Công ty tài chính không cung cấp đủ thông tin sẽ không được hưởng lãi suất khoản vay

Liên quan đến góp ý dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 43/2016/TT-NHNN về cho vay tiêu dùng của công ty tài chính, VCCI cho rằng, dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng vay không vượt quá 30% tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng của công ty tài chính sẽ làm tăng chi phí kinh doanh của các công ty tài chính. Đồng thời, cũng khiến cho việc tiếp cận tín dụng tiêu dùng trở nên đắt đỏ và khó khăn hơn.

VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc về việc đưa ra chính sách hạn chế giải ngân trực tiếp, cần giải trình rõ hơn về sự cần thiết của quy định này trong bối cảnh đẩy lùi tín dụng đen, đặc biệt là vấn đề thực trạng nợ xấu và tính thanh khoản của các công ty tài chính.

Chỉ giải ngân trực tiếp 30% tổng dư nợ sẽ làm tăng chi phí 

Cụ thể, Điều 4a của Dự thảo quy định việc giải ngân trực tiếp cho khách hàng vay thông qua hai quy định. Một là, chỉ giải ngân trực tiếp khi khách hàng có lịch sử tín dụng tốt; Hai là, tổng dư nợ giải ngân trực tiếp không quá 30% tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng.

Theo lý giải của Ngân hàng Nhà nước, việc quy định như vậy là do cho vay giải ngân trực tiếp cho khách hàng vay có rủi ro cao, khó kiểm soát mục đích sử dụng vốn vay. Đồng thời quy định như vậy để đảm bảo cho vay tiêu dùng phát triển bền vững, lành mạnh, hiệu quả.

Theo suy đoán, quy định này có tác dụng trực tiếp hạn chế các khoản nợ xấu cho các tổ chức tín dụng, giúp bảo đảm thanh khoản và an toàn tài chính. Tuy nhiên, theo quan điểm của VCCI, chưa rõ tình hình nợ xấu cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính ở mức độ nào, đã có trường hợp công ty tài chính nào mất thanh khoản vì lý do cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp quá mức hay chưa?

Kể cả trong trường hợp đã có công ty tài chính mất thanh khoản vì cho vay tiêu dùng thì theo quan điểm của VCCI liệu có cần thiết phải áp dụng biện pháp này không? Bởi nếu áp dụng sẽ làm tăng chi phí kinh doanh của các công ty tài chính, khiến cho việc tiếp cận tín dụng tiêu dùng trở nên đắt đỏ và khó khăn hơn.

VCCI lưu ý rằng, cùng là hoạt động cấp tín dụng, nhưng mục tiêu quản lý các ngân hàng khác so với mục tiêu quản lý các công ty tài chính.

Ví dụ, đối với các ngân hàng, do huy động tiền gửi từ cá nhân, nên việc bảo đảm thanh khoản, bảo đảm an ninh tài chính – tiền tệ là mục tiêu quan trọng. Do đó, việc áp dụng các quy định để chống nợ xấu trong hoạt động cấp tín dụng là rất cần thiết. Đối với các công ty tài chính thì mục tiêu quản lý theo chúng tôi cần  hướng vào việc chống gian lận, lừa đảo, mất an ninh trật tự.

Với những lý do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc về việc đưa ra chính sách hạn chế giải ngân trực tiếp, cần giải trình rõ hơn về sự cần thiết của quy định này trong bối cảnh đẩy lùi tín dụng đen, đặc biệt là vấn đề thực trạng nợ xấu và tính thanh khoản của các công ty tài chính.

Trong trường hợp cơ quan soạn thảo đưa ra được các lý do và dẫn chứng cụ thể về sự cần thiết của quy định này, VCCI cho rằng cũng cần nghiên cứu thêm một số quy định mang tính chuyển tiếp, mềm mỏng hơn, ví dụ không áp dụng Điều 4a.3 quyđịnh về lịch sử tín dụng đối với khách hàng vay trong lần đầu tiên vì lúc này chưa có lịch sử tín dụng để tra cứu.

Ngoài ra, cần đưa ra thời gian chuyển tiếp để các công ty tài chính tiến hành phân loại khoản vay và giảm dần các khoản vay giải ngân trực tiếp về mức 30% tổng dư nợ tín dụng

Công ty tài chính phải cung cấp đầy đủ thông tin về khoản vay

Liên quan đến việc cung cấp thông tin cho khách hàng vay, hiện nay, qua thực tế phản ánh nhiều trường hợp có mâu thuẫn giữa khách hàng vay và công ty tài chính xuất phát từ việc khách hàng vay không nắm rõ thông tin về quyền và nghĩa vụ của hai bên.

Theo VCCI, đây cũng là cơ hội để một số nhân viên của các công ty tài chính có thể lợi dụng để xâm phạm quyền lợi hợp pháp của khách hàng.Theo đó, VCCI cho rằng giải pháp tốt nhất để chống lại hiện tượng này là các khách hàng vay phải được cung cấp đầy đủ thông tin về quyền và nghĩa vụ của hai bên.

Đây cũng là cơ hội để một số nhân viên của các công ty tài chính có thể lợi dụng để xâm phạm quyền lợi hợp pháp của khách hàng.Theo VCCI,giải pháp tốt nhất để chống lại hiện tượng này là các khách hàng vay phải được cung cấp đầy đủ thông tin về quyền và nghĩa vụ của hai bên.

Tại Điều 10.4 và Điều 10.5 của Thông tư 43 đã có quy định yêu cầu công ty tài chính phải thực hiện 4 nội dung:

Một là, cung cấp dự thảo hợp đồng cho khách hàng trước khi ký;

Hai là, giải thích chính xác, đầy đủ, trung thực nội dung hợp đồng;

Ba là, niêm yết hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung tại trụ sở, điểm giới thiệu dịch vụ và website;

Bốn là, lấy xác nhận của khách hàng về việc đã được cung cấp đầy đủ thông tin về hợp đồng mẫu, điều kiện giao dịch chung.

Tuy nhiên, theo VCCI, trên thực tế, có trường hợp công ty tài chính, nhân viên công tài chính không thực hiện đầy đủ quy định này.

Ngoài ra, pháp luật cũng không có quy định về chế tài hay hệ quả pháp lý bất lợi nào cho các công ty tài chính khi không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trên. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung các quy định chặt chẽ hơn về nghĩa vụ cung cấp thông tin của công ty tài chính cho khách hàng, có thể nghiên cứu bổ sung một số quy định như sau.

Ngân hàng Nhà nước ban hành một văn bản “Những điều cần biết trước khi vay tiêu dùng” với dung lượng ngắn gọn (trong một trang giấy). Văn bản này gồm 2 nội dung: Một là, tóm tắt những quyền và nghĩa vụ cơ bản của khách hàng vay tiêu dùng theo quy định của pháp luật; Hai là, website của NHNN cung cấp thông tin về cho vay tiêu dùng .

Ngoài ra, khi giao kết hợp đồng vay tiêu dùng, theo VCCI, công ty tài chính phải cung cấp cho khách hàng hai bản sao của văn bản trên, một bản khách hàng giữ (có chữ ký của nhân viên giao dịch) và một bản công ty tài chính giữ (có chữ ký của khách hàng).

Trường hợp có tranh chấp, nếu công ty tài chính không xuất trình được bản sao “Những điều cần biết trước khi vay tiêu dùng” theo mẫu của NHNN và có chữ ký của khách hàng thì không được hưởng lãi suất của khoản vay.

Ngọc Hà