VinFuture tạo động lực lớn cho sự phát triển khoa học ở Việt Nam

NHƯ VŨ• 23/11/2023 11:27

Sau 2 mùa giải gây tiếng vang toàn cầu, VinFuture đang tạo động lực lớn trong nghiên cứu cũng như xóa bỏ dần các rào cản giúp các nhà khoa học Việt có thể vươn tầm quốc tế.

Các nhà khoa học trong nước đánh giá, sau 2 mùa giải gây tiếng vang toàn cầu, VinFuture đang tạo động lực lớn trong nghiên cứu cũng như xóa bỏ dần các rào cản giúp các nhà khoa học Việt có thể vươn tầm quốc tế, góp phần mang lại sự thay đổi đột phá cho khoa học Việt Nam.

>> Giáo sư ĐH Oxford: Giải thưởng VinFuture nâng tầm vị thế các nước mới nổi trong công cuộc đổi mới toàn cầu

Tiếng vang của VinFuture đã lan tỏa trên toàn cầu

Giải Nobel Y sinh 2023 là chủ đề được PGS.TS. Nguyễn Trần Thuật (Phó Giám đốc Trung tâm Nano và Năng lượng, Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội) nhắc đến khi mở đầu câu chuyện về VinFuture. Hai giải thưởng quốc tế tưởng chừng ít liên quan nhưng thực tế lại có điểm chung khi cùng vinh danh một công trình khoa học, đó là công nghệ vaccine mRNA phòng Covid-19. Điểm khác biệt là VinFuture đã trao giải cho chủ nhân của nghiên cứu mang tính đột phá, góp phần giúp nhân loại vượt qua đại dịch, trước Nobel 2 năm.

Tiến sĩ Katalin Kariko trao đổi tại sự kiện tọa đàm Khoa học và Cuộc sống trong khuôn khổ Tuần lễ trao giải VinFuture mùa 1 (Ảnh: VFP)

Tiến sĩ Katalin Kariko trao đổi tại sự kiện tọa đàm Khoa học và Cuộc sống trong khuôn khổ Tuần lễ trao giải VinFuture mùa 1 (Ảnh: VFP).

“Tôi nghĩ sẽ có thời điểm nào đó 2 người (TS. Katalin Karikó và GS. Drew Weissman) sẽ được giải Nobel nhưng không nghĩ lại sớm như vậy. Đây là vinh dự cho Việt Nam vì đã trao được giải cho nhà khoa học xứng đáng ngay từ cách đây 2 năm”, PGS. Nguyễn Trần Thuật bày tỏ.

Vị chuyên gia về vật liệu bán dẫn và pin mặt trời cho rằng trước đây, mọi người thường so sánh VinFuture với các giải thưởng quốc tế về tổng giá trị tiền được trao. Nhưng nay, sự vinh danh này cho thấy trên bình diện quốc tế, giải thưởng VinFuture có quy mô, chất lượng, giá trị và uy tín tương đương với giải Nobel.

Giáo sư Drew Weissman trao đổi tại sự kiện tọa đàm Khoa học và Cuộc sống trong khuôn khổ Tuần lễ trao giải VinFuture mùa 1 (Ảnh: VFP)

Giáo sư Drew Weissman trao đổi tại sự kiện tọa đàm Khoa học và Cuộc sống trong khuôn khổ Tuần lễ trao giải VinFuture mùa 1 (Ảnh: VFP).

GS.TS. Nguyễn Đức Chiến (Viện Vật lý Kỹ thuật, Đại học Bách khoa Hà Nội; Chủ tịch Hội Khoa học Vật liệu Việt Nam; Phó Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam) lại đứng từ góc độ khác để đánh giá về uy tín cũng như tầm ảnh hưởng quốc tế của giải thưởng khoa học công nghệ toàn cầu đầu tiên do người Việt khởi xướng.

Theo đó, bước sang mùa giải thứ 3, VinFuture ghi nhận sự tăng vọt cả về số lượng đối tác đề cử cũng như số công trình tham gia. Cụ thể, năm nay, VinFuture nhận tổng cộng 1.389 hồ sơ từ hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, tăng gấp 3 lần so với mùa đầu tiên.

Số lượng đối tác đề cử cho VinFuture năm nay cũng tăng hơn 4 lần, từ gần 1.200 của mùa giải đầu tiên lên tới hơn 5.260. Đáng chú ý, 1/5 số đối tác đề cử là các tác giả thuộc Top 2% các nhà nghiên cứu hàng đầu được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới.

Giáo sư Drew Weissman cùng Tiến sĩ Karikó và Giáo sư Pieter R. Cullis được trao Giải thưởng Chính VinFuture mùa 1 cho công trình phát triển công nghệ vắc-xin mRNA (Ảnh: VFP)

Giáo sư Drew Weissman cùng Tiến sĩ Karikó và Giáo sư Pieter R. Cullis được trao Giải thưởng Chính VinFuture mùa 1 cho công trình phát triển công nghệ vắc-xin mRNA (Ảnh: VFP).

