Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0
Chiều 23/7/2024, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức "Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0" tại Hà Nội.
Sau gần 40 năm đổi mới, nông nghiệp Việt Nam luôn là ngành kinh tế quan trọng đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Việt Nam đã nằm trong nhóm 15 quốc gia xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới, với kim ngạch xuất khẩu của nhóm ngành nông sản năm 2023 đạt 26,4 tỷ USD, tăng trên 17% so với năm 2022.
Tuy nhiên, tăng trưởng nông nghiệp được đánh giá là chưa bền vững, năng suất hiệu quả chưa cao...
Bên cạnh đó, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh là lĩnh vực mới ở Việt Nam, là xu hướng được nhiều doanh nghiệp, nông dân, hợp tác xã ứng dụng chứng minh được tính hiệu quả, góp phần mang lại diện mạo mới cho ngành nông nghiệp. Mặc dù vậy, phát triển nông nghiệp thông minh của Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức và chưa đạt được như kỳ vọng.
Được sự chỉ đạo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức:
Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0
Thời gian: 14h00-17h00, Thứ Ba ngày 23/07/2024
Địa điểm:Khách sạn Du Parc Hà Nội, 84 Trần Nhân Tông, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức "Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0", chiều 23/7/2024 tại Hà Nội.
Tham dự Diễn đàn, về phía đơn vị chỉ đạo có: Ông Hoàng Quang Phòng – Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).
Về phía các Bộ ban ngành Trung ương và địa phương, các quý vị đại biểu, quý vị khách quý có: Ông Nguyễn Xuân Định – Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam; Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Ông Phạm Hồng Quất - Cục trưởng Cục phát triển thị trường và Doanh nghiệp KHCN (Bộ Khoa học và Công nghệ); Ông Phạm Đình Nam - Viện trưởng Viện ứng dụng công nghệ và phát triển nông nghiệp Việt Nam; Ông Nguyễn Trường Duy - Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn); Ông Tạ Văn Tường - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội; Ông Nguyễn Đức Cường - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thanh Hoá; Ông Hà Văn Thắng - Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam; Ông Nguyễn Trí Ngọc - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Tổng Hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam; Ông Trịnh Văn Thiện - Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Hải Dương; Ông Đặng Kim Sơn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp; Ông Lê Ngọc Lâm – Chủ tịch Hội đồng xúc tiến giao thương Việt Nam - Nhật Bản; Ông Yswert Visser, Phó Chủ tịch Tiểu ban Thực phẩm, Nông nghiệp và Nuôi trồng Thuỷ sản (FAABS) thuộc EuroCham; Ông Ngô Minh Hải – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH; Ông Lê Văn Tuấn - Phó trưởng Ban Chính sách tín dụng - Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Agribank; Ông Ngô Khắc Lễ - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA).
Diễn đàn còn có sự tham gia của các hiệp hội ngành nghề, hiệp hội doanh nghiệp quốc tế, hiệp hội doanh nghiệp địa phương, một số doanh nghiệp, doanh nhân, nhà đầu tư.
Về phía ban tổ chức có: Nhà báo Nguyễn Linh Anh – Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp.
Ban tổ chức đặc biệt cảm ơn các nhà báo/phóng viên các cơ quan thông tấn báo chí quan tâm, tham dự và đưa tin về Diễn đàn.
Ban tổ chức trân trọng cảm ơn: Tổng Công ty phân bón và hóa chất dầu khí - công ty cổ phần (PVFCCO); Ngân hàng nông nghiệp & phát triển nông thôn việt nam (Agribank); Tập đoàn TH; Công ty cổ phần phân bón Bình Điền đã đồng hành cùng chương trình.
Cơ hội phát triển bền vững từ ứng dụng công nghệ 5.0
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khẳng định, trong những năm gần đây, ngành nông nghiệp Việt Nam tiếp tục phát triển cả về quy mô và trình độ sản xuất, duy trì tăng trưởng ở mức khá cao, khẳng định vị thế quan trọng, là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia.
Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI)
Thống kê trong 6 tháng đầu năm 2024, tốc độ tăng GDP ngành nông lâm thủy sản đạt 3,38%, cao nhất trong nửa đầu năm của 5 năm gần đây. Trong đó, nông nghiệp tăng 3,15%; lâm nghiệp tăng 5,34%; thủy sản tăng 3,76%. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 29,2 tỷ USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023.
“Với kết quả này, ngành nông nghiệp tự tin nâng mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản cả năm lên 57-58 tỷ USD, cao hơn 2-3 tỷ USD so với chỉ tiêu Chính phủ giao từ đầu năm”, ông Hoàng Quang Phòng chia sẻ.
Trong bối cảnh nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thách thức do sự phát triển mạnh mẽ của Cuộc cách mạng công nghiệp, Phó Chủ tịch VCCI nhận định, nông nghiệp Việt Nam sẽ không thể tiếp tục cạnh tranh trên cơ sở chi phí thấp, thâm dụng lao động và dựa vào tài nguyên. Cần phải thay đổi tư duy trong phát triển nông nghiệp, đó là chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp.
Bên cạnh đó, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã lan tỏa rộng rãi với sự nỗ lực của nhiều quốc gia trong chuyển đổi số dẫn tới sự phát triển nhanh chóng, đồng thời chuyển đổi mô hình tăng trưởng.
Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với nhiều thách thức toàn cầu, như xung đột địa chính trị, tình trạng cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, thu hẹp diện tích canh tác, trái đất nóng lên, xâm nhập mặn,… thì việc thúc đẩy ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong các ngành kinh tế nói chung và nông nghiệp nói riêng là rất cấp thiết.
Đặc biệt, với ngành nông nghiệp Việt Nam có chủ thể là hàng chục triệu nông dân với quy mô sản xuất còn nhiều hạn chế, trình độ công nghệ chưa cao, năng suất lao động thấp dễ tổn thương và chịu nhiều tác động của sự phát triển như vũ bão của các ngành công nghiệp.
Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI nhận định: Ngành nông nghiệp tự tin nâng mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản cả năm 2024 lên 57-58 tỷ USD.
Bởi vậy, ông Hoàng Quang Phòng nhận định, cần tiếp cận theo hướng phát triển nông nghiệp hiệu quả cao dựa trên ứng dụng công nghệ cao, chứ không đơn thuần chỉ là phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Cũng chính vì vậy, phát triển nông nghiệp thông minh, nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng công nghệ 5.0 vào nông nghiệp sản xuất hàng hoá đang là một trong những xu hướng được nhiều doanh nghiệp, nông dân, hợp tác xã áp dụng và đã chứng minh được tính hiệu quả, góp phần mang lại diện mạo mới cho ngành nông nghiệp.
Hướng phát triển bền vững kể trên cũng chính là cơ hội được tạo ra trên nền tảng công nghệ 5.0. Trong khi Cách mạng công nghiệp 4.0 là sự kết hợp giữa robot, trí thông minh nhân tạo, thiết bị kết nối mạng nhanh và dữ liệu lớn trong một môi trường sản xuất, hoạt động hiệu quả, nhanh chóng của các nhà máy công xưởng phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ thì Cách mạng công nghiệp 5.0 lại tập trung vào sự hợp tác giữa con người và máy móc, qua đó nâng cao kỹ năng của người công nhân, cung cấp giá trị gia tăng trong sản xuất dẫn đến tùy biến và cá nhân hóa các sản phẩm hàng hóa.
“Nói cách khác, nông nghiệp ứng dụng công nghệ 5.0 gợi mở tầm nhìn về một nền nông nghiệp hiệu quả, năng suất cao, trong đó sự hợp tác của con người với khoa học - công nghệ được đề cao. Với ngành nông nghiệp khi việc ứng dụng công nghệ 5.0 với khoa học kỹ thuật hiện đại song hành với người sản xuất, hàng chục triệu nông dân sẽ được tiếp cận, đào tạo kỹ năng để thích ứng với công nghệ mới, tạo ra những sản phẩm nông sản đa giá trị cho nền nông nghiệp bền vững”, Phó Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.
Đồng thời cho rằng, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 5 là cơ hội to lớn đối với ngành nông nghiệp khi việc ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại song hành với người sản xuất, doanh nghiệp và Nhà nước đầu tư, góp phần nâng cao kĩ năng, trình độ và năng lực đủ để thích ứng với công nghệ mới, tạo ra những sản phẩm đa giá trị.
Từ trái sang phải: Nhà báo Nguyễn Linh Anh - Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp; Ông Phạm Hồng Quất - Cục trưởng Cục phát triển thị trường và Doanh nghiệp KHCN (Bộ Khoa học và Công nghệ); Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); Ông Nguyễn Xuân Định - Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam; Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Để hình thành chuỗi sản xuất nông nghiệp thông minh ứng dụng cách mạng công nghiệp 5.0 phù hợp nhất với đặc thù ngành nông nghiệp Việt Nam cần sự vào cuộc của người dân, doanh nghiệp và chính các nhà quản lý, các bộ, ngành liên quan. Ứng dụng KHCN và Đổi mới sáng tạo vào hoạt động sản xuất nông nghiệp rất cần sự gắn kết chặt chẽ giữa các Doanh nghiệp Nông nghiệp và các Tổ chức, Doanh nghiệp Khoa học công nghệ. Đó chính là quá trình vừa triển khai, vừa tiếp nhận phản hồi và điều chỉnh liên tục để không ngừng hoàn thiện một hệ sinh thái nông nghiệp Xanh - Tuần hoàn và Bền vững. Chính vì vậy, việc liên kết, bắt tay chặt chẽ giữa các Doanh nghiệp Nông nghiệp và các Tổ chức Doanh nghiệp Khoa học công nghệ phải được tổ chức như một thiết chế hợp tác đầu tư, sản xuất và kinh doanh trong ngành nông nghiệp.
Với vai trò là tổ chức đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, ông Hoàng Quang Phòng cho biết, VCCI đã tổ chức nhiều chương trình Hội thảo, Diễn đàn với mục tiêu hỗ trợ thúc đẩy kết nối doanh nghiệp ngành nông nghiệp, góp phần vào việc phát triển kinh tế xã hội của đất nước nói chung và phát triển ngành nông nghiệp Việt Nam nói riêng, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia nông nghiệp công nghệ cao trên thế giới.
“Tại Diễn đàn này, chúng tôi mong muốn các diễn giả, chuyên gia, doanh nghiệp sẽ thẳng thắn chia sẻ những mong mỏi, đề xuất giải pháp để ứng dụng công nghệ 5.0 thành công tạo chuỗi sản xuất cung ứng ngành nông nghiệp bền vững. VCCI sẽ tổng hợp các ý kiến gửi các cơ quan quản lý ngành góp phần cho việc xây dựng cơ chế chính sách phù hợp, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp thông minh, nông nghiệp bền vững”, Phó Chủ tịch VCCI chia sẻ.
Đổi mới và hoàn thiện chính sách ưu tiên phát triển nông nghiệp công nghệ cao
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông nghiệp) cho biết: Trong những năm qua, nông nghiệp Việt Nam luôn duy trì tốc độ tăng trưởng cao từ 3 - 4%, nhất là từ giai đoạn năm 2021 đến nay, với nhiều nỗ lực trong nước và xu hướng tăng giá chung của nhiều mặt hàng nông sản, tăng trưởng nông nghiệp đã đạt mức 3,4 - 3,8%.
Giá trị xuất khẩu nông sản đạt 53 tỷ USD năm 2023. Hiện nay, Việt Nam đứng top 5 thế giới về xuất khẩu cá tra, gạo, cà phê, hạt điều, tiêu đen, chè, sắn và sản phẩm gỗ. Yêu cầu đặt ra là tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước trong khi nông nghiệp Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức.
