Dấu hiệu tích cực cho thanh khoản của thị trường trái phiếu

LÊ MỸ• 20/11/2022 05:00

Theo FiinRatings, thị trường chứng kiến nhiều hình thức tái cấu trúc nợ khác nhau và được áp dụng ngày càng nhiều bởi các tổ chức phát hành.

>>> "Giải cứu” niềm tin trên thị trường vốn

Đây là một dấu hiệu khá tích cực cho vấn đề thanh khoản hiện nay của thị trường bởi biện pháp này giúp giải quyết vấn đề áp lực dòng tiền trả nợ trong ngắn hạn trước làn sóng yêu cầu tất toán trước hạn của trái chủ.

Theo FiinRatings, các nhà phát hành đang áp dụng nhiều hình thức để tái cơ cấu nợ. (Ảnh minh họa)

Một số phương án phổ biến mà FiinRatings ghi nhận, nêu trong báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp tháng 10, bao gồm một hoặc kết hợp một số các hình thức sau đây: 1) Gia hạn kỳ hạn thanh toán nợ gốc với lãi suất mới. 2) Chuyển đổi thành hợp đồng cho vay dài hạn với lãi suất mới. 3) Chuyển đổi sang sản phẩm bất động sản.

Các nhà nghiên cứu phân tích của Bộ phận Tín dụng - FiinRatings nhấn mạnh, mức lãi suất mới trong nhiều giao dịch gần đây cũng đã phản ảnh xu hướng lãi suất tăng cao trong thời gian qua (dao động ở mức 12-13% - tức cao hơn 4-5% so với lãi suất tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng lớn). "Tuy nhiên, chúng tôi kỳ vọng là chất lượng tín dụng hay khả năng trả nợ của tổ chức phát hành cần phải được xác định cụ thể, trong đó lưu ý tới những yếu tố rủi ro mới như khi trái chủ được chuyển đổi sang sản phẩm bất động sản tương ứng nhưng yếu tố pháp lý dự án vẫn còn chưa chắc chắn".

Theo báo cáo, thị trường đã tiếp tục chứng kiến hoạt động mua lại gia tăng trong tháng 10 vừa qua. Điều này làm cho dư nợ trái phiếu nội địa giảm hơn 15,8 nghìn tỷ VND trong tháng 10, với giá trị mua lại và đáo hạn lần lượt là 5,81 và 10,23 nghìn tỷ VND. Phần lớn khối lượng trái phiếu mua lại thuộc về các Tổ chức tín dụng với tổng giá trị đạt 3,09 nghìn tỷ VND, chiếm 53,27% tổng giá trị mua lại của tháng 10. 21,77% giá trị trái phiếu đáo hạn thuộc về các doanh nghiệp Bất động sản với giá trị đạt 2,23 nghìn tỷ VND. Ngoài ra, một phần giá trị trái phiếu thâm hụt còn đến từ các phương án “hàng đổi hàng” và chuyển đổi trái phiếu thành khoản vay như một biện pháp tái cấu trúc nợ được thực hiện trong thời gian qua.

Tình hình mua lại và đáo hạn trái phiếu trong tháng 10

Trái phiếu bất động sản hiện vẫn là tâm điểm của thị trường hiện nay. Tính đến hết tháng 10, giá trị trái phiếu bất động sản đang lưu hành có quy mô 445 nghìn tỷ VND, tức chiếm gần 34% trong tổng trong tổng giá trị trái phiếu riêng lẻ đang lưu hành và chiếm gần 50% tổng giá trị trái phiếu của các tổ chức doanh nghiệp phi tài chính (đạt hơn 896 nghìn tỷ VND).

Mặc dù hoạt động rút trước hạn của nhà đầu tư và mua lại TPDN đã phát hành gây không ít khó khăn về dòng tiền cho doanh nghiệp, điều này cũng đã góp phần giảm đáng kể áp lực từ số dư trái phiếu sẽ đáo hạn còn lại tại thời điểm hiện nay. Số liệu cập nhật của FiinRatings cho thấy, tổng giá trị trái phiếu bất động sản sẽ đáo hạn sau ngày 15/11/2022 đến ngày 31/12/2022 chỉ còn ở mức 21,85 nghìn tỷ VND.

