Fintech, cuộc so găng giữa các đối thủ mạnh
Nếu như hệ thống ngân hàng truyền thống, với mạng lưới khách hàng sẵn có và nguồn lực tài chính dồi dào là đối thủ mạnh thì các Bigtech mới thực sự là mối đe dọa lớn nhất đối với các Fintech.
Ngành tài chính - ngân hàng đã và đang có những chuyển hóa lớn, với sự ra đời của các sản phẩm dịch vụ ứng dụng khoa học công nghệ. Sự thay đổi dễ nhận thấy nhất là sự hình thành và phát triển nhanh chóng của các công ty công nghệ tài chính (Fintech).
Sự xuất hiện của các Fintech đang tạo ra các thách thức đối với các mô hình tài chính truyền thống.
Theo khảo sát của PwC năm 2017, khoảng 83% các tổ chức tín dụng truyền thống cho rằng, một số mảng kinh doanh có nguy cơ rơi vào tay các Fintech này.
Tại châu Âu, khoảng 30% doanh thu mới được tạo ra trong ngành ngân hàng đang chảy vào túi các công ty Fintech. Trong vòng 10 năm tới, 10 - 40% doanh thu và 20 - 60% lợi nhuận của ngân hàng bán lẻ đang bị đe dọa bởi sự nổi lên của các công ty Fintech.
Công nghệ tài chính đã và đang thâm nhập vào hầu hết các lĩnh vực hoạt động của ngành tài chính ngân hàng.
Trong đó, các Fintech hoạt động nhiều nhất trong lĩnh vực thanh toán và lưu ký bảo lãnh, chiếm gần 41% tổng số công ty hoạt động trong lĩnh vực công nghệ tài chính. 27% các công ty Fintech đang cung cấp các công cụ bổ trợ dịch vụ tài chính.
Bên cạnh đó, các công ty Fintech còn cung cấp dịch vụ cho vay, tiền gửi và huy động vốn (18%), dịch vụ quản lý đầu tư (9%) và các dịch vụ khác (5%).
Hầu hết các Fintech đều đang cần một lượng lớn vốn nhằm tạo tiền đề để phát triển nhanh chóng, chiếm lĩnh thị trường. Đồng thời, lĩnh vực tài chính ngân hàng tạo ra nhiều sức hút hấp dẫn đối với các quỹ đầu tư.
Trong đó, thị trường năng động và linh hoạt như Hoa Kỳ vẫn là nơi thu hút nguồn vốn đầu tư nhiều nhất, với 59,8 tỷ USD thông qua 1.144 thương vụ đầu tư trong năm 2019.
Kế tiếp là thị trường châu Âu, với 58,1 tỷ USD thông qua 753 thương vụ. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương thu hút được 12,9 tỷ USD thông qua 547 thương vụ vào năm 2019; trong đó, 3 quốc gia đứng đầu trong khu vực này là Ấn Độ, Úc và Hàn Quốc, theo số liệu của KPMG.
Kết quả khảo sát của Roland Berger đối với 248 Fintech tại châu Âu cho thấy, các ngân hàng và công ty bảo hiểm chưa đủ khả năng để số hóa hoàn toàn mô hình kinh doanh của họ.
Trong khi đó, việc mua lại các Fintech được xem là một phương án phù hợp dành cho các ngân hàng truyền thống trong bối cảnh hiện nay. Các ngân hàng và công ty bảo hiểm truyền thống dự kiến sẽ tự xây dựng một số sản phẩm dịch vụ tài chính đã được cung cấp bởi các Fintech.
Tại Việt Nam, một số ví dụ điển hình cho việc tự xây dựng các sản phẩm công nghệ tài chính của ngân hàng, như Vietcombank đã khởi động dự án chuyển đổi ngân hàng số, cung cấp các dịch vụ ngân hàng điện tử; Techcombank xây dựng ngân hàng điện tử F@st Ebank;
VietA Bank sử dụng trí tuệ nhân tạo ra mắt Smart Branch và ChatBot để rút ngắn thời gian cần thiết để phục vụ khách hàng; hay TPBank phát triển máy tự động LiveBank, hoạt động như một giao dịch viên trực tuyến cho phép khách hàng sử dụng các dịch vụ thường xuyên của Ngân hàng.
Với mạng lưới khách hàng sẵn có và nguồn lực tài chính dồi dào, hệ thống ngân hàng truyền thống là một đối thủ mạnh đối với các Fintech.
Bên cạnh đó, các công ty công nghệ lớn (Bigtech) mới thực sự là mối đe dọa lớn nhất đối với các Fintech.
Các Bigtech này, với nền tảng công nghệ vững mạnh, nguồn lực tài chính, nhân lực dồi dào, và cơ sở dữ liệu lớn, việc tiếp cận thị hiếu nhu cầu của khách hàng trong lĩnh vực tài chính là điều cực kỳ dễ dàng đối với họ.
Một số Bigtech cũng đã tiến hàng thâm nhập thị trường tài chính toàn cầu, trong đó có Việt Nam, chủ yếu trong các lĩnh vực thanh toán, tín dụng và bảo hiểm.
Trong đó, sự có mặt của các công ty tên tuổi như: Apple, Alibaba/Alipay, Amazon, Baidu, eBay/PayPal, Facebook, Grab, GO-Jek, Google, Kakao, Line, Microsoft, NTT Docomo Tencent, Samsung.
Ngoài ra, các Fintech còn tự cạnh tranh lẫn nhau trong cuộc đua phát triển thần tốc nhằm mở rộng và chiếm lĩnh thị trường.
Việt Nam hiện có khoảng 154 công ty Fintech đang hoạt động, tuy nhiên, hầu hết các lĩnh vực công nghệ tài chính đều bị thống lĩnh bởi một vài công ty đầu ngành với tốc độ tăng trưởng nhanh chóng và nguồn lực tài chính dồi dào, như Momo, Moca (trong lĩnh vực thanh toán); LoanVi, Tima và Trust Circle (trong lĩnh vực cho vay ngang hàng; VDX, TomoChain (trong chuỗi khối, tiền điện tử); TheBank, ebaohiem (nền tảng so sánh); Papaya, Inso, Wicare (bảo hiểm); bePOS (POS); TrustingSocial (tín dụng)...
Đặc biệt, Fintech nổi trội nhất Tima sở hữu 11.000 người vay; 1 triệu khách hàng với 1,6 triệu hồ sơ vay trực tuyến và kết nối thành công 24.000 tỷ đồng.
Đây là một trong những khó khăn rất lớn của các Fintech đã và sắp thâm nhập thị trường, khi nguồn lực tài chính cũng như năng lực công nghệ vẫn còn hạn chế.
Các Fintech đang phải đối mặt với nhiều thử thách, đặc biệt là các đối thủ cạnh tranh lớn mạnh. Để có chỗ đứng trên thị trường công nghệ tài chính, các Fintech cần nỗ lực tạo nên sự phát triển vượt bậc, nhanh chóng nhằm thống lĩnh thị trường một cách nhanh nhất có thể.
Muốn làm được điều này, các Fintech cần có sự đầu tư về ý tưởng, nền tảng công nghệ vững mạnh cùng với lượng vốn hoạt động đủ lớn.
Tuy nhiên, xét về các yếu tố về mạng lưới khách hàng, chi phí hoạt động, phương thức hợp tác cùng phát triển cùng với các ngân hàng vẫn là lựa chọn hàng đầu của các Fintech, bởi khi đó có thể tận dụng được lợi thế của đôi bên.