Đó là năng suất đến ngưỡng, nhất là các mặt hàng nông sản chủ lực như gạo, cà phê, tiêu, cá tra… đều đạt năng suất kỷ lục thế giới, trong khi nguồn lực tự nhiên suy giảm; đất canh tác khó có thể mở rộng hơn hoặc phải chuyển đổi thành đất đô thị hoặc suy thoái dần; thiếu nước... Bên cạnh đó, thách thức còn đến từ những quy định mới của các nước về an toàn thực phẩm, hàng rào kỹ thuật về môi trường, tiêu biểu nhất quy định mới về chống phá rừng ở châu Âu...
Trước 3 chữ "biến" của ngành nông nghiệp là biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng, theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, phương châm chính và cách tiếp cận của ngành nông nghiệp đưa ra là tạo ra giá trị nhiều hơn từ việc sử dụng ít đầu vào hơn, ít tài nguyên thiên nhiên hơn, ít sức lao động hơn và tạo ra giá trị cao hơn.
Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông nghiệp)
“Làm được điều đó, chỉ có chúng ta bằng tận dụng thành tựu của khoa học công nghệ, trong đó có nông nghiệp công nghệ cao để tạo ra nền kinh tế có giá trị cao hơn, xanh hơn, sạch hơn” - ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn nhấn mạnh.
Đây là những ý tưởng chính của Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững đến năm 2023 và tầm nhìn đến 2050. Chiến lược dựa trên 3 trụ cột: nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh, tạo ra đội ngũ nông dân chuyên nghiệp.
Thông tin về nhiệm vụ chính của Chiến lược, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn cho biết, chuyển từ tư duy sản xuất sang kinh tế nông nghiệp; tích hợp đa giá trị; kết nối chuỗi giá trị và cụm ngành nông nghiệp - tổ hợp có nhiều ngành sản xuất kết hợp với nhau; cải thiện bảo quản, chế biến, logistics và phân phối của chuỗi giá trị nông nghiệp còn nhiều tiềm năng và cơ hội; đổi mới sáng tạo đi liền với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển nhanh như hiện nay.
Nông nghiệp công nghệ cao và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp được thực hiện theo cách tiếp cận: nhiều hơn từ ít hơn, giúp tăng thu nhập cho nông dân, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông sản, giảm phát thải, thúc đẩy phát triển nông nghiệp tuần hoàn hữu cơ… Cùng với đó, gắn liền nghiên cứu với chuyển giao công nghệ, đưa sản phẩm ra thị trường.
Đặc biệt, có nguồn quan trọng mà các doanh nghiệp quan tâm nhưng lâu nay chưa để ý là du nhập công nghệ nước ngoài đã được đầu tư rất lớn cho R&D. Nếu còn e ngại vấn đề này sẽ khó tiếp nhận công nghệ nước ngoài.
Cùng với nông nghiệp bền vững là nhiều chính sách, cơ chế của Chính phủ để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, phát triển kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong nông nghiệp, thu hút đầu tư nước ngoài vào nông nghiệp, nông thôn… Trong đó, các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư như trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản, lâm nghiệp, diêm nghiệp chế biến, logistics…
Trong các chính sách ưu đãi, theo Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển nông nghiệp thông minh được ưu tiên nhất với các chính sách hỗ trợ đầu tư từ đất đai, tín dụng, thuế, hạ tầng, nghiên cứu khoa học công nghệ, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực…
Cụ thể, chính sách đất đai nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được áp dụng ở mức ưu đãi cao nhất như ưu tiên đầu tư vào vùng đặc biệt khó khăn hay các đối tượng thuê đất đã tính cả những đối tượng không sản xuất nông nghiệp nhưng có đầu tư vào nông nghiệp công nghiệp cao; tăng thời gian thuê đất công từ 5 năm lên 10 năm…
Chính sách tín dụng đã quy định rõ, dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao sẽ hưởng lãi suất cho vay thấp hơn từ 0,5-1%/năm so với khoản vay thông thường; không có tài sản đảm bảo được vay 70% giá trị dự án… Câu chuyện chính khi triển khai là xác định tiêu chí, quy hoạch, tài sản đảm bảo trong doanh nghiệp.
Với chính sách ưu đãi thuế, nhiều loại đầu vào cho sản xuất nông nghiệp không phải chịu thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp được hưởng mức 10% trong 15 năm, miễn thuế tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; dự án nghiên cứu và phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thuộc danh mục công nghệ cao và sản phẩm công nghệ cao được ưu tiên, khuyến khích đầu tư được xem xét áp dụng chính sách miễn giảm thuế sử dụng đất phi nông nghiệp…
Trước thực trạng trên, thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các cơ quan có liên quan sẽ tham mưu đổi mới chính sách có tính tới sự phối hợp bộ ngành về chính sách đất đai, cơ sở hạ tầng tạo sức bật trong tập trung ruộng đất, quỹ đất vừa đủ cho doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và các ngành phụ trợ…; chính sách tín dụng; chính sách thuế minh bạch rõ ràng; chính sách nghiên cứu khoa học công nghệ; đào tạo nguồn nhân lực…
Theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp thành lập Mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm tại Việt Nam nhằm tạo dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bằng cách huy động các chuyên gia, nhà khoa học trong nước, quốc tế liên kết các doanh nghiệp và cơ quan chính phủ để giải quyết những vấn đề nảy sinh trong chuỗi giá trị; nâng cao chất lượng sản phẩm lương thực, thực phẩm…
Cần những "đầu tàu" trong đổi mới sáng tạo
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Phạm Hồng Quất – Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, mạng lưới sáng kiến về đổi mới sáng tạo được đánh giá cao, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, bởi đây là sáng kiến rất hữu ích với Việt Nam trong diễn đàn kinh tế thế giới. Bộ Khoa học và Công nghệ hiện cũng cố gắng, nỗ lực đưa ra các sáng kiến để gắn kết, liên kết, hợp tác trong nước và quốc tế.