"Tuy số dư này không lớn nhưng vẫn đến phần nhiều phát hành bởi các doanh nghiệp chưa niêm yết và hầu như không có thông tin tài chính về tổ chức phát hành. Chúng tôi kỳ vọng các biện pháp tái cấu trúc nợ sẽ được thực hiện trong thời gian sớm, nhất là các trái phiếu nếu được phân phối thứ cấp đến các nhà đầu tư cá nhân. Bên cạnh đó, áp lực vẫn duy trì ở mức đáng kể từ năm 2023 (119,05 nghìn tỷ VND) và năm 2024 (111,81 nghìn tỷ VND)", FiinRatings đánh giá.

>>>Mua lại trái phiếu trước hạn hay cuộc đua "chẳng đặng đừng"

Trên thị trường phát hành mới, trong khi đó ghi nhận trạng thái đóng băng. Như DĐDN từng đề cập, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chỉ ghi nhận 1 đợt phát hành riêng lẻ nội địa bởi Công ty TNHH Khai Thác Chế Biến Khoáng Sản Núi Pháo với giá trị phát hành đạt 210 tỷ VND trong kỳ hạn 5 năm, ở tháng 10 vừa qua. Mục đích của đợt phát hành này nhằm thanh toán toàn bộ gốc của 2 lô các trái phiếu trước đó có kỳ đáo hạn vào 25/9/2022 và lô trái phiếu này được bảo lãnh bởi Tập đoàn Masan.

Như vậy, hoạt động phát hành trong tháng vắng bóng 2 nhóm đơn vị phát hành chủ lực là ngành Bất động sản và Tổ chức tín dụng. Cả hai ngành này đang gặp những yếu tố không chỉ bất lợi bao gồm môi trường lãi suất tăng cao, những yêu cầu mới của Nghị định 65 làm cho cầu về trái phiếu suy giảm và sự “quay đầu” của nhà đầu tư đối với trái phiếu sau những sự kiện vi phạm trên thị trường trái phiếu gần đây.

Cập nhật thêm 2 tuần đầu của tháng 11, cũng mới chỉ có lác đác 2 doanh nghiệp phát hành mới.

Trong báo cáo tháng 10, FiinRatings cho rằng ở một phía khác, đã có sự sôi động ở kênh huy động vốn quốc tế. Vẫn có nhiều doanh nghiệp thành công trong việc thực hiện huy động vốn vay quốc tế, thể hiện qua riêng với 10 giao dịch được công bố gần đây đã có tổng giá trị 1.915 tỷ USD bao gồm Tập đoàn Masan (600 triệu USD), VPBank (500 triệu USD), SeABank (200 triệu USD), Chứng khoán Bản Việt (105 triệu USD), Chứng khoán VNDirect (75 triệu USD), F88 (60 triệu USD), Vinfast (135 triệu USD), Tập đoàn Novaland (40 triệu USD), Tập đoàn Lộc Trời (100 triệu USD) và Be Group (100 triệu USD).

Trong bối cảnh mà lãi suất đang được các quốc gia, đi đầu là Mỹ đẩy lên cao, chi phí vốn nợ có thể tạo áp lực cho doanh nghiệp. Theo FiinRatings, mức lãi suất huy động vốn nợ mà các doanh nghiệp trên đã huy động có thể sẽ cao hơn các giao dịch huy động thời gian trước do bối cảnh lãi suất tăng cao và chi phí bảo hiểm rủi ro tỷ giá được tính thêm. Hiện tỷ giá hối đoái kỳ hạn 1 năm của VND so với USD ở mức 4-5% , do đó chi phí vốn nợ thực tế (bao gồm lãi suất danh nghĩa, chi phí bảo hiểm tỷ giá, chi phí bảo lãnh và phí giao dịch) bằng ngoại tệ có thể dao động ở mức 13-17% tùy theo kỳ hạn. Dù vậy, đây vẫn là một diễn biến khá tích cực khi các kênh huy động vốn trong nước bị thắt chặt.