CẢM XÚC XUÂN: Vị Tết xưa…

Dẫn bọn trẻ về quê ăn cỗ, có món canh rau cải nấu rất ngọt, mấy bà cô trong mâm cứ xuýt xoa khen:

- Gớm! Canh nhà bác cả cứ ngọt như nấu bằng nước xáo ấy.

Thằng cu bé nhà tôi ăn xong ra kéo áo hỏi bố:

- Con thấy trong mâm có món nào tên là nước xáo đâu mà các bà khen ngọt vậy, đấy là canh rau cải chứ…

Bọn trẻ thời nay đúng là sung sướng về cái ăn cái mặc, chúng có bao giờ ăn nước xáo đâu mà biết. Chúng đâu biết nước xáo chan cơm nguội, ăn khi đói là cả một phần tuổi thơ của thế hệ trước, như bố nó từng đi qua…

Ở quê nghèo, sau ngày ông Công ông Táo, không khí Tết vẫn trầm lắng lắm. Nhà nào có con cái hay người thân ở xa về còn có chút không khí Tết và tiếng cười đùa, còn các nhà khác nhất là nhà nghèo thì cứ yên yên êm êm thế nào ấy. Có cả những tiếng thở dài, dài như con kênh trước làng thăm thẳm nối tận ra sông. Thi thoảng đẹt đùng tiếng pháo mới nhắc cho người ta là sắp Tết rồi đấy.

Mọi thứ chỉ rộn ràng lên khi sáng ba mươi, ngày tất niên ấy thì chỗ nào cũng chộn rộn, nhà nào cũng dậy sớm, tất bật rộn ràng. Nhất là những nhà giết lợn đánh đụng.

Tôi nhớ mãi cái ngày nhà tôi giết lợn tất niên, con lợn được ông chú cho giống, nhà lại phi nông nghiệp ít thức ăn, chị tôi toàn băm bèo, thái chuối làm thức ăn cho lợn, nên nó chậm lớn. Mong mãi đến Tết mà nó chỉ được tầm năm chục cân.

Sáng sớm lạnh giá còn mắt nhắm mắt mở tôi đã bị gọi dậy, mắt cay xè vội vội đánh răng rửa mặt, rồi ra chân đống rơm kéo rơm cho chị đun nồi nước quân dụng để làm lông lợn. Cậu Thái, chú Toàn đã sang từ sớm ngồi kéo thuốc lào bên thềm hiên, vừa bàn chuyện, làm giò làm chả…khói thuốc đặc sánh trắng đục như sữa cứ lững lờ bay lên hòa lẫn trong sương sớm. Chiêu thêm ngụm nước trà, cậu Thái xắn quần cầm cây gậy nhỏ có thòng lọng ra chuồng lợn, chú Toàn thả nắm rau lang ngay cạnh cửa chuồng, con lợn háu ăn lao ra gặm rau lang thì chú luồn cái thòng lọng vào cổ, thít chặt rồi nhấc lên. Chú Toàn nhảy nắm hai chân sau, vật ngửa con lợn ra trói lại.

Anh Sự, bác Ao cũng vừa sang nhấc con lợn đang kêu eng éc ra khỏi chuồng, luồn vào cái đòn càn khiêng ra chỗ nền giếng. Cậu Thái thả gầu xuống giếng múc nước dội sạch cổ con lợn, rồi nhấc con lợn lên bờ tường bao xây thâm thấp, bên dưới đã để sẵn cái chậu nhôm có rắc muối trắng. Con lợn mắt đỏ khé cứ ra sức rống lên eng éc từng cơn, ầm ĩ cả xóm lên. Chú Toàn vòng cái dây thừng chặn qua mõm làm con lợn chỉ rít lên từng chập, rồi nhanh nhẹn xỉa con dao bầu vào lấy tiết.

Chỉ loáng sau là con lợn đã được cạo lông, pha thịt bày la liệt trên hai cái nong to, dưới lót lá chuối. Từng mô từng phần được chia rất đều, chỉ có cái đuôi và bong bóng là cho luôn bọn trẻ luộc ăn. Tôi không để ý món đuôi và bong bóng dai ngoanh ngoách cho lắm. Tôi đợi chia thịt xong có phần giã giò, giã chả và đợi nước xáo luộc lòng… mấy món ấy ngon hơn.