"Để thích ứng với một xu thế mới, thách thức mới trong hội nhập quốc tế thì triết lý về đổi mới sáng tạo mở cũng được chúng tôi kiên trì thực hiện trong 5 năm gần đây, không chỉ gói gọn trong một đơn vị, một bộ ngành, một địa phương hay một quốc gia mà luôn thúc mở rộng các đối tác, các nguồn lực cho đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ". - ông Quất nói.
Đồng thời cho rằng, nguồn lực từ khu vực các viện, trường cần phải kết hợp và thông qua khu vực doanh nghiệp để đáp ứng được nhu cầu của thị trường và phù hợp với các thách thức, yêu cầu của quốc tế. Khu vực Chính phủ là nơi đưa ra những sáng kiến để kiến tạo nhưng không làm thay và khu vực tư nhân đóng vai trò hết sức quan trọng để cung cấp các nguồn lực và là thước đo hiệu quả của các chính sách cũng như các chương trình hỗ trợ của Chính phủ.
Ông Phạm Hồng Quất - Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ
Theo ông Quất, cách tiếp cận của đổi mới sáng tạo mở này cần có sự tham gia sâu rộng của các Tập đoàn, đặc biệt là các Tập đoàn dẫn dắt trong các lĩnh vực bởi họ là người đặt hàng và tham gia giải quyết những vấn đề mang tính toàn cầu và khu vực.
Chương trình đổi mới sáng tạo mở hiện nay các nước trong khu vực đang thực hiện rất tốt, trong ASEAN thì Singapore đang là nước dẫn đầu, Việt Nam đứng ở vị trí thứ 3. Về phạm vi Châu Á thì Hàn Quốc đang là thị trưởng của công nghệ, đổi mới sáng tạo vươn lên đứng thứ 4 trong Châu Á. Đây cũng là hướng mà Việt Nam đã tiếp cận được hướng giải quyết để liên kết các nguồn lực trong nước và ngoài nước, khu vực tư nhân, khu vực công kết hợp với nhau.
“Nói về đổi mới sáng tạo trong bối cảnh 5.0 cũng có rất nhiều quan điểm khác nhau, tuy nhiên, dưới góc độ của chúng tôi thì chúng tôi nhận thấy rằng, thực chất 5.0 là phiên bản nâng cấp của 4.0 trong bối cảnh đặc biệt, đó là bối cảnh biến đổi khí hậu. Những tác động của 4.0 trước đây như AI, Blockchain,… khuyến khích sự tương tác giữa các vật với nhau, giữa các máy với nhau thì 5.0 nhấn mạnh yếu tối con người, con người tương tác và làm chủ AI do chính mình tạo ra,… AI sẽ trở thành phương tiện để giải quyết những thách thức trong cuộc sống của con người tốt đẹp hơn. Cụ thể, là phải đảm bảo tương tác giữa con người để không ai bị bỏ lại phía sau, giải quyết được thách thức của biến đổi khí hậu toàn cầu, đặc biệt là giải quyết được chuyển đổi xanh phát triển bền vững,…”, ông Quất chia sẻ.
Cũng theo ông Quất, Việt Nam là nước đang rất tích cực trong chuyển đổi sang 5.0, bằng việc tham gia các cam kết, đặc biệt là các COP vừa qua được cộng đồng quốc tế đánh giá rất cao để từ đó họ có những chương trình đồng hành, hỗ trợ cho Việt Nam. Trong mô hình phát triển của 5.0 thì mô hình kinh tế chia sẻ được nhấn mạnh hơn bao giờ, ở những nước đang phát triển như Việt Nam thì người nông dân thông thường gắn với mô hình sở hữu, tuy nhiên, trong bối cảnh toàn cầu thì hiện nay đều hướng tới của chúng ta làm sao để giải quyết được thách thức chung… nếu chúng ta không đẩy nhanh tư duy mở thì việc tích tụ ruộng đất và ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp sẽ gặp khó khăn.
Nông nghiệp thông minh sử dụng tối đa các ứng dụng công nghệ về AI cũng như dữ liệu lớn để tạo ra những người tư vấn trong hoạt động là rất cần thiết, gắn chuyển đổi xanh và chuyển đổi số luôn đi cùng với nhau. Kỷ nguyên của năng lượng tái tạo và nền kinh tế phái sinh đang là chủ đề rất lớn mà nhiều nước trong khu vực đang bàn đến, nhưng dường như ở Việt Nam thì chưa được cầy sới và biến thành ý thức chung của cộng đồng, đặc biệt là các nông dân.
Hiện nay có rất nhiều thách thức cho nền nông nghiệp bên cạnh những thách thức chung của toàn cầu, ví dụ như thoái hóa đất đai, biến đổi khí hậu,… đang làm Việt Nam đứng trước những thách thức vô cùng lớn thì việc áp dụng kinh tế chia sẻ, chia sẻ từ các Tập đoàn dẫn đầu lĩnh vực là vô cùng quan trọng giúp thay đổi cục diện, đi cùng người nông dân để tạo ra những hiệu quả…
Việc thúc đẩy kết quả nghiên cứu khoa học của các viện, trường cũng đóng một vai trò rất quan trọng, nhưng ở Việt Nam dường như cũng chậm hơn các nước trong khu vực, ví dụ như liên kết giữa nhà trường – doanh nghiệp – người nông dân chưa có những giải pháp cụ thể để giải quyết những thách thức cụ thể, các mô hình doanh nghiệp từ nhà trường để tạo ra tầm ảnh hưởng để giải quyết thách thức rất ít,… chúng ta đang thiếu những đàu tàu dẫn dắt trong lĩnh vực chiến lược để tạo ra sự cạnh tranh.
