Phát triển nông nghiệp công nghệ cao: Bài 1 - Dòng vốn đầu tư và hành trình thay đổi tư duy

NHA TRANG• 30/11/2020 11:15

Vượt qua vai trò của một nhà sản xuất nông nghiệp đơn thuần, VinEco đã theo đuổi thành công sứ mệnh lan tỏa mô hình nông nghiệp công nghệ cao, góp phần thay đổi tư duy làm nông nghiệp của người Việt.

LTS: Doanh nghiệp là nhân tố hạt nhân trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở Việt Nam. Trong nhiều năm qua, mặc dù số lượng còn khiêm tốn song đã có rất nhiều tập đoàn, doanh nghiệp với tiềm lực tài chính và tầm nhìn chiến lược dài hạn đã mạnh dạn đầu tư và đã đạt được thành tựu nhất định. Những công nghệ tiên tiến cũng đã áp dụng tại Việt Nam; Quy trình sản xuất nông sản được tối ưu về chi phí, tăng năng suất và có thể cung cấp cho thị trường nội địa lẫn xuất khẩu… Có thể nói dư địa đầu tư còn rất lớn. Phát triển nông nghiệp công nghệ cao dưới góc nhìn từ phía các doanh nghiệp sẽ được thể hiện ra sao, và làm thế nào để khuyến khích các tập đoàn, doanh nghiệp tham gia đầu tư mạnh mẽ hơn nữa vào nông nghiệp công nghệ cao là câu hỏi đặt ra.

VinEco từng là một trong những quân bài chiến lược để chuỗi bán lẻ VinMart, VinMart+ đấu với các tên tuổi khác khi mới gia nhập thị trường. Và nay, VinEco sẽ tiếp tục là vũ khí đáng gờm trong liên minh của hai ông lớn, sau khi thông tin sáp nhập giữa Masan và VinCommerce được công bố hồi cuối năm 2019.

Bước đi độc đáo

Thành lập vào tháng 3/2015, VinEco đánh dấu bước chân của Vingroup trong một lĩnh vực hoàn toàn mới là nông nghiệp sạch. Đến nay, VinEco đã sở hữu 14 nông trường quy mô hiện đại bậc nhất, phân bổ rộng khắp trên toàn quốc. Các nông trường được quy hoạch thiết kế khoa học với từng phân khu đặc biệt, đảm bảo sản phẩm cuối cùng đến tay người tiêu dùng đều đạt tiêu chuẩn VietGap.

Trong bối cảnh thị trường rau tươi còn nhiều vấn đề như hiện nay, nhờ đầu tư bài bản và quy mô, rau sạch thương hiệu VinEco là một "điểm cộng" lớn kéo chân người tiêu dùng tìm đến VinMart và VinMart+. 2 chuỗi bán lẻ của VinCommerce cũng là địa chỉ phân phối độc quyền các sản phẩm rau sạch VinEco dựa trên một quy trình khép kín: Tự sản xuất, tự kiểm nghiệm, tự phân phối.

Trong một cuộc trò chuyện hồi cuối năm 2018, đại diện VinEco từng tiết lộ các sản phẩm của đơn vị này đều phải tuân thủ quy trình nghiêm ngặt, từ giai đoạn trước khi trồng cho đến sau khi thu hoạch.

"Trước khi trồng, chúng tôi đều kiểm tra định kỳ xem mẫu đất, mẫu nước sắp tới đưa vào sử dụng thế nào, có bị tồn dư các chất hóa học hay kim loại nặng không. Trong quá trình canh tác cũng phải có đội kỹ thuật liên tục theo dõi. Kể cả không phun thuốc trừ sâu nhưng nếu nguồn đất, nguồn nước không sạch, quy trình sản xuất không an toàn thì rau vẫn nhiễm hóa chất như bình thường", đại diện VinEco nhấn mạnh.

Ưu điểm nổi bật của VinEco là chủ động canh tác trong mọi loại hình thời tiết, tránh hoàn toàn côn trùng, sâu bệnh, đáp ứng yêu cầu khắt khe nhất của sản xuất nông sản sạch, nông sản sinh học.

Quá trình chăm sóc cây trồng theo công nghệ cao, chủ động kế hoạch, điều khiển cây trồng tăng trưởng theo ý muốn. Trước canh tác, mỗi khu nhà kính, nhà lưới đều vệ sinh, khử trùng, bảo đảm cách ly hoàn toàn với bên ngoài.

"Đây đang là mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao quy mô lớn, chuyên nghiệp và thành công nhất tại Hải Phòng", Đại diện Sở NN-PTNT Hải Phòng.

Là doanh nghiệp đi đầu trong áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại, Công ty đã kí hợp đồng tư vấn, chuyển giao công nghệ, kỹ thuật, giống và thiết bị nông nghiệp với các đối tác uy tín của các quốc gia có nền nông nghiệp hiện đại: Nhật Bản: Kubota, Israel: Netafirm, TAP; Hàn Quốc: nấm ôn đới: Hà Lan: công nghệ quản lý sau thu hoạch…

Theo quy trình, trước khi thu hoạch vài ngày, các mẫu rau củ sẽ được đưa về phòng lab của VinCommerce để kiểm tra chỉ tiêu an toàn; những mẫu nào không đạt chuẩn sẽ bị hủy cả lô hàng. Đây cũng là chốt chặn cuối cùng, đảm bảo rau đã ra đến VinMart và VinMart+ thì "100% an toàn".

Không chỉ kiểm soát chất lượng rau củ từ VinEco, hệ thống phòng lab cũng được sử dụng để đánh giá các sản phẩm do bên thứ 3 cung cấp trước khi được đặt lên quầy kệ của VinMart và VinMart+.

