Sửa Luật Đất đai: Còn nhiều ý kiến về hành chính đất đai và tài chính đất đai  

 >>Quốc hội sẽ tiếp tục cho ý kiến về dự án Luật Đất đai sửa đổi

TS.Vũ Tiến Lộc, Đại biểu Quốc hội (Hà Nội), Chủ tịch Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam chia sẻ với DĐDN về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được Quốc hội thảo luận tại hội trường, ngày 3/11.

TS.Vũ Tiến Lộc, Đại biểu Quốc hội (Hà Nội), Chủ tịch Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam.

- Hai vấn đề hành chính đất đai và tài chính đất đai có ý nghĩa như thế nào trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này, thưa ông?

Hành chính đất đai liên quan đến quy hoạch đất đai, các thủ tục về đất đai, trong đó có thu hồi đất, thoả thuận, đền bù chuyển giao đất cho mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội. Còn tài chính đất đai liên quan đến giá đất, điều tiết địa tô chênh lệch giá đất, kiểm soát giá đất.

Cá nhân tôi cũng như các đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm đến hai vấn đề mang tính cốt lõi, thậm chí còn được ví như “linh hồn” của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), và đây cũng là vấn đề chúng ta cần có sự đổi mới mang tính đột phá.

Đó là, hành chính đất đai và giá của chuyển giao quyền sử dụng đất. Hành chính đất đai liên quan đến quy hoạch, thủ tục, chứng nhận, chuyển giao quyền sử dụng đất. Tài chính đất đai liên quan đến giá cả, địa tô chênh lệch và kiểm soát giá của quyền sử dụng đất đai.

Giá của quyền sử dụng đất rất quan trọng vì liên quan đến cạnh tranh của nền kinh tế. Không phải giá đất cao hay nhà nước thu được nhiều tiền từ thuế đất bằng việc cho thuê hay chuyển giao quyền sử dụng đất đai đã là tốt.

Giá đất phải hợp lý để bảo đảm năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong bối cảnh chung quốc tế. Hiện nay, tranh chấp đất đai hay khiếu kiện đất đai đang là vấn đề “nổi cộm” hàng đầu ở nước ta.

Trong việc sửa đổi Luật Đất đai, chúng ta phải xuất phát từ yêu cầu thể chế hoá đường lối của Đảng, đồng thời bảo đảm yêu cầu từ thực tiễn cuộc sống của người dân.

Chúng ta đã có rất nhiều nghị quyết của Đảng liên quan đến vấn đề này. Từ Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 16/6/2022 Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Cho đến các văn bản khác, như nghị quyết về phát triển kinh tế, xã hội, các nghị quyết về thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá, các nghị quyết về phát triển du lịch hay các nghị quyết về hội nhập…

Khi thể hiện yêu cầu thể chế hoá đường lối của Đảng, thì không chỉ có yêu cầu thể chế hoá những yêu cầu đặt ra trong Nghị quyết 18-NQ/TW, mà còn liên quan đến các nghị quyết phát triển kinh tế-xã hội nói chung và các nghị quyết về thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, thậm chí nghị quyết của trung ương, Bộ Chính trị về phát triển ngành, phát triển doanh nghiệp… Do đó, chúng ta cần có cách tiếp cận tổng thể trong quá trình xây dựng và sửa đổi dự luật này.

>>Luật Đất đai sửa đổi: Bỏ yêu cầu có “đất ở” mới được làm nhà ở thương mại

>>Tiếp tục lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật đất đai sửa đổi

- Điều khiến ông quan tâm nhất trong quy hoạch đất đai hiện nay là vấn đề gì?

Tôi đặc biệt quan tâm đến giải toả, thu hồi đất đai, chuyển nhượng đất đai đối với đất đang sử dụng trong khu vực nông nghiệp chuyển sang khu vực công nghiệp, dịch vụ hay phát triển đô thị.

Ở đây có một điều chúng ta đang rất quan tâm, đó là việc thu hồi đất được ghi trong Nghị quyết của trung ương là sẽ thu hồi đất đối với những dự án phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tuy nhiên, những dự án nào được coi là vì lợi ích quốc gia, công cộng thì đang còn nhiều ý kiến khác nhau.

Tôi cho rằng, các dự án-đặc biệt là các dự án trọng điểm nằm trong quy hoạch phát triển ngành, vùng, quốc gia và những dự án đã được Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính, HĐND các cấp thông qua về chủ trương thì là những dự án hội tụ đủ các điều vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Dù thu hồi nhằm đấu giá, đấu thầu để cho các doanh nghiệp triển khai dự án đó thì không chỉ nhằm mục đích lợi nhuận cho doanh nghiệp, mà còn tạo ra công ăn việc làm cho xã hội, đóng góp vào tăng trưởng, tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Đây là những dự án có tính chất động lực cho sự phát triển cả nước, cả vùng, cho nên Quốc hội mới thông qua chủ trương đầu tư, Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư. Đây cũng là vấn đề quốc kế dân sinh thì mới cần đến Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thông qua chủ trương về đầu tư.

Chính vì vậy, tôi cho rằng các dự án lớn, các dự án trọng điểm cho tất cả các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh khi đã được Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ thông qua chủ trương thì đều thuộc diện được xem xét thu hồi đất để đấu thầu, đấu giá, xây dựng các dự án sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Chúng ta không chỉ ưu tiên cho các dự án phát triển công nghiệp hay các khu công nghiệp, mà còn hướng tới phát triển khu vực du lịch, dịch vụ, thương mại hay các cơ sở hạ tầng về du lịch, trung tâm tài chính quốc tế. Những dự án này hoàn toàn không thua kém về vai trò như các dự án phát triển công nghiệp hay các khu công nghiệp.