“Tôi mong rằng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang ứng dụng mô hình đổi mới sáng tạo mở sẽ tiếp thu những bước phát triển, những mô hình, kiến thức theo hướng chia sẻ đem vào ứng dụng vào Việt Nam theo hướng tiếp thu, ứng dụng để thúc đẩy phát triển xanh, phát triển bền vững… Các nước đều có định hướng nông nghiệp riêng theo hướng bản địa, hoặc theo các Tập đoàn lớn, vậy Việt Nam sẽ áp dụng mô hình nào?... rất cần sự kết nối, chia sẻ”, ông Quất nói.
Khơi thông vốn cho nông nghiệp công nghệ cao
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Lê Văn Tuấn - Phó trưởng Ban Chính sách tín dụng, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Agribank cho biết, với việc sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, phát triển nông nghiệp công nghệ cao (CNC) là xu hướng tất yếu của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Trong chiến lược kinh doanh, ông Tuấn cho biết, Agribank xác định nông nghiệp ứng dụng CNC là lĩnh vực được ưu tiên và luôn dành nhiều ưu đãi cho khách hàng vay vốn qua việc đồng bộ triển khai nhiều giải pháp để tạo nguồn vốn cho tăng trưởng tín dụng và hỗ trợ khách hàng.
Ông Lê Văn Tuấn - Phó trưởng Ban Chính sách tín dụng, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Agribank
Trên thực tế,Agribank không ngừng nỗ lực cải tiến quy trình, áp dụng công nghệ, rút gọn thời gian thẩm định dự án, phương án vay vốn; tiết giảm chi phí để mở rộng vốn cho đầu tư tín dụng, giúp khách hàng tiếp cận vốn vay một cách nhanh chóng; đồng tích cực thực hiện chính sách về thúc đẩy ngân hàng xanh, cam kết áp dụng tiêu chuẩn ESG và tích hợp vào chiến lược kinh doanh để góp phần xanh hóa hoạt động ngân hàng, bảo vệ môi trường và hỗ trợ cộng đồng, đóng góp vào cam kết quốc tế tại Việt Nam.
Ngay khi Ngân hàng Nhà nước ban hành Quyết định số 813/QĐ-NHNN ngày 24/4/2017 chỉ đạo các ngân hàng thương mại triển khai chương trình cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng CNC, nông nghiệp sạch, Agribank đã hưởng ứng mạnh mẽ triển khai ngay lập tức gói tín dụng 50.000 tỷ đồng và là ngân hàng có mức cam kết cho vay cao nhất trong tổng các NHTM đăng ký tham gia.
Bên cạnh đó, khách hàng vay vốn theo chương trình phát triển nông nghiệp ứng dụng CNC, nông nghiệp sạch của Agribank được miễn phí chuyển tiền trong hệ thống Agribank, giảm 50% theo mức phí quy định hiện hành của Agribank đối với chuyển tiền ngoài hệ thống Agribank…
Tuy nhiên, ông Tuấn cho biết, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình cho vay vốn thực hiện công nghệ cao. Cụ thể, chính sách liên quan đến phát triển nông nghiệp CNC còn nhiều bất cập như: Việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất nông nghiệp, tạo điều kiện hỗ trợ khách hàng làm thủ tục thế chấp vay ngân hàng còn gặp nhiều khó khăn; Tiêu chí xác định chương trình, dự án nông nghiệp ứng dụng CNC, nông nghiệp sạch còn chung chung, chưa quy định cơ quan nào xác nhận các tiêu chí của dự án, nên NHTM thiếu căn cứ để xác định cho vay theo Chương trình.
Bên cạnh đó, thiếu nguồn vốn đầu tư để phát triển Nông nghiệp CNC. Ông Tuấn đánh giá, đây là một yếu tố quan trọng, bởi lẽ, để phát triển Nông nghiệp CNC, trước tiên phải có vốn đầu tư lớn cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng, xử lý môi trường, đầu tư giống cây trồng, vật nuôi, máy móc, công nghệ, đào tạo người lao động, giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm…
Việc tích tụ đất đai và kết cấu hạ tầng ở khu vực nông thôn còn nhiều bất cập. Để sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC, cần phải có diện tích đất quy mô lớn, ở vị trí thuận lợi cho sản xuất và lưu thông hàng hóa. Tuy nhiên, ở nước ta hiện nay, việc phát triển nông nghiệp còn thiếu quy hoạch, quá trình tích tụ và tập trung ruộng đất còn chậm.
Chính sách đất nông nghiệp chưa khuyến khích nông dân bảo vệ đất và đầu tư dài hạn vào đất. Thêm vào đó, đất sản xuất nông nghiệp hiện nay vẫn còn rất manh mún. Với tình trạng này, nếu Nhà nước và các cấp chính quyền không có những giải pháp thúc đẩy tích tụ tập trung những diện tích đất đai nhỏ lẻ để xây dựng cánh đồng mẫu lớn, thì khó có thể khuyến khích nông dân mở rộng sản xuất, xây dựng nông trang, ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp.
Những năm gần đây việc thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, kết cấu hạ tầng ở khu vực nông thôn ở nước ta đã có những chuyển biến tích cực. Mặc dù vậy, ông Tuấn nhận định, so với yêu cầu của sản xuất nông nghiệp với quy mô lớn, ứng dụng CNC, thì vẫn còn khoảng cách khá xa. Hệ thống đường nông thôn chưa theo kịp với tốc độ phát triển và tiềm lực của các vùng kinh tế sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp sẽ là một trở ngại lớn cho các doanh nghiệp khi muốn đầu tư phát triển nông nghiệp CNC.
