Mạng xã hội thực sự gây nghiện cho người dùng?

"Cai nghiện" Facebook giống như cai thuốc lá vậy.

Như một thứ cocain

Aza Raskin, cựu nhân viên của Mozilla và Jawbone cho biết “Các công ty mạng xã hội đang biến ứng dụng thành chất gây nghiện như cocain và chỉ rải rác trên tất cả giao diện của bạn và đó là điều khiến bạn thích quay trở lại liên tục".

"Đằng sau mỗi màn hình trên điện thoại của bạn, thường có một nghìn kỹ sư làm việc chỉ để cố gắng làm cho bạn nghiện tối đa ứng dụng", ông nói thêm.

Năm 2006, ông Raskin, một kỹ sư công nghệ hàng đầu, đã thiết kế ứng dụng cuộn vô hạn, một trong những tính năng của nhiều ứng dụng hiện nay. Vào thời điểm đó, ông đã làm việc cho Humanized - một tư vấn giao diện người dùng máy tính. Cuộn vô hạn cho phép người dùng vô tình vuốt xuống qua nội dung mà không cần nhấp.

“Nếu như não bộ của bạn không kịp xử lý nội dung mà bạn thấy thì bạn chỉ việc tiếp tục cuộn xuống”, ông Raskin nói. Ông cho biết sự đổi mới này khiến người dùng nhìn vào điện thoại của họ lâu hơn mức cần thiết.

Vị kỹ sư này cho biết đã không lường trước được việc thiết kế cuộn xuống này là yếu tố gây nghiện cho mọi người và giờ đây ông rất tiếc khi phát minh ra nó.

Tuy nhiên, ông nói, nhiều nhà thiết kế đã được thúc đẩy để tạo ra các tính năng ứng dụng gây nghiện bởi các mô hình kinh doanh của các công ty lớn sử dụng chúng.

"Để có được vòng tài trợ tiếp theo, để có được giá cổ phiếu của bạn, lượng thời gian mà mọi người dành cho ứng dụng của bạn phải tăng lên", ông nói.

"Vì vậy, khi bạn đặt áp lực đó lên một con số đó, bạn sẽ bắt đầu cố gắng phát minh ra những cách thức mới để khiến mọi người ở lại với nhau."

Tính gây nghiện của các mạng xã hội là điều không chỉ người dùng thấy mà bản thân chính những nhân viên từng phát triển cũng cảm nhận được. Sandy Parakilas, nhân viên cũ của Facebook cho biết  đã cố gắng ngừng sử dụng dịch vụ này sau khi rời công ty vào năm 2012. "Theo nghĩa đen, tôi cảm thấy như tôi đang cai nghiện thuốc lá. Và chắc chắn rằng mọi người đều cảm thấy sử dụng ứng dụng mạng xã hội như một thói quen và nó có tính gây nghiện”, nhân viên này cho biết.

Mục đích của việc gây nghiện là để thu hút người dùng, khiến họ chú ý và dành nhiều thời gian hơn cho ứng dụng “và sau đó bán sự chú ý đó cho các nhà quảng cáo", Sandy cho biết.

Một trong những khía cạnh hấp dẫn nhất của phương tiện truyền thông xã hội đối với người dùng là "thích", có thể đến dưới dạng dấu hiệu, trái tim hoặc nút like.

Leah Pearlman, nhà phát minh của nút Like của Facebook, cho biết cô đã bị lôi cuốn trên Facebook bởi vì cô đã bắt đầu dựa trên cảm giác tự trị của mình về số lượng "thích" cô có. "Tôi cảm thấy cô đơn, hãy để tôi kiểm tra điện thoại của tôi.Tôi cảm thấy không an toàn, hãy để tôi kiểm tra điện thoại của tôi".

Bà Pearlman nói bà đã cố gắng ngừng sử dụng Facebook sau khi rời công ty.

Thiếu niên dễ bị tổn thương

Các nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa lạm dụng mạng xã hội và trầm cảm, cô đơn và một loạt các vấn đề tâm thần khác.

Ở Anh, thanh thiếu niên bây giờ dành trung bình 18 giờ một tuần trên điện thoại của họ, phần lớn thời gian là để truy cập vào các mạng xã hội. Bà Pearlman tin rằng giới trẻ thừa nhận rằng mạng xã hội là vấn đề đối với họ.

Năm ngoái, chủ tịch sáng lập Facebook, Sean Parker, cho biết công ty đặt ra để mục tiêu khiến người dùng càng dành thời gian cho ứng dụng càng nhiều càng tốt. Ông tuyên bố đó là "khai thác một lỗ hổng trong tâm lý con người".

Ông cho biết “bản thân các nhà phát triển đều biết đến điều này và chúng tôi đã thực hiện mục tiêu đó bằng mọi giá”. Tuy nhiên, bà Pearlman cho biết bà không có ý định sử dụng nút like để gây nghiện.

Các báo cáo gần đây cho thấy Facebook thêm tính năng  cho phép người dùng xem họ đã dành bao nhiêu thời gian cho ứng dụng của mình trong bảy ngày trước đó và đặt giới hạn thời gian hàng ngày. Chương trình Panorama cũng khám phá việc sử dụng màu sắc, âm thanh và phần thưởng không mong muốn để thúc đẩy hành vi cưỡng bức.

Nguyễn Long