Facebook với tham vọng tạo hệ sinh thái tiền điện tử

Libra sẽ có cả một Hiệp hội riêng với 100 thành viên để giám sát, đảm bảo tính minh bạch.

Hệ sinh thái Libra

Dự án tiền điện tử Libra của Facebook dự kiến sẽ ra mắt chính thức vào năm 2020, theo CNBC Facebook còn tạo ra ví điện tử Calibra để điều hành các giao dịch tiền ảo của mình và giữ các giao dịch tách biệt với dữ liệu xã hội.

Calibra sẽ hoạt động như một ứng dụng độc lập và nó sẽ tăng sức mạnh cho chuyển khoản ngang hàng và cuối cùng là thanh toán bán lẻ bao gồm cả mua hàng qua Instagram.

Để tăng cường bảo mật, Facebook đã mở nguồn Libra Blockchain và cung cấp nguyên mẫu trong một thử nghiệm trước khi ra mắt. Bản beta của Libra Blockchain dành cho nhà phát triển cộng với chương trình tiền thưởng tìm lỗi được hợp tác với HackerOne, có nghĩa công ty để lộ tất cả các lỗ hổng trước khi Libra đi vào hoạt động.

Facebook tuyên bố tiền điện tử Libra được xây dựng trên một blockchain an toàn, có thể mở rộng và đáng tin cậy, được hỗ trợ bởi một lượng dự trữ tài sản thực. Hệ sinh thái sẽ được điều hành bởi Hiệp hội Libra, với 29 thành viên khác nhau bao gồm cả một nhóm các đối tác như Visa, MasterCard và Uber. Dự kiến Hiệp hội sẽ đạt 100 thành viên khi nó ra mắt chính thức vào nửa đầu năm 2020. Mỗi thành viên chỉ nhận 1 phiếu bầu trong hội đồng Libra, có nghĩa Facebook không thể chiếm quyền kiểm soát Libra dù phát minh ra nó.

Để tăng lòng tin của người dùng đối với đồng Libra, Facebook tuyên bố rằng Libra được chốt giá trị của nó vào một rổ tiền tệ toàn cầu. Để giữ cho Libra ổn định, Facebook sẽ tạo ra một kho tiền tệ và chứng khoán quốc tế trị giá 1 tỷ USD. 

Để tạo ra nhóm tiền trị giá 1 tỷ USD này, Facebook hy vọng sẽ bảo đảm 100 đối tác là một phần của Hiệp hội Libra, với chi phí 10 triệu USD mỗi thành viên.

Với ví điện tử Calibra, Facebook tỏ rõ tham vọng của mình khi nói rằng họ mong muốn trao quyền cho hơn 1,7 tỷ người trên toàn thế giới hiện không có tài khoản ngân hàng.

Vấp phải nhiều chỉ trích

Đồng Libra đã thu hút sự chú ý của nhiều người, bao gồm cả Bộ trưởng Tài chính Pháp ông Bruno Le Maire, phát biểu trên Đài phát thanh Pháp, ông đã nói rằng loại tiền điện tử mới này không thể hoạt động như một loại tiền tệ có chủ quyền.

Dự án của Facebook đã khiến Le Maire đưa ra một số cảnh báo nghiêm khắc. Theo đó, với khả năng tiếp cận hơn 2,3 tỷ người dùng, tiền điện tử Facebook, có thể đặt câu hỏi về việc các ngân hàng kiểm soát các giao dịch thương mại cũng như vai trò của nhà nước trong hệ thống ngân hàng. Chính vì những lý do này mà Le Maire đã cảnh báo rằng tiền tệ vẫn là sản phẩm của các quốc gia có chủ quyền chứ không phải các công ty tư nhân.

Le Marie không chỉ đưa ra cảnh báo chung ông đang yêu cầu đảm bảo từ một số phương tiện truyền thông xã hội khổng lồ. Bộ trưởng Pháp cho biết ông muốn có một bảo đảm của người Hồi giáo rằng công cụ giao dịch này không thể được chuyển hướng sang tài trợ cho khủng bố hoặc bất kỳ hoạt động bất hợp pháp nào khác.