“Đó là những con số hết sức ấn tượng. Không đơn thuần là giải thưởng có giá trị lớn gấp 3 lần Nobel, VinFuture còn có một sứ mệnh rất hấp dẫn, đó là ‘Khoa học phụng sự nhân loại’, nên có sức hút lớn với cộng đồng nghiên cứu. Trên thế giới khó có giải thưởng nào nhận được nhiều đề cử như thế. Tiếng vang của VinFuture đã rất lớn, lan tỏa khắp nơi. Điều đáng nói là giải thưởng toàn cầu này mới chỉ bước sang mùa thứ 3”, GS. Chiến đánh giá.

“Luồng gió mới, cơ hội quý” cho khoa học Việt

Theo GS. Nguyễn Đức Chiến, VinFuture ra đời đã giúp kết nối mạnh mẽ giới khoa học trong nước với các nhà khoa học hàng đầu thế giới, đồng thời mang tới cơ hội hội nhập cho các nhà khoa học trẻ. Với các nhà nghiên cứu trẻ, được tiếp cận với những trí tuệ lỗi lạc của thế giới trong các lĩnh vực khác nhau là rất bổ ích bởi khi các nhà khoa học quốc tế đến Việt Nam, họ không chỉ cập nhật các xu hướng nghiên cứu mới nhất, triển vọng nhất, chia sẻ các kinh nghiệm quý báu mà còn tìm kiếm, kết nối những cơ hội hợp tác học thuật, mở rộng nghiên cứu… Về lâu dài, mối tương tác và hợp tác này sẽ giúp kéo gần khoảng cách của các nhà khoa học trong nước và thế giới.

“VinFuture giúp thế giới biết đến Việt Nam nhiều hơn trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Hiện rất ít tổ chức về khoa học công nghệ trong nước có khả năng kết nối và mời được nhiều diễn giả đầu ngành của thế giới với sự đa dạng về lĩnh vực tới Việt Nam như VinFuture. Với người làm khoa học, điều này có ý nghĩa động viên, khích lệ rất lớn”, GS. Chiến phân tích.

Lễ trao giải thưởng VinFuture 2021 (Ảnh: VFP)

Lễ trao giải thưởng VinFuture 2021 (Ảnh: VFP).

Đồng quan điểm, PGS. Nguyễn Trần Thuật cho biết, VinFuture đã tạo cho giới khoa học công nghệ cả trong nước cũng như trên thế giới thói quen mới hướng về Việt Nam và háo hức trông đợi công trình sẽ được vinh danh với giải thưởng cao nhất. Quan trọng hơn, VinFuture đã mang tới cho cộng đồng khoa học Việt Nam một luồng gió mới, một cơ hội quý để gặp được những trí tuệ số 1 thế giới trong lĩnh vực của mình.

“Được gặp gỡ, giao lưu với các nhà khoa học lừng danh thế giới là một nguồn cảm hứng to lớn bên cạnh việc học hỏi về chuyên môn, giúp nhà khoa học Việt có mạng lưới kết nối với giới khoa học quốc tế”, vị chuyên gia phân tích.

Trong khi đó, GS.TS. Hồ Tú Bảo (Giám đốc Phòng Thí nghiệm khoa học Dữ liệu, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán) cho rằng VinFuture là giải thưởng khoa học quốc tế lớn được tạo ra ở một đất nước có nền khoa học chưa phát triển nhiều, tất nhiên sẽ có những ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, theo GS. Bảo, cần nhìn nhận và đánh giá VinFuture trong tổ hợp những hoạt động khoa học của Vingroup và các nhà sáng lập để thấy rõ hơn giá trị của giải thưởng.

Trong khoảng 5-6 năm qua, Vingroup đã đẩy mạnh nhiều hoạt động liên quan đến khoa học và đóng góp cho cộng đồng. Đó là việc thành lập các Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn (VinBigData) để chia sẻ các nguồn dữ liệu và tài nguyên khoa học; Viện Nghiên cứu Trí tuệ nhân tạo (VinAI) với chương trình đào tạo miễn phí các tài năng trẻ về AI (AI Residency Program); Quỹ Đổi mới sáng tạo (VinIF) với hơn 100 dự án được hỗ trợ, trên 1.000 học bổng Thạc sĩ, Tiến sĩ, Sau Tiến sĩ, hơn 130 hội thảo quốc tế và bài giảng đại chúng…

“VinFuture đóng góp ở một khía cạnh khác, tôn vinh những nhà khoa học có nhiều đóng góp xuất sắc cho nhân loại. Giải thưởng đã mang nhiều nhà khoa học danh tiếng đến Việt Nam, và ngược lại, cũng cho thế giới biết thêm về Việt Nam với một khát vọng phát triển khoa học làm nền móng xây dựng đất nước. Theo nghĩa đó, VinFuture cùng các hoạt động khoa học khác của Vingroup đã và đang đóng góp lớn cho sự phát triển khoa học ở Việt Nam”, GS. Hồ Tú Bảo khẳng định.