Một trưởng bộ phận tại đây từng tiết lộ, kể từ khi bắt đầu xây dựng vào tháng 7/2015 cho đến thời điểm cuối 2018, VinMart và VinMart+ đã sở hữu tới 33 phòng/trạm kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm trên khắp cả nước. Ước tính chỉ riêng nguồn vốn đầu tư vào máy móc trang thiết bị ban đầu đã lên tới gần 2 triệu USD, không kể tới chi phí duy trì nhân sự, thiết bị sử dụng hàng tháng.

Theo lịch trình, đúng 5h30 sáng hằng ngày, khi các nhà cung cấp thực phẩm giao lô hàng mới đến siêu thị, các chuyên viên phòng lab sẽ trực sẵn lập tức lấy mẫu và chuyển ngay về phòng kiểm nghiệm. Tại đây, nhằm đảm bảo tính chính xác và khách quan, các mẫu sẽ được mã hóa để kiểm nghiệm viên không biết mẫu đang kiểm tra là sản phẩm từ nhà cung cấp nào.

Nếu kết quả kiểm nghiệm không đạt yêu cầu, VinMart và VinMart+ sẽ thu hồi, hủy hoặc hoàn trả lô hàng đó cho nhà cung cấp.

Như vậy, với việc sáp nhập VinCommerce, liên mình Masan-Vingroup sẽ là hệ thống đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam sở hữu 14 nông trường rau sạch chất lượng cao và hệ thống phòng kiểm nghiệm hiện đại. Đây sẽ là những vũ khí đáng gờm để liên minh này thu hút khách hàng tin tưởng tìm đến các chuỗi bán lẻ của mình, đặc biệt khi người tiêu dùng thông thái bắt đầu quan tâm đến chất lượng nhiều hơn giá cả.

Thay đổi tư duy làm nông nghiệp của người Việt

Chia sẻ câu chuyện về việc Vincommerce và VinEco sáp nhập Masan Group hồi cuối năm 2019, Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Vingroup Nguyễn Việt Quang cho biết, khi chuyển mảng nông nghiệp, về cơ bản, Vingroup đã hoàn thành sứ mệnh đặt ra ban đầu. VinEco đã đạt được mục tiêu truyền cảm hứng làm nông nghiệp sạch cho các doanh nghiệp và cộng đồng, vì mục tiêu bảo đảm sức khỏe lâu dài cho người Việt.

Vượt qua vai trò của một nhà sản xuất nông nghiệp đơn thuần, điều quan trọng mà VinEco theo đuổi là sứ mệnh lan tỏa mô hình nông nghiệp công nghệ cao, góp phần thay đổi tư duy làm nông nghiệp của người Việt.

Hiện nay, VinEco đang cung cấp ra thị trường khoảng 2000 tấn nông sản thông qua các kênh phân phối của các đại siêu thị VinMart, chuỗi cửa hàng tiện ích VinMart+, kênh nhà hàng khách sạn; kênh bếp ăn công nghiệp & các kênh bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng.

14 trang trại của VinEco đã trở thành 14 điểm lan tỏa mô hình nông nghiệp công nghệ cao trên khắp cả nước, trở thành một trong những cầu nối thị trường, góp phần thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp tại Việt Nam. Không dừng lại ở việc đóng góp tích cực cho nông nghiệp trong nước, với mục tiêu đưa thương hiệu nông sản Việt Nam lên đấu trường thế giới, VinEco còn tích cực tham gia các hội chợ quốc tế, ghi dấu ấn cho hệ thống nông sản đặc trưng hoàn toàn “made in Vietnam”.

Theo bà Nguyễn Thị Luyến, Trưởng ban Thể chế kinh tế của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, ngành nông nghiệp có vai trò quan trọng, góp phần vào tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là tăng trưởng dựa vào yếu tố đầu vào truyền thống, công nghệ lạc hậu, năng suất, chất lượng thấp dẫn đến khó cạnh tranh. Nhưng nếu ứng dụng các thành tựu của công nghiệp 4.0 vào nông nghiệp sẽ tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực, giảm thiểu công lao động, giảm thất thoát do thiên tai, dịch bệnh, an toàn môi trường, tiết kiệm chi phí trong từng khâu hay toàn bộ quá trình sản xuất - chế biến - tiêu thụ.

Giáo sư Nguyễn Quang Thạch, Chủ tịch Hội Sinh lý thực vật Việt Nam chia sẻ về những khó khăn của Việt Nam khi bước vào nền nông nghiệp thông minh như: Thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao có khả năng hội nhập và nền tảng cơ sở hạ tầng tối thiểu để thiết lập hệ thống tự động hóa kết nối với Internet. Chưa có nhiều doanh nghiệp tham gia ứng dụng KH&CN trong sản xuất nông nghiệp, nhất là việc ứng dụng công nghệ thông tin trong phát triển nông nghiệp.

Bình luận về vấn đề này, PGS.TS Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả cho rằng, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ thiết thực hiệu quả hơn nữa để khuyến khích các nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và người dân tham gia ứng dụng công nghệ 4.0. Tăng cường phối kết hợp giữa các chuyên gia về lĩnh vực công nghệ thông tin với các chuyên gia về lĩnh vực nông nghiệp để ngày càng hoàn thiện chương trình phần mềm ứng dụng 4.0 vào đối tượng rau, hoa, quả nói riêng và nông nghiệp nói chung, tăng cường thông tin phổ biến tác dụng của ứng dụng 4.0 trong nông nghiệp để mọi người hiểu được đúng vai trò, ý nghĩa của chương trình này từ đó lên kế hoạch ứng dụng cho mình. Số hóa nền nông nghiệp là giải pháp nền tảng để ngành nông nghiệp Việt Nam vợt qua thách thức và tiến vào nông nghiệp thông minh.