“Cơ hội đặc biệt” của y tế thông minh
LTS: Dịch COVID-19 với sự đình trệ của kinh doanh toàn cầu đã thổi bùng nhu cầu trực tuyến tại tất cả các lĩnh vực. DĐDN sẽ tiếp tục thông tin về những “cơ hội đặc biệt” từ nhu cầu này.
Theo các chuyên gia, hiện nay ứng dụng của Big data, AI trong đối phó dịch bệnh hay trong ngành y tế đang đáp ứng nhu cầu dự báo, thông tin tham khảo để triển khai các hoạt động y tế.
Kompa Group - một tập đoàn chuyên về các giải pháp quản lý và phân tích thông tin dựa trên nền tảng trí tuệ nhân tạo đã tạo ra một website giúp theo dõi diễn biến phát triển virus corona
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang được các kỹ sư công nghệ nhập dữ liệu từ nhiều nguồn để từ đó kết hợp với học máy đưa ra bản đồ tập trung, phát triển của dịch bệnh, như trong trường hợp của virus corona (2019-nCov). Từ đó, lập bản đồ theo dõi dịch bệnh giúp các quan chức y tế có cái nhìn chính xác nhất về sự phát triển của dịch bệnh để đưa ra phương án kiểm soát hiệu quả.
Tạo lập giá trị thật
Những công cụ giám sát AI này đã có sẵn trong y tế công cộng trong hơn một thập kỷ, nhưng những tiến bộ gần đây trong học máy, kết hợp với tính khả dụng của dữ liệu lớn, đang khiến chúng trở nên mạnh mẽ hơn nhiều. AI cũng cho phép sử dụng vượt ra ngoài sự giám sát cơ bản, để giúp các quan chức dự đoán chính xác hơn về mức độ lây lan nhanh và lan rộng như thế nào, và loại người nào có khả năng bị ảnh hưởng nhất.
Vậy nguồn dữ liệu lớn hay big data được các kỹ sư khai thác từ đâu? Hầu hết các doanh nghiệp công nghệ đều có chung một phương pháp thu thập dữ liệu đó là tìm kiếm các nội dung, bài đăng trên các nền tảng mạng xã hội, báo chí, dữ liệu y tế công cộng bằng máy học về các vấn đề: sức khỏe, y tế liên quan đến virus corona ở Trung Quốc và các vùng nhiễm bệnh ngoài Trung Quốc.
Công cụ AI có thể giúp đẩy nhanh nghiên cứu phương pháp điều trị bệnh, tuy nhiên cần thêm nhiều dữ liệu hơn.
Don Woodlock, Phó Chủ tịch của InterSystems, một nhà cung cấp dịch vụ y tế điện tử toàn cầu cho biết, máy học rất tốt trong việc xác định các mẫu trong dữ liệu, chẳng hạn như các yếu tố rủi ro có thể xác định mã zip hoặc liên hệ của những người có liên quan đến virus. Việc phân tích này giúp các nhà cung cấp ở Trung Quốc phân tích dữ liệu về bệnh nhân nhiễm virus corona.
Ngoài các nguồn dữ liệu liên quan đến virus corona, để xác lập vùng dịch có thể mở rộng. Andy Tatem, giáo sư tại Đại học Southampton của Vương quốc Anh và các đồng nghiệp gần đây đã sử dụng chính dữ liệu được cung cấp bởi một công ty tìm kiếm Trung Quốc trên điện thoại thông minh. Mục đích nhằm mô hình cách thức virus có thể di chuyển ra khỏi Vũ Hán trong những ngày sau khi nó xuất hiện.
Hay như một nhóm các nhà nghiên cứu khác đã sử dụng dữ liệu từ Tencent, công ty đứng sau ứng dụng nổi tiếng WeChat, để mô hình hóa sự lây lan. Điều này cho thấy rằng các hạn chế đi lại do chính quyền Trung Quốc áp đặt có thể đã làm chậm sự lây lan của căn bệnh này trong vài ngày, cung cấp thời gian quan trọng cho các biện pháp đối phó. Các kỹ thuật tương tự có thể dự đoán sự lây lan qua các quốc gia khác nếu lây lan.
Không nên thổi phồng sức mạnh công nghệ
Ông Trần Quang Chung, Trưởng nhóm xử lý hình ảnh VAIS cho rằng AI hỗ trợ một phần con người chưa thể thay thế hoàn toàn cho việc chuẩn đoán, dự đoán của con người. Nó chỉ là một phần trợ giúp cho các bác sĩ, các nhà khoa học tìm kiếm hay phát hiện bệnh nhanh hơn.
Bởi hệ thống AI nói chung được học trên dữ liệu cho con người tạo ra nên sẽ có sai số. Đặc biệt, với y tế sai số đó sẽ ảnh hưởng rất lớn trong điều trị bệnh nhân, mạng sống con người quyết định đấy rất quan trọng.
TS Đỗ Quốc Trường: “Điều cơ bản, chúng ta phải hiểu AI phải học trên dữ liệu được làm bởi con người, khi hệ thống học được từ dữ liệu khi đấy mới được gọi là hệ thống học máy, hay AI”.
Đáng chú ý, bản thân Việt Nam hiện cũng đã xây dựng trang web về virus corona cho người Việt, dùng AI để phát hiện tin giả. Ông Vòng Thanh Cường, founder của Kompa và cũng là trưởng dự án bản đồ theo dõi Corona, chia sẻ: “Trang corona.kompa.ai mục đích để cung cấp thông tin nhanh, chính xác và chính thống nhất đến cộng đồng. Ở đây, chúng tôi mới sử dụng một phần Machine Learning để thu thập và phân loại thông tin chính thống liên quan đến chủ đề này.
Tuy nhiên, theo ông Trần Quang Chung, mọi người không nên thổi phồng quá lên sức mạnh của AI, nhưng bản chất để tốt nhất chỉ cần thống kê những thông tin về những vùng dịch để mọi người có phương pháp phòng chống tốt nhất. Về khả năng AI có thể đưa ra hướng điều trị hay phát hiện sớm virus như corona thì hiện chưa có một nghiên cứu nào xác thực được công bố, nhưng trong tương lai có thể điều này sẽ xảy ra.
Có thể phải trong nhiều năm nữa, tác động thực sự của AI trong việc đối phó với sự bùng phát của virus corona sẽ được biết đến nhiều hơn.