Biến động tỷ giá tác động thế nào tới hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam?
Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần liên tục theo dõi tình hình kinh tế - chính trị quốc tế để lựa chọn thị trường phù hợp và đồng tiền thanh toán có lợi.
>>Tỷ giá bất ổn liệu rồi sẽ ổn?
Tác động tới doanh nghiệp Việt về giá trị xuất khẩu
Tác động trước mắt là khi đồng USD tăng giá, doanh thu xuất khẩu sang Mỹ của Việt Nam (quy đổi từ USD sang đồng Việt Nam) sẽ tăng, giúp cho doanh nghiệp xuất khẩu hưởng lợi, gia tăng doanh thu và lợi nhuận tính bằng đồng Việt Nam.
Đồng USD tăng giá cũng khiến hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam trở nên có tính cạnh tranh hơn trên thị trường Mỹ, khiến lượng hàng hóa bán ra được nhiều hơn. Tuy nhiên, không chỉ đồng Việt Nam mà các đồng tiền khác cũng đều yếu đi so với USD. Theo tính toán của tác giả từ cơ sở dữ liệu tài chính của Thomson Reuters, từ đầu năm 2022 đến nay đồng USD chỉ tăng giá so với VND khoảng 2,3% nhưng tăng giá so với đồng euro (EUR) tận 10,3%, so với nhân dân tệ (CNY) 6,3%, đồng bạt Thái 10,4%, v.v... nên xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ cũng không được lợi quá nhiều khi cạnh tranh với các nước này.
Thạc sĩ Phan Minh Hòa - Giảng viên Kinh tế Đại học RMIT
Với các thị trường nước ngoài khác, chúng ta cũng có thể so sánh tính mức độ tăng giảm giá của VND so với đồng nội tệ của họ. Trong trường hợp đồng nội tệ của nước bạn là đồng tiền thanh toán, nếu đồng Việt Nam yếu đi thì xuất khẩu được lợi, nhập khẩu sẽ thiệt, và ngược lại. Ngoài ra, xuất khẩu tăng nhiều hay không còn phụ thuộc vào độ co giãn của cầu theo giá của mỗi sản phẩm.
Nhìn chung, thực chất đồng USD vẫn là đồng tiền thanh toán chính cho phần lớn (60-70%) các hợp đồng xuất nhập khẩu của Việt Nam, nên ảnh hưởng của sự biến động của VND so với các đồng tiền khác là ít hơn. Chẳng hạn, theo ông Cao Hữu Hiếu, Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), các giao dịch mua bán của các doanh nghiệp thuộc tập đoàn sang EU chủ yếu là đồng USD, nên đồng EUR yếu đi không ảnh hưởng nhiều đến xuất khẩu. Những giao dịch bằng đồng EUR là mua máy móc thiết bị, nguyên phụ liệu cao cấp lại được lợi từ tỷ giá.
Ngoài ra, có một điểm cần lưu ý là với một số mặt hàng, để xuất khẩu, doanh nghiệp cần nhập khẩu nhiều nguyên phụ liệu. Vì vậy nếu USD tăng giá, khiến cho doanh thu xuất khẩu bằng USD được lợi, thì chi phí nhập khẩu, chi phí vận tải, logistics, kho bãi, vay nợ bằng USD cũng tăng. Vì vậy, việc đánh giá được mất sẽ tùy thuộc vào tình hình cụ thể của mỗi doanh nghiệp.
Nhìn rộng ra, bên cạnh tỷ giá, điều đáng ngại hơn cho xuất khẩu là triển vọng không mấy sáng sủa của kinh tế thế giới, với việc lạm phát gia tăng, nguy cơ suy thoái và người tiêu dùng các nước buộc phải thắt chặt dần chi tiêu.