Thực tế cho thấy, năng lực nội sinh lĩnh vực khoa học công nghệ trong nông nghiệp của nước ta còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất. Bất cập trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ; công nghệ chế biến sâu chưa làm chủ được, các doanh nghiệp vẫn phải nhận chuyển giao từ nước ngoài... là những rào cản cho phát triển nông nghiệp CNC thời gian qua.
Ông Tuấn cũng chỉ ra, tính tuân thủ của các bên khi tham gia chuỗi giá trị và thị trưởng bảo hiểm nông nghiệp vẫn chưa phát triển tương xứng. Việc tuân thủ hợp đồng nông nghiệp của các đơn vị trong chuỗi giá trị còn nhiều bất cập, thiếu biện pháp xử lý để tăng tính ràng buộc. Bên cạnh đó, lĩnh vực nông nghiệp có rủi ro lớn nhưng số lượng doanh nghiệp tham gia bảo hiểm còn hạn chế, sản phẩm bảo hiểm còn đơn điệu. Mặt khác, bản chất của ngành nông nghiệp là gắn liền với rủi ro nên các doanh nghiệp bảo hiểm cũng chưa mặn mà.
Ngoài ra, thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp còn hạn hẹp, không ổn định, khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh tế sản xuất một số sản phẩm còn thấp, chưa tương xứng với mức độ đầu tư. Phần lớn nông sản của Việt Nam xuất khẩu mới chỉ ở dạng thô, sơ chế, giá trị gia tăng thấp, nhiều loại nông, lâm, thủy sản chưa có thương hiệu trên thị trường quốc tế, khả năng cạnh tranh thấp.
Cuối cùng, chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn còn nhiều bất cập so với yêu cầu phát triển và hội nhập. Theo Tổng cục Thống kê, năm 2020, lao động nông nghiệp trong độ tuổi lao động chưa qua đào tạo là 12,57 triệu người, chiếm 89,97% tổng số lao động nông, lâm nghiệp và thủy sản trong độ tuổi lao động. Trong khi đó, việc đào tạo đội ngũ chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp ở nước ta còn nhiều bất cập, chưa bám sát yêu cầu của thực tế.
Phát triển Nông nghiệp CNC là cần thiết đối với các quốc gia trên thế giới và đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam. Do đó, để thúc đẩy phát triển nông nghiệp CNC trong thời gian tới, ông Tuấn kiến nghị, các Bộ ngành cần nhanh chóng ban hành các khung pháp lý, quy định và hướng dẫn liên quan tới lĩnh vực nông nghiệp CNC, tài chính xanh nhằm khơi thông hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp cũng như tổ chức tài chính tham gia vào thị trường nông nghiệp CNC, tài chính xanh.
Bên cạnh đó, Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ chi phí thiết kế đồng ruộng, cơ sở hạ tầng, tạo vùng sản xuất tập trung chuyên canh sản xuất hàng hóa, thuận tiện cho áp dụng cơ giới hóa để sản xuất Nông nghiệp ứng dụng CNC; hỗ trợ chi phí đo đạc, lập hồ sơ, chuyển đổi đất đai giữa các tổ chức, hộ nông dân, doanh nghiệp tham gia đầu tư trong vùng sản xuất Nông nghiệp ứng dụng CNC,…
Đồng thời, cần hỗ trợ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân xúc tiến thị trường thông qua nhiều hình thức, như tham gia hội nghị, hội thảo, hội chợ ở nước ngoài, hỗ trợ các doanh nghiệp và nông dân xây dựng thương hiệu sản phẩm Nông nghiệp CNC; hỗ trợ và khuyến khích các hợp tác xã, tổ hợp tác quảng bá và bán sản phẩm thông qua các ứng dụng mua sắm trực tuyến, mạng xã hội.
Tiến hành xây dựng các mô hình ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ để đưa vào phục vụ nông nghiệp. Phối hợp với các sở, ngành, viện, trường, các tổ chức khoa học và công nghệ, doanh nghiệp, các tổ chức nước ngoài tập hợp các dữ liệu, tài liệu, mô hình đã có.
Ông Tuấn cũng cho rằng, cần xây dựng và áp dụng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong quản lý chất lượng sản phẩm nông nghiệp từng bước phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế (Global Gap); tạo ra nhiều sản phẩm nông nghiệp có chất lượng, tính năng vượt trội, giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường và đảm bảo sức khỏe cộng đồng.
Đặc biệt, các trường đại học, viện, học viện cần có các chương trình đào tạo đảm bảo chất lượng, thu hút được lao động trẻ, có năng lực, trình độ nghiên cứu về ứng dụng CNC trong nông nghiệp; chú trọng đào tạo nâng cao kỹ thuật, kỹ năng sử dụng vận hành công nghệ và làm chủ công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, kỹ năng ứng dụng CNC trong nông nghiệp cho cán bộ quản lý khoa học - công nghệ, cán bộ kỹ thuật, cán bộ nghiên cứu, nhân lực của doanh nghiệp, kỹ thuật viên của hợp tác xã, tổ hợp tác; đào tạo tay nghề ngắn hạn và thường xuyên cho nông dân, tập huấn cho các doanh nghiệp, nông dân về kiến thức CNC trong nông nghiệp.
Ứng dụng công nghệ 5.0 phát triển nông nghiệp bền vững
Phát biểu tại phiên thảo luận của Diễn đàn, Nhà báo Nguyễn Linh Anh - Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp đề nghị các đại biểu tập trung chia sẻ những khó khăn và đề xuất các giải pháp cụ thể để giúp doanh nghiệp ứng dụng công nghệ 5.0 vào nông nghiệp bền vững.
