Thêm nhiều cách thức phát hiện biến chủng Omicron

CẨM ANH• 12/12/2021 04:00

Nhờ phát hiện sớm từ Nam Phi, thế giới đã có nhiều cách thức phát hiện và đối phó tốt hơn với biến chủng Omicron.

>>Omicron và Delta: Đâu sẽ là biến chủng vượt trội?

virus SARS-CoV-2 phát sáng dưới ánh sáng cực tím trên tấm lọc của chiếc khẩu trang

Virus SARS-CoV-2 phát sáng dưới ánh sáng cực tím trên tấm lọc của chiếc khẩu trang

Mới đây, chuyên gia Yasuhiro Tsukamoto và nhóm của ông tại Đại học Kyoto ở miền Tây Nhật Bản có thể cung cấp phương pháp xét nghiệm virus tại nhà với chi phí thấp. Được biết, các nhà khoa học đã tạo ra một bộ lọc khẩu trang có phủ kháng thể của đà điểu chống lại virus SARS-CoV-2, dựa trên nghiên cứu trước đó cho thấy loài chim này có khả năng chống lại bệnh tật mạnh mẽ.

Trong một nghiên cứu nhỏ, người tham gia thử nghiệm đã đeo loại khẩu trang đặc biệt này. Sau 8 giờ, các bộ lọc khẩu trang được tháo ra và phun một chất hóa học có thể phát sáng dưới tia cực tím nếu gặp virus. Kết quả là các bộ lọc từ khẩu trang của những người nhiễm virus phát sáng ở khu vực xung quanh mũi và miệng.

Nhóm nghiên cứu hy vọng sẽ phát triển hơn nữa loại khẩu trang này để chúng tự động phát sáng nếu phát hiện virus mà không cần soi dưới ánh sáng đặc biệt.

>> Chưa có dấu hiệu biến chủng Omicron gây triệu chứng nghiêm trọng

Hình ảnh hiển vi biến chủng Omicron trên một tế bào thận khỉ (Vero E6). Ảnh: Faculty of Medicine of The University of Hong Kong

Hình ảnh biến chủng Omicron dưới kính hiển vi. Ảnh: Faculty of Medicine of The University of Hong Kong

Trước đó, tại Nhật Bản, Công ty công nghệ sinh học BioAcumen Global ngày 6/11 ra mắt bộ xét nghiệm PCR giúp phát hiện biến chủng Omicron, cho kết quả sau 90 phút. Người dùng kit sẽ nhận được một trong ba kết quả: dương tính nCoV và dương tính Omicron; dương tính nCoV và âm tính Omicron; âm tính cả nCoV và Omicron.

Thông thường, kết quả xét nghiệm PCR có sau khoảng vài giờ đến một ngày, bao gồm thời gian lấy mẫu, hậu cần và tải lên kết quả xét nghiệm. Các nhà khoa học sẽ mất thêm một ngày nữa để giải trình tự gene, xác định biến chủng cụ thể. Việc sử dụng kit đặc hiệu phát hiện biến chủng Omicron sẽ đẩy nhanh quá trình đó.

Ưu điểm khác của bộ dụng cụ PCR đặc hiệu là dạng đông khô, có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng tới một năm. Sau khi lấy mẫu, các nhà khoa học sẽ nhúng tăm bông vào dung dịch trộn sẵn, sau đó đưa hỗn hợp qua máy PCR. Kết quả có trong 90 phút kể từ khi lấy mẫu.

Ông Jimmy Toh, Giám đốc BioAcumen Global, cho biết: "Chúng tôi đang tìm cách cắt giảm các bước và thời gian thử nghiệm cần thiết. Điều này rất quan trọng, đặc biệt là ở khu vực cần xét nghiệm chính xác tại chỗ. Khi ấy, bạn không cần đợi kết quả giải trình tự gene để biết người bệnh có nhiễm Omicron hay không".

Đáng chú ý, bộ công cụ này có thể phát hiện đoạn gene thiếu hụt như với các biến chủng trước đó. Hiện nhóm nghiên cứu có thể tạo ra tới 8.000 bộ xét nghiệm đông khô và 25.000 xét nghiệm dung dịch kiểu truyền thống trong một ngày.

Cho đến thời điểm hiện tại, theo quan sát tình hình dịch bệnh COVID-19 tại Anh, Tiến sĩ Nick Davies, một trong những nhà nghiên cứu cho biết Omicron đang lây lan “rất nhanh” và “khá đáng quan ngại”, đồng thời có khả năng là biến chủng thống trị ở Anh vào cuối năm nay.

Báo cáo cho biết số ca nhiễm hiện tăng gấp đôi cứ sau 2,4 ngày ở Anh, mặc dù quốc gia này có tỷ lệ tiêm chủng cao. “Dựa trên những gì đang chứng kiến, chúng tôi có thể dự đoán về một làn sóng lớn của những ca nhiễm biến chủng Omicron ở Anh”, vị tiến sĩ cho biết.

Tuy nhiên, điều không chắc chắn nhất xoay quanh hiệu quả của vaccine và mũi tăng cường trong việc bảo vệ con người khỏi tình trạng nhập viện. Trước mắt, Công ty BioNTech khẳng định một người tiêm đủ 3 mũi vaccine ngừa COVID -19 sẽ được bảo vệ hiệu quả trước biến chủng Omicron.

Một nghiên cứu của các nhà khoa học Nam Phi cũng cho kết quả tương tự. Cụ thể, kết quả phân tích máu của 6 người đã tiêm đủ liều 2 mũi vaccine Pfizer và từng nhiễm Covid-19 trước đó, máu của 5 người có thể trung hòa biến chủng Omicron. Điều này đồng nghĩa có khả năng mũi vaccine tăng cường của Pfizer cũng mang lại hiệu quả tương tự.

Theo Roberto Burioni, giáo sư vi sinh và virus học tại Đại học San Raffaele ở Milan, Italy, cho biết: “Công cụ chống lại các biến chủng của virus SARS-CoV-2 hữu hiệu nhất mà thế giới có cho đến thời điểm hiện tại là vaccine". Chính vì vậy, ông Buirioni khuyển cáo, vaccine cần phải tiếp cận được càng nhiều người càng tốt, với đủ số lượng cần thiết.

“Những gì chúng ta cần đạt được là tiêm chủng rộng rãi. Nếu chúng ta có thể tiêm chủng cho một số lượng lớn người, loại virus này có thể vẫn lây truyền, nhưng sẽ không gây nhiều thiệt hại”, ông Burioni nhấn mạnh.

Như Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh, biến chủng Omicron đã chứng minh lý do thế giới cần một hiệp định mới về đại dịch. Đại dịch là một cuộc khủng hoảng của sự đoàn kết và chia sẻ. Một thỏa thuận pháp lý ràng buộc mà các quốc gia ký kết có thể xây dựng kế hoạch phối hợp toàn cầu là điều cần được thực hiện ngay lúc này nhằm góp phần ngăn chặn các biến chủng khác xuất hiện trong tương lai.