Kinh tế thế giới thời COVID (Kỳ I): Phục hồi trong gian khó

TS. BÙI NGỌC SƠN - Chuyên gia kinh tế• 27/07/2021 11:00

Chiến dịch tiêm vaccine COVID-19 toàn cầu đã đem lại sự phục hồi cho kinh tế thế giới kể từ cuối quý I/2021.

GDP của Mỹ trong các năm qua. Nguồn: U.S Bureau of Economic analysis

GDP của Mỹ trong các năm qua. Nguồn: U.S Bureau of Economic analysis.

Tuy nhiên, cũng kể từ đó đã xuất hiện một số yếu tố không thuận lợi, như biến thể Delta, nỗi lo lạm phát, khủng hoảng thiếu chip…

Đại dịch là yếu tố tàn phá và kìm hãm kinh tế toàn cầu hơn một năm qua. Vaccine COVID-19 là thứ duy nhất làm thay đổi cuộc chơi này, cuối cùng đã xuất hiện và đã phần nào giải thoát cho kinh tế toàn cầu. Tính đến nay đã có 4,6 tỷ liều vaccine được tập trung phân bổ ở các nước phát triển và 670 triệu liều được phân bổ cho các nước có thu nhập thấp. Bỏ qua sự chênh lệch về phân bố vaccine, việc các nền kinh tế hàng đầu như Mỹ, EU, Trung Quốc… có được vaccine là yếu tố quyết định để khởi động lại đoàn tàu kinh tế thế giới đã bị ngừng gần như hoàn toàn hơn một năm qua.

Kinh tế Mỹ đã có tăng trưởng tích cực (tính theo năm), GDP quý I/2021 tăng trưởng 0,4% sau 2 quý trước đó đều âm lần lượt 2,8% và 2,4%. GDP quý II của Mỹ được dự báo tăng trưởng nhanh hơn, vì nếu tính tăng trưởng GDP theo quý thì tốc độ tăng trưởng GDP quý I/2021 là 6,4% và quý II được dự báo sẽ lên tới 9% khi sự phục hồi vẫn tiếp tục nhờ thành công của chiến dịch tiêm chủng qui mô lớn nhất trong lịch sử.

Dự báo này được củng cố khi mức bán lẻ tháng 6 tăng bất ngờ 0,6% so với mức giảm 1,7% trong tháng 5 và vượt xa mức dự báo giảm 0,4% trước đó. Bán lẻ là chỉ số quan trọng vì tiêu dùng cá nhân đóng góp tới 72% GDP của Mỹ, vì vậy mức bán lẻ tăng là dấu hiệu cho thấy tăng trưởng sẽ khả quan hơn.

Kinh tế EU vẫn suy thoái kể từ quý I/2020 với các mức tăng trưởng GDP (tính theo hàng năm) âm, và quý I/2021 vẫn là âm 0,3%. Lý do là việc tái áp dụng các biện pháp phòng dịch trong thời kỳ. Tuy nhiên, việc tiêm chủng vaccine qui mô lớn đã giúp khu vực này phục hồi kinh tế khá tốt kể từ đầu quý II/2021. Dù số liệu chính thức về tăng trưởng GDP quý II/2021 của EU chưa được công bố, nhưng Ủy ban Châu Âu cho rằng triển vọng tăng trưởng cả năm của khu vực này rất tốt. Tổ chức này đã nâng dự báo tăng trưởng GDP cả năm của khu vực này từ mức 4,3% mà tổ chức này đưa ra hồi đầu tháng 5 lên mức 4,8% vào ngày 7/7 vừa qua.

Kinh tế Trung Quốc cũng cho thấy sự phục hồi mạnh. Tăng trưởng GDP của quý I lên tới 18,3% (tính theo hàng năm), sau đó giảm tốc mạnh trong quý II ở mức 7,9%. Sự giảm tốc nhanh cho thấy năng lực của nền kinh tế này đã cạn. Đó là lý do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) ngày 9/7/2021 đã tuyên bố cắt giảm 0,5% lãi suất dự trữ buộc nhằm bơm khoảng 154 tỷ USD đưa vào nền kinh tế.

Nhờ việc tiêm chủng qui mô lớn ở các nền kinh tế chủ chốt và những phục hồi kinh tế nhanh chóng đang diễn ra ở những nước đó mà IMF đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu từ mức 4,9% được công bố hôm 15/1/2021 lên mức 6% vào ngày 19/4/2021.

Kỳ II: Thách thức và triển vọng cuối năm