Nhà báo Nguyễn Linh Anh - Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp
Phát biểu đề dẫn, ông Đặng Kim Sơn - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp Nông nghiệp ứng dụng Công nghệ cao nhấn mạnh, lực lượng chủ lực trong sản xuất, kinh doanh nông lâm ngư nghiệp ở Việt Nam vẫn là khoảng 10 triệu hộ nông dân nhỏ lẻ và vài triệu hộ kinh doanh nông nghiệp. Với quy mô đất đai manh mún và nguồn vốn nhỏ bé, trình độ chuyên môn kỹ thuật hạn chế, các hộ sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp của Việt Nam chưa có điều kiện và năng lực để ứng dụng công nghệ cao.
Ông Đặng Kim Sơn - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp Nông nghiệp ứng dụng Công nghệ cao
Trong khi đó, chỉ khoảng 1 - 2 % doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp và trong số đó chỉ khoảng dưới 50 doanh nghiệp được công nhận là “doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao”, khoảng dưới 300 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (chưa tới 3% tổng số doanh nghiệp nông nghiệp). Lực lượng có hạn này đã cố gắng vượt bậc, thường xuyên bắt kịp các yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật của thị trường; trong điều kiện vốn liếng hạn chế, đất đai thu hẹp, lao động tăng giá vẫn liên tục tăng giá trị sản xuất, tăng khối lượng xuất khẩu, đảm bảo năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam.
“Đặc điểm phần lớn chủ thể sản xuất kinh doanh của ngành nông nghiệp Việt Nam còn là kinh tế hộ nhỏ lẻ trong khi đối tượng có năng lực áp dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp nhất lại là các doanh nghiệp vừa và lớn có số lượng rất hạn hẹp. Câu trả lời cho vấn đề này là ứng dụng công nghệ cao”, ông Đặng Kim Sơn đặt vấn đề.
Cả hai mảng xanh và hiện đại đều phải dựa trên nền tảng vững chắc là nông dân, doanh nghiệp. Trong đó chủ lực là các tập đoàn, doanh nghiệp trong ứng dụng KHCN, công nghệ cao. Làm sao để các doanh nghiệp “đứng” được trên các địa bàn như ĐBSCL, ĐBSH, “đứng” được trên các ngành chiến lược như lúa gạo cà phê, điều, thuỷ sản…
Do đó, ông Đặng Kim Sơn đề xuất chính phủ hỗ trợ các doanh nghiệp đi đầu này.
Thứ nhất, hình thành các khu nông nghiệp công nghệ cao (khu NNCNC), vùng nông nghiệp công nghệ cao gắn với các vùng chuyên canh của các nông sản chủ lực.
Tại đây nhà nước và doanh nghiệp có cơ chế phối hợp để đầu tư đồng bộ cơ sở hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ. Hình thành được các chuỗi giá trị gắn kết thành những hệ sinh thái của các doanh nghiệp đầu tàu chịu trách nhiệm chế biến nâng cao giá trị nông sản, đưa hàng hóa ra thị trường; gắn bó xung quanh hạt nhân này là các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại địa phương cung cấp vật tư đầu vào, cung cấp dịch vụ phục vụ sản xuất, kinh doanh; các hợp tác xã trang trại và hộ nông dân liên kết tạo thành một tổng thể đồng bộ về quy trình công nghệ, xuất xứ hàng hóa, cùng cung cấp nguyên vật liệu đảm bảo chất lượng, theo đúng tiến độ thời gian cho hoạt động chế biến và kinh doanh.
Thứ hai, ông Đặng Kim Sơn đề xuất áp dụng những chính sách ưu đãi đặc biệt để thu hút và hỗ trợ các doanh nghiệp, tập đoàn lớn đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao.
Diễn đàn thu hút sự quan tâm của nhiều chuyên gia, doanh nghiệp, nhà đầu tư.
Thứ ba, bàn về cơ hội áp dụng cuộc cách mạng công nghệ 5.0 vào sản xuất nông nghiệp, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp Nông nghiệp ứng dụng Công nghệ cao cho rằng, trong bối cảnh trên thế giới khoa học công nghệ đã trở thành lực lượng sản xuất quan trọng, đặc biệt những đột phá mới trong kỹ thuật số và công nghệ tin học đang thực sự tạo ra một cuộc cách mạng mới. Cùng với những thay đổi to lớn về nhu cầu của người tiêu dùng và chính sách của các thị trường hướng về phát triển thân thiện với môi trường, thích nghi với biến đổi khí hậu, thực sự phương thức tổ chức sản xuất, kinh doanh trên mọi ngành nghề đang gắn giữa thông minh và vững bền.
Là ngành nắm giữ lợi thế quốc gia liệu Nông nghiệp Việt Nam có tiếp tục giữ vững vai trò bệ đỡ ổn định và động lực phát triển cho kinh tế, xã hội, môi trường của đất nước hay không hoàn toàn tùy thuộc vào quá trình thích nghi và phát triển của các doanh nghiệp ứng dụng khoa học nghệ đầu đàn của Việt Nam. Và quá trình này đã vượt qua giai đoạn có thể chỉ dựa vào nỗ lực bản thân của các đơn vị mà phải có sự phối hợp giữa các doanh nghiệp với nhau, giữa họ với các tổ chức khoa học công nghệ, giữa họ với đông đảo nông dân trên nền tảng một hệ thống chính sách, pháp luật hiệu quả của nhà nước.
Do đó, ông Sơn cho rằng cần nhanh chóng đổi mới cơ chế và hoàn thiện hệ thống tổ chức của các viện nghiên cứu và trường đại học, thực sự gắn kết giữa nghiên cứu và đào tạo, tạo động lực để cán bộ khoa học tập trung vào sáng tạo, quan tâm đến hiệu quả cuối cùng của sản phẩm khoa học.