Mấy nhà đánh đụng chia thịt vào rổ cắp về xong thì mấy chú khác nhồi lòng và giã giò chả. Phần thịt thăn và thịt mông ngon nhất được chọn giã giò chả, thịt được pha thành miếng quân chì, chia ra từng mô một. Chú Toàn ngồi lên thềm cửa, dạng chân ôm lấy cối đá vào lòng, rồi hai tay hai chày giã đều chộp… chộp… thịt với mỡ quyện đều với nhau, dẻo quánh lại dính như keo. Mỗi lần giơ chày lên, phần thịt đã nhuyễn dính mút theo chày như mảng bột mỳ được nhào kỹ. Mút chày như thế nên giã rất tốn sức, người nóng lên chú Toàn cởi áo để lộ thân hình cơ bắp săn chắn màu đồng hun. Cánh tay vung chày lên nổi rõ các múi cơ căng chắc. Thỉnh thoảng chú lại dừng chày, nêm nước mắm ngon và chút mì chính vào cối thịt. Cứ giã được một mô chú lại dùng cái muôi cắt từ miếng đế của chiếc tông Lào màu vàng, vét thịt trong cối ra tấm lá chuối trên nong, rồi lại đổ mẻ mới vào cối thịt.

Bên ngoài sân chỗ thì người làm lòng, người thì đánh tiết canh rộn ràng, phần lòng già được trộn tiết, rau thơm, mỡ vặt, băm nhỏ rồi nhồi vào căng bóng lên như cái săm xe đạp. Lòng già nhồi tiết, lòng non và phần họng, dạ, tim gan được cho cả vào chiếc nồi quân dụng để luộc, củi lò cháy hừng hực làm ấm cả khoảng sân. Nước chè xanh rót tràn các bát khói bốc nghi ngút. Tiếng trò chuyện, cười đùa vang vang trong sáng mùa đông, khung cảnh ấy sao mà vui đến thế.

Giã xong mẻ giò chả là chú Toàn thấm mệt, chú giao tôi rửa cối với chày, tôi thích món này lắm. Kiểu gì chú cũng cố tình để lại trong cối một phần thịt đã giã nhuyễn cho tôi. Tôi cẩn thận lấy miếng tông Lào vét dồn lại phần thịt dẻo quánh ấy. Cho vào miếng lá chuối nướng qua lửa gói lại rồi lấy lạt buộc chặt thả vào nồi luộc lòng đang sôi sung sục. Thịt tươi, nước nóng quyện mùi lá chuối, chỉ lát là chín, tôi nhấc dây lạt cầm cái giò be bé xinh xinh ấy ra khỏi nồi. Khói còn bốc nghi ngút, tôi gọi chị gái với mấy đứa em con các chú sang, cắt chia ra mỗi đứa được miếng giò tầm hai đốt ngón tay. Bên trong miếng giò vẫn còn hồng hồng, cắn miếng giò nóng hổi phải há cả miệng ra mà nhai, khói bốc nghi ngút từ trong miệng bốc ra mà sao nó ngon đến thế, ngọt đậm ngọt đà, ấm hết cả khoang miệng, giò tươi ấm mùi lá chuối, tiêu bắc thơm cay, thịt ngọt mềm, ứa nước. Ngon mãi không thôi mà mỗi đứa được có mỗi miếng nên cứ thòm thèm. Nên ăn giò xong là bọn tôi hóng nồi nước xáo luộc lòng. Khi lòng gan được nhấc ra khỏi nồi là bọn tôi vác bát tô cơm nguội, múc luôn nước xáo của nồi luộc lòng chan cơm ăn luôn. Nước xáo nóng mỡ còn nổi váng, loáng thoáng tí hành lá, có thế thôi mà ăn cơm nó dễ vào đến thế. Cậu Thái mà thái lòng là thế nào cậu cũng dấm dúi thả vào bát tôi mấy miếng lòng dồi, ăn béo, bùi ngầy ngậy.

Cuộc sống bây giờ đầy đủ quá, cái mồm nó hư đi. Nay bất chợt nhớ vị Tết xưa...

Có thể bạn quan tâm

• CẢM XÚC XUÂN: Câu chuyện đẹp trên chuyến tàu về quê ăn tết

  13:01, 03/02/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Đợi Xuân…

  06:30, 03/02/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Tôi có một NIỀM TIN...

  05:00, 02/02/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Hải Phòng mùa Xuân về...

  05:00, 01/02/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Tết uống bia rượu, xin đừng lái xe

  05:14, 31/01/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Có những người lỡ hẹn với mùa Xuân

  06:00, 30/01/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Ấm lòng với tình huống giao thông những ngày cận tết

  05:00, 29/01/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Phiên chợ Tết xưa

  05:00, 28/01/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Cảm ơn những người hữu duyên gặp trong ngày Tết

  05:00, 27/01/2021

• CẢM XÚC XUÂN: Tháng Chạp

  05:00, 26/01/2021

• “Cảm xúc xuân” cùng Diễn đàn Doanh nghiệp

  02:00, 18/01/2021

PHẠM TUẤN (Hải Phòng)