Hơn nữa, La Marie cũng đã tuyên bố ý định tìm hiểu thêm về dự án tại G7 với các ngân hàng trung ương trong những tháng tới.

“Tôi đã yêu cầu các thống đốc ngân hàng trung ương của G7 báo cáo với chúng tôi vào giữa tháng 7 thời điểm các Bộ trưởng Tài chính G7 sẽ họp, để cho chúng tôi biết những đảm bảo nào sẽ nhận được từ Facebook” La Marie cho biết.

Theo Le Marie, mối quan tâm không chỉ lưu hành ý nghĩa tài chính của một loại tiền tệ phân phối tư nhân. Bộ trưởng cũng đã nêu lên mối quan ngại của mình về Facebook và các vụ bê bối dữ liệu của nó trong quá khứ. Ông nói thêm rằng loại tiền kỹ thuật số này một lần nữa sẽ cho phép nền tảng truyền thông xã hội tích lũy hàng loạt dữ liệu riêng tư.

Đồng quan điểm với ông La Marie, bà Maxine Waters, Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hạ viện Hoa Kỳ cho biết, Facebook nên tạm dừng phát triển đồng Libra cho đến khi Quốc hội và các nhà quản lý có thể xem xét kỹ lưỡng vấn đề và kêu gọi các giám đốc điều hành của công ty này trả lời trước Quốc hội.

“Facebook có dữ liệu của hàng tỷ người dùng và liên tục thể hiện sự coi thường việc bảo vệ và sử dụng cẩn thận nguồn dữ liệu này. Với việc họ có kế hoạch tạo ra một loại tiền điện tử, Facebook đang tiếp tục mở rộng hành vi không kiểm soát và phạm vi tiếp cận cuộc sống của người dùng”, bà Waters nói trong một tuyên bố.

“Facebook đã quá lớn và quá mạnh và đã sử dụng sức mạnh đó để khai thác dữ liệu của người dùng mà không bảo vệ quyền riêng tư của họ. Chúng tôi không thể cho phép Facebook điều hành một loại tiền điện tử mới đầy rủi ro nằm ngoài sự giám sát của hệ thống ngân hàng”, Thượng nghị sĩ Sherrod Brown, đại diện Đảng Dân chủ của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện cho biết.

Ví điện tử Calibra không thể vươn ra toàn cầu?

Mặc dù được mô tả hướng đến toàn cầu, tuy nhiên, mục tiêu này được xem là khó khả thi bởi sẽ có một số quốc gia và vùng lãnh thổ không thể sử dụng đồng Libra, bởi đây là những nơi không cho phép và công nhận tiền điện tử. Theo TechCrunch, đại diện của Calibra cho biết ví điện tử này sẽ không được triển khai ở một số thị trường chưa công nhận tiền điện tử hoặc đang chịu lệnh trừng phạt từ Mỹ .

TechCrunch cho rằng Ấn Độ, thị trường lớn nhất của Facebook, nằm trong danh sách các quốc gia mà Calibra không có ý định ra mắt. Ngoài ra, Calibra cũng không có sẵn ở Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Iran, nơi Facebook hiện không có sự hiện diện. 

Ấn Độ vẫn thận trọng về tiền điện tử. Ngân hàng dự trữ ngân hàng trung ương quốc gia Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cho biết họ không muốn tiền điện tử lan rộng như truyền nhiễm, truyền bá các tác hại tiềm tàng. Tháng trước, quốc gia này đã đề xuất một dự luật sẽ phạt tù mười năm cho những người khai thác, giữ, bán, chuyển nhượng, thanh lý, phát hành hoặc giao dịch tiền điện tử. 

Như vậy có thể thấy rằng, rất có thể Việt Nam cũng sẽ là một trong những quốc gia Calibra không ra mắt, bởi tính đến nay Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho rằng Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác không phải là tiền tệ và phương thức thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Việc phát hành, cung ứng, sử dụng Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác làm phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm tại Việt Nam. 

Nguyễn Long