>>Ứng phó rủi ro tỷ giá
>>Tránh trả giá vì tỷ giá
>>Tỷ giá leo thang và mối liên hệ với bộ ba “bất khả thi”
Biến động của đồng USD và các đồng tiền của các nước mới nổi sau khi Fed thực thi chính sách tăng lãi suất từ năm 2022. Nguồn: Shinhan Bank Vietnam
Thách thức cho nhà hoạch định chính sách
Với việc dự báo triển vọng của nền kinh tế thế giới vẫn chưa khả quan, và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục tăng lãi suất (mới đây nhất ngày 27/7/2022 Fed tiếp tục tăng thêm 75 điểm phần trăm lên mức 2-2,5%), đà tăng của USD sẽ còn tiếp tục. Trong bối cảnh đó, các nhà hoạch định chính sách đều cần theo dõi sát sao các biến động. Ngoài tác động đến xuất nhập khẩu, đồng USD tăng giá còn gây áp lực lên lạm phát (tăng giá hàng hóa nhập khẩu), lên thị trường tài chính (Fed tăng lãi suất và đồng USD tăng giá khiến các nhà đầu tư rút vốn ra khỏi thị trường mới nổi), và cũng làm gánh nặng nợ tăng lên.
Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách cần đảm bảo sự cân đối giữa các mục tiêu tăng trưởng kinh tế và kiểm soát lạm phát. Nếu đồng Việt Nam mất giá quá nhanh, chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu bị lên cao ảnh hưởng đến sản xuất, lạm phát sẽ gia tăng trong bối cảnh đã có rất nhiều sức ép, ngoài ra còn tăng gánh nợ nước ngoài, và dễ rủi ro bị Mỹ xem xét thao túng tiền tệ. Ngược lại, nếu tỷ giá bị kiềm chế quá mức, trong khi những đồng tiến khác đã mất giá, hàng hóa xuất khẩu lại sẽ mất sức cạnh tranh.
Hiện tại, ta có thể quan sát thấy mục tiêu giữ ổn định tỷ giá đang được ưu tiên. Trong giai đoạn 2019-2021, Ngân hàng Nhà nước đã mua vào USD, thì vào tháng 5 và tháng 7 năm 2022, Ngân hàng Nhà nước quay trở lại bán USD trong bối cảnh tỷ giá gia tăng. Và theo một phỏng vấn vào tháng 6/2022 với ông Phạm Chí Quang, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước, cơ quan này sẽ tăng tần suất bán can thiệp ngoại tệ để ổn định tỷ giá.
Nỗ lực từ phía doanh nghiệp xuất nhập khẩu
Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần liên tục theo dõi những biến động tỷ giá, và cập nhật về tình hình lạm phát, lãi suất, dịch bệnh COVID-19, chiến sự Nga-Ukraine... Từ đó, doanh nghiệp có thể lựa chọn thị trường xuất khẩu, nhập khẩu và đa dạng hóa, lựa chọn đồng tiền thanh toán có lợi, giảm dần việc chỉ sử dụng đồng USD.
Để phòng ngừa rủi ro tỷ giá, doanh nghiệp có thể lựa chọn những ngân hàng có khả năng tài trợ thương mại tốt, sử dụng những công cụ tài chính phái sinh như mua bán ngoại tệ có kỳ hạn, các hợp đồng hoán đổi (SWAP), đảm bảo cho các hoạt động xuất nhập khẩu được kế hoạch hóa một cách khoa học.
Còn về lâu dài, việc gia tăng sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu, tạo sự khác biệt cho sản phẩm luôn luôn là điều doanh nghiệp cần hướng tới.
Đối với các công ty nhập khẩu, việc tối đa hóa nguồn lực nội địa, tìm kiếm các đối tác thay thế, đặc biệt từ trong nước, giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu sẽ giúp giảm bớt chi phí. Đây là bài toán khó đã đặt ra cho doanh nghiệp từ trong đại dịch.
Có thể bạn quan tâm
Lo lạm phát và tỷ giá, nhu cầu vàng tại Việt Nam tăng vọt
05:00, 30/07/2022
Tỷ giá bất ổn liệu rồi sẽ ổn?
09:05, 29/07/2022
Ứng phó rủi ro tỷ giá
17:00, 26/07/2022
Tránh trả giá vì tỷ giá
12:00, 24/07/2022
Tỷ giá leo thang và mối liên hệ với bộ ba “bất khả thi”
18:13, 19/07/2022
Doanh nghiệp “ngấm đòn” vì chênh lệch tỷ giá
05:00, 19/07/2022
Ứng phó thế nào với rủi ro tỷ giá?
13:00, 09/07/2022
Sức ép tỷ giá khi FED tăng lãi suất
11:00, 23/06/2022
Lạm phát, tỷ giá và dự phòng
13:00, 21/06/2022