CẢM XÚC XUÂN: Về Hải Phòng nghe điệu hát Đúm
Vượt qua những thăng trầm của thời gian, ngày nay những câu hát Đúm - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vẫn vang lên trên các làng quê của huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng.
Những ngày này, khắp các thôn xóm thuộc tổng Phục gồm: Lập Lễ, Phục Lễ, Phả Lễ, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng đâu đâu cũng rộn vang những âm điệu hát Đúm giàu bản sắc văn hóa. Khi lên sân khấu, từng ca từ, điệu múa được thể hiện trau chuốt, mượt mà, truyền cảm, đi vào lòng người. Nhiều ca khúc mới không chỉ có ý hay, tứ lạ, thấm đẫm tình quê, mà còn mang tính thời sự và giá trị nhân văn.
Gặp nghệ nhân Đinh Như Hăng – Chủ nhiệm CLB Hát Đúm xã Lập Lễ sau khi vừa kết thúc buổi tập luyện với CLB. Miệng vừa ngân nga câu hát “Duyên kết bạn mình ơi”, nghệ nhân Hăng vừa tâm sự, cốt lõi làm nên sức sống bền bỉ của hát Đúm chính là ở làn điệu kết hợp câu hát mở màn vừa rồi. Khi vào cuộc hát, bao giờ câu hát mừng cũng được hát đầu tiên. Tiếp đó từng người trong nhóm nam và nhóm nữ có thể hát câu chào mừng để làm quen. Người hát sau tuyệt đối không được hát giống với lời ca của người hát trước. Đặc biệt, khi hát, các cặp đôi sẽ nắm tay nhau để cùng bày tỏ tình cảm của mình.
Hội thi hát Đúm được tổ chức hàng năm vào dịp đầu xuân năm mới
Dẫu đơn giản, mộc mạc, nhưng hát Đúm phải tuân thủ những lề lối nghiêm ngặt với 12 lối gồm: hát mừng khi gặp nhau, rồi đến hát giao kèo, hát hỏi, hát đố, hát mời, hát họa, hát huê tình, hát cưới, hát lính… và thường kết thúc bằng hát ra về. Thú vị nhất là hát ra về, lúc này các cặp đôi thường mượn hình tượng từ cái ô, chiếc khăn xếp, cái nón… của nhau để hát hỏi xin vật làm tin, nấn ná mãi không buông.
Có lẽ, phải được xem tận mắt, nghe tận tai, người xem mới có thể cảm nhận được cái hay, cái đặc sắc của hát Đúm. Ít ai biết rằng, khác với các loại hình dân gian khác, ở hát Đúm trong khi chuyển lối, bên nam hay nữ có những bài hát xướng hỏi, đố mới lạ, thâm ý và khó giải. Thường thì những người tham gia thi hát đều có sẵn trong trí nhớ nhiều bài hát để làm vốn nên các buổi hát luôn được kéo dài. Rất nhiều chàng trai, cô gái càng hát càng say có khi quên ăn, quên mệt, hát đến hết buổi vẫn còn lưu luyến, hẹn ngày mai hát tiếp.
Cái hay của hát Đúm còn được thể hiện trong các lề lối sinh hoạt văn hóa đi kèm. Ngoài nghệ thuật hát, hát còn Đúm gắn liền với một phong tục tập quán của người tổng Phục, đó là tục che mặt. Chiếc khăn che mặt chỉ được cởi bỏ một lần duy nhất trong một năm, đó là vào dịp hội làng đầu xuân. Trong hội, khi bắt đầu hát, không người nào bỏ khăn che mặt. Họ thường đi thành tốp ba, bốn người, khi hát đối đáp với bên nam, nếu phải lòng chàng trai nào, cô gái sẽ mở khăn che mặt. Cũng bởi lẽ đó mà hội xuân hát Đúm thêm phần lôi cuốn, hấp dẫn người dân và du khách.
Cái hay của hát Đúm còn được thể hiện trong các lề lối sinh hoạt văn hóa đi kèm
Cũng giống như các loại hình nghệ thuật dân gian khác, để tiếp tục bảo tồn và phát huy những giá trị to lớn của hát Đúm, thời gian qua, hội hát Đúm ở Thủy Nguyên vẫn được duy trì; các xã đã thành lập CLB hát Đúm để giao lưu và thi hát toàn huyện. Địa phương cũng quan tâm mở rộng phạm vi hát Đúm trong các hoạt động ngoại khóa của trường học với sự tham gia của các nghệ nhân vào việc để truyền dạy cho các bạn trẻ.
Muốn nghe quan họ thì về Bắc Ninh, muốn nghe hát Then tìm tới Cao Bằng, còn muốn nghe hát Đúm thì về Thủy Nguyên. Ngày nay, về với huyện Thủy Nguyên, người dân tổng Phục vẫn say sưa với những câu hát Đúm. Điều này càng minh chứng cho sức sống mãnh liệt và bền bỉ của loại hình di sản văn hóa phi vật thể đầy mộc mạc, giản dị mà rất đỗi gần gũi với đời sống nhân dân.
Diễn đàn Doanh nghiệp mở diễn đàn “CẢM XÚC XUÂN” nhằm ôn cố tri tân về mùa xuân; về thiên nhiên, con người, xã hội, và các vấn đề nóng bỏng của đất nước, địa phương bằng tinh thần hân hoan để tiễn biệt năm cũ, chào đón năm mới 2021. Bài vở xin gửi về hòm thư camxucxuan@dddn.com.vn. Tác giả để lại địa chỉ và số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ. Trân trọng cảm ơn. |
Có thể bạn quan tâm
CẢM XÚC XUÂN: Đi chùa mùa COVID-19
13:48, 12/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Tết và “cuộc đua” lì xì con trẻ
12:33, 12/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Tết Việt trên đất Mỹ
05:20, 12/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Thông điệp gắn kết từ hạt muối
05:17, 12/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Cảm xúc đêm giao thừa
23:00, 11/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Nơi ảm đạm, nơi náo nhiệt
18:23, 11/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Vị Tết xưa…
15:02, 11/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Anh có kịp về với mẹ xuân này
05:14, 11/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Tháng Hai thì thầm
15:05, 10/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Tháng Chạp vui buồn theo nhịp bước mùa Xuân!
05:30, 09/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Khoảnh khắc Xuân
13:00, 09/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Tết con về với Má
05:00, 10/02/2021
CẢM XÚC XUÂN: Tết xưa - Tết nay
11:02, 10/02/2021