồi bởi tài sản này đã bị sang tên cho người khác trong gia đình. Sự chậm trễ hoặc bỏ qua việc kê biên tài sản trong giai đoạn điều tra, truy tố là nguyên nhân dẫn đến nhiều đại án khó thu hồi tài sản phạm pháp.

Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 128 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định "chỉ kê biên bán tài sản tương ứng với mức có thể bị phạt tiền, bị tịch thu hoặc phải bồi thường thiệt hại" cũng làm khó cơ quan tố tụng vì nội hàm rất trừu tượng.

“Tài sản bị tội phạm chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng là đặc biệt lớn, đối tượng phạm tội là người có chức vụ, quyền hạn, người có chuyên môn, nghiệp vụ nên thường sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau để che giấu hành vi phạm tội, che giấu nguồn gốc hình thành tài sản do phạm tội mà có, che giấu đường đi của dòng tiền nên rất khó phát hiện, thu hồi”, ĐBQH Thạch Phước Bình nhấn mạnh và đề nghị cần phải xem xét, hoàn thiện các quy định liên quan, nhất là việc kê biên tài sản bảo đảm thi hành án.

ĐBQH Lã Thanh Tân (TP Hải Phòng).

Đề cập công tác thi hành án dân sự, ĐBQH Lã Thanh Tân (TP Hải Phòng) cho rằng, việc thu hồi tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng là vấn đề đang được Đảng, Nhà nước rất quan tâm.

Ngày 2/6/2021, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 04 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án hình sự về tham nhũng kinh tế. Đây là cơ sở chính trị quan trọng.

“Các cơ quan tiền tố tụng, cơ quan tố tụng cần phải vào cuộc và kịp thời áp dụng biện pháp cần thiết, như thu giữ, tạm giữ, kê biên tài sản, đất đai, phong tỏa tài khoản ngay trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, làm tiền đề quan trọng để thi hành án đạt kết quả”, ĐBQH Lã Thanh Tân bày tỏ.

Giải trình các vấn đề này, Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí khẳng định, thời gian qua, chủ trương của Đảng và quyết tâm chính trị là yêu cầu các cơ quan tố tụng phải làm tốt hơn nữa công tác thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát của Nhà nước.

“Trong thực tế những năm gần đây chúng ta có làm tốt hơn, có chuyển biến tích cực hơn. Nhưng so với yêu cầu thì vẫn chưa hài lòng, do số mất và số lấy lại vẫn chưa tương xứng”, Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí nói.

Nguyên nhân của vấn đề này theo Viện trưởng Viện KNSD tối cao, chúng ta quyết tâm kê biên, thu hồi nhưng cũng phải theo luật hiện hành vì không phải lúc nào cũng thực hiện được, thậm chí phải chịu trách nhiệm bồi thường nhà nước, bị khởi kiện nếu kê biên, niêm phong không đúng.

“Cho nên, làm khẩn trương, quyết tâm chính trị cao nhưng phải chặt chẽ và chính xác. Hệ thống pháp luật hiện nay cần được tiếp tục rà soát để hoàn chỉnh và hoàn thiện”, Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí chia sẻ.

Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí.

Viện trưởng Viện KSND tối cao cũng nhắc lại, khi báo cáo tại Hội nghị phòng, chống tham nhũng, ông có đề xuất hai việc. Thứ nhất, đề nghị Quốc hội nên nghiên cứu, xem xét để đưa vào chương trình xây dựng luật của Quốc hội dự án Luật Đăng ký tài sản.

Hiện nay, chúng ta chỉ mới có kiểm soát tài sản trong hệ thống chính trị, nhưng tài sản đối tượng ngoài xã hội đang đứng tên, chiếm, sở hữu mà có thể hợp pháp hay không hợp pháp, có chứng minh được nguồn gốc hợp pháp hay không thì vẫn bỏ một khoảng trống rất lớn.

Theo Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí, nếu chưa có Luật Đăng ký tài sản thì tài sản tham nhũng mà các đối tượng có thủ đoạn che dấu, ẩn nấp ở ngoài xã hội, nhờ người khác đứng tên như xe ô tô, nhà đất... thì khó xử lý.

Thứ hai, kiến nghị Chính phủ nên có một lộ trình cho việc hạn chế sử dụng tiền mặt, đặc biệt trong xu thế hiện nay đang áp dụng trực tuyến để thanh toán, thông qua ngân hàng. Các hoạt động kinh tế phải minh bạch thì chống tham nhũng, thu hồi tài sản mới tốt.

“Quyết tâm nhưng thu, kê biên không đúng luật thì người ta kiện. Đúng hay không thì phải xác minh, mà trong quá trình xác minh thì họ tẩu tán mất rồi. Cho nên, việc này phải giải quyết bằng nhiều biện pháp đồng bộ, trong đó có biện pháp căn cơ là pháp luật, để chúng ta có thể thu hồi tốt hơn”, Viện trưởng Viện KSND tối cao Lê Minh Trí nhấn mạnh.

Có thể bạn quan tâm

• Hôm nay, Quốc hội tiếp tục thảo luận về phòng, chống tham nhũng 

  05:00, 24/10/2021

• Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội: Vẫn còn trường hợp oan, sai

  18:55, 23/10/2021

• Hôm nay, Quốc hội họp về dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi)

  05:00, 23/10/2021

• Chủ tịch Quốc hội: Cần sớm sửa Luật Bảo hiểm xã hội

  20:55, 22/10/2021

• Hôm nay, Quốc hội họp về dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi)

  06:00, 22/10/2021

• Chủ tịch Quốc hội: Soạn Luật Sở hữu trí tuệ thì phải rất trí tuệ

  22:20, 21/10/2021

• Chủ tịch Quốc hội: "Nhân dân mong đợi những quyết sách tại Kỳ họp này"

  15:42, 21/10/2021

• Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tán thành kiến nghị tạm đình chỉ vụ án vì lý do dịch bệnh

  16:34, 20/10/2021

NGUYỄN VIỆT