Chúng ta đang trong quá trình thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Cơ cấu dịch vụ, du lịch trong nền kinh tế đang là lĩnh vực được tập trung phát triển, vì khu vực này đang có giá trị gia tăng cao cho.

Chúng ta đặt ra mục tiêu cho khu vực dịch vụ đến năm 2030 phải chiếm 50% cơ cấu kinh tế, khu vực du lịch phải chiếm đến 15% tổng GDP của nền kinh tế. Như vậy, đây chính là những khu vực phát triển có tính chất động lực của nền kinh tế.

Muốn tạo nên được những thành quả như vậy thì cần phải có những dự án động lực, dự án trọng điểm cho từng vùng, địa phương và cả nước. Các dự án trọng điểm này đã nằm trong quy hoạch và được các cấp có thẩm quyền thông qua nhằm thực hiện đường lối của Đảng về phát triển kinh tế-xã hội.

Để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, mang lại việc làm, có thu nhập cao cho người dân, đóng góp cho tăng trưởng, ngân sách nhà nước thì ở một góc nhìn toàn diện thì các dự án trọng điểm đều có thể được đưa vào diện được thu hồi đất và giao cho các doanh nghiệp theo phương thức phù hợp.

Quốc hội thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

-Tuy nhiên, vấn đề nảy sinh ở đây là vấn đề giá chuyển nhượng và địa tô chênh lệch, thưa ông?

Chúng ta đã đề ra nguyên tắc giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải theo giá thị trường, địa tô chênh lệch phân bổ hài hoà giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Khi bảo đảm giá theo nguyên tắc thị trường, phân phối hài hoà địa tô do có sự chuyển đổi mục đích sử dụng đất thì chúng ta sẽ bảo đảm được mục đích của Luật Đất đai.

Có thể nói rằng, việc giải toả, đền bù, thoả thuận đền bù là những vấn đề rất phức tạp hiện nay. Đây là vấn đề khó, cho nên Nhà nước đứng ra đảm nhận là phù hợp. Vì ở đây có các chủ thể tham gia cho nên phải hài hoà quyền lợi của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Nếu chỉ có người dân và doanh nghiệp đứng ra thoả thuận thì sẽ rất khó khăn. Nhưng có Nhà nước với vai trò trung gian với vai trò là chủ sở hữu đất đai thì theo tôi sẽ đảm bảo hài hoà lợi ích của người dân, doanh nghiệp và Nhà nước.

Do đó, theo tôi việc mở rộng đối tượng thu hồi đất đai, mở rộng các dự án trọng điểm đã được các cấp có thẩm quyền quyết định theo quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội thì đều hội tụ đủ điều kiện là dự án vì mục đích quốc gia, công cộng.

Chúng ta đều biết, hiện nay có rất nhiều ách tắc trong lĩnh vực này, nhiều doanh nghiệp có thị trường, nguồn vốn nhưng không thể triển khai dự án vì không tiếp cận được mặt bằng cho sản xuất kinh doanh.

Sự chậm trễ của các dự án trong tiếp cận đất đai có thể kéo dài từ 5 đến 7 năm, thậm chí 10 năm hoặc lâu hơn. Khi tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận đất đai nhanh hơn,thì điều đó có nghĩa chúng ta đang thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nhanh hơn theo đúng chủ trương của Đảng.

- Còn một vấn đề cũng đang có nhiều ý kiến khác nhau, đó là việc các nhà đầu tư nước ngoài có thể được tiếp nhận quyền sử dụng đất trong các khu, cụm công nghiệp. Nhưng đối với các dự án trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ, thương mại thì lại không được trực tiếp nhận chuyển giao quyền sử dụng đất. Ông bình luận về vấn đề này như thế nào?

Theo tôi, điều này chưa hợp lý. Bởi vì, chúng ta nói thu hút đầu tư nước ngoài nằm trong mục đích phát triển kinh tế-xã hội. Các lĩnh vực dù là công nghiệp hay dịch vụ, tài chính, du lịch, văn hoá… đều là những dự án phục vụ cho quốc kế dân sinh.

Do đó, cần có sự khuyến khích các nhà đầu tư tham gia. Vấn đề quan trọng là giá quyền sử dụng đất đai được bảo đảm theo giá thị trường và địa tô chênh lệch được phân bổ một cách hợp lý.

Khi đó chúng ta sẽ tạo ra bước đột phá trong dự thảo Luật Đất đai lần này, điều đó cũng đáp ứng được sự mong đợi của toàn dân.

-Trân trọng cảm ơn ông!

Có thể bạn quan tâm

• Luật Đất đai sửa đổi: Bỏ yêu cầu có “đất ở” mới được làm nhà ở thương mại

  15:50, 02/11/2023

• Quốc hội sẽ tiếp tục cho ý kiến về dự án Luật Đất đai sửa đổi

  10:05, 22/05/2023

• Luật Đất đai sửa đổi: “Cởi trói” đất đai cho các Viện nghiên cứu

  15:48, 19/03/2023

• Tiếp tục lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật đất đai sửa đổi

  12:03, 19/03/2023

• Luật Đất đai sửa đổi: Quy định rõ mua bán đất tái định cư

  11:00, 15/03/2023

Bài và ảnh: NGUYỄN VIỆT