Nhanh chóng đổi mới cơ chế và hoàn thiện hệ thống tổ chức của hệ thống khuyến nông và dịch vụ tư vấn công nghệ, hình thành quan hệ phục vụ khách hàng với đội ngũ cán bộ chuyển giao kỹ thuật, gắn hiệu quả phục vụ người sản xuất với lợi ích thiết thân của họ;
Đổi mới cung cách đào tạo cán bộ kỹ thuật để hình thành đội ngũ chuyên môn có tay nghề cao, phục vụ mọi đối tượng sản xuất kinh doanh nông nghiệp. Đổi mới căn bản thủ tục hình thành, cơ chế quản lý và chính sách hỗ trợ để hình thành các khu NNCNC, vùng NNCNC tạo ra các cụm liên kết ngành, tổ hợp nông nghiệp CNC, công viên nông nghiệp CNC, vườn ươm khởi nghiệp sáng tạo đối tác công-tư.
Phát biểu tại phiên thảo luận, ông Phạm Đình Nam - Viện trưởng Viện Ứng dụng công nghệ và phát triển nông nghiệp Việt Nam cho biết, hiện nay liên quan đến khái niệm về nông nghiệp công nghiệp cao, nông nghiệp xanh, nông nghiệp thông minh… có rất nhiều.
Ông Phạm Đình Nam - Viện trưởng Viện Ứng dụng công nghệ và phát triển nông nghiệp Việt Nam
Do đó, theo ông Nam, trước hết cần phải làm rõ khái niệm nông nghiệp công nghệ cao để xem có được hỗ trợ từ chính sách, cơ chế không?
Thứ hai, đã nói đến nông nghiệp công nghiệp cao sẽ gắn liền với quy hoạch. Yêu cầu quy hoạch cần có đủ tầm để gắn kết với đầu ra, hạn chế tình trạng manh mún, nhỏ lẻ. Nông nghiệp công nghệ cao cần phát triển ở vùng cao, vùng núi trên cơ sở ứng dụng công nghệ để tạo ra sản phẩm có giá trị cho xã hội, đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng để phục vụ xuất khẩu. Vấn đề quy hoạch rất quan trọng, đối tượng của nông nghiệp là các hộ nông dân nhỏ lẻ, các hợp tác xã và doanh nghiệp đang khó khăn trong tiếp cận quy hoạch. Khi vấn đề quy hoạch không được giải quyết tốt sẽ liên quan đến nhiều vấn đề khác như logistic, vận chuyển vừa tốn kém vừa không hiệu quả.
Thứ ba, cơ chế chính sách liên quan đến tài sản đảm bảo. Khi đầu tư nông nghiệp công nghiệp cao, doanh nghiệp phải bỏ chi phí lớn cho hệ thống cơ sở hạ tầng như nhà màng, nhà lưới… hay những sản phẩm được hình thành trên đất nông nghiệp cần được xem là tài sản đảm bảo để tiếp cận tín dụng.
Thứ tư, vấn đề cần quan tâm và làm rõ là nông nghiệp công nghệ cao có gắn với phát thải khí nhà kính, có kiểm đếm, đo đếm để hình thành tín chỉ carbon hay không? Hiện nay, nội dung quan trọng này chưa được nghiên cứu.
Từ những vấn đề trên, ông Phạm Đình Nam cho rằng, cần có nghiên cứu cơ bản, xác đáng từ các viện, trường và các cơ quan có liên quan về nông nghiệp công nghệ cao.
Trao đổi tại phiên thảo luận, TS Trịnh Văn Thiện - Ủy viên BCH Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Tỉnh ủy viên, Chủ tịch Hội nông dân tỉnh Hải Dương Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 28/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 nhấn mạnh về phát triển nền nông nghiệp bền vững, phát triển nông nghiệp theo hướng hữu cơ, nông nghiệp sinh thái, chuyển từ ngành sản xuất sang phát triển nền kinh tế nông nghiệp. Đặc biệt, phát triển nông nghiệp công nghệ cao; phát triển và ứng dụng các tiến bộ KHCN để nâng cao năng suất, giá trị, chất lượng, khả năng thích nghi, hiệu quả sản xuất, giảm tổn thất...
Trong đó, phát triển nông nghiệp thông minh, nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng công nghệ 5.0 vào nông nghiệp sản xuất hàng hoá đang là một trong những xu hướng được nhiều doanh nghiệp, nông dân, hợp tác xã áp dụng và đã chứng minh được tính hiệu quả, góp phần mang lại diện mạo mới cho ngành nông nghiệp.
TS Trịnh Văn Thiện - Ủy viên BCH Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Tỉnh ủy viên, Chủ tịch Hội nông dân tỉnh Hải Dương
Tỉnh Hải Dương được thiên nhiên ưu đãi về địa hình, khí hậu, thổ nhưỡng, thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Người dân đã phát huy những lợi thế đó, đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao, tạo ra những nông phẩm an toàn, chất lượng, mở ra hướng làm giàu bền vững.
Theo TS Trịnh Văn Thiện, phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ là hướng đi được tỉnh Hải Dương chú trọng và đẩy mạnh. Tỉnh Hải Dương hiện có nhiều chính sách hỗ trợ các hộ dân ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, như: Đề án: “Phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030”, các đề án, chính sách hỗ trợ diện tích lúa cấy máy, hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp…
Tuy nhiên, bên cạnh những thành công của một số mô hình như: trồng thanh long, nho ứng dụng công nghệ cao; sản xuất nông nghiệp trong nhà màng, nhà lưới;… việc phát triển các sản phẩm nông nghiệp tại địa phương vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định.
Tại Diễn đàn, TS Trịnh Văn Thiện đã đưa ra một số ý kiến đề nghị đến Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và các doanh nghiệp tham gia diễn đàn như sau:
Một là, đề nghị các doanh nghiệp nông nghiệp liên doanh, liên kết với các tổ chức của nông dân để hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao. Lao động trong nông nghiệp chiếm tỷ lệ quá cao và năng suất thấp. Hiện nay, chúng ta đang phải đối mặt với những thách thức lớn về sự thiếu hụt lao động có trình độ và kỹ năng chuyên nghiệp đáp ứng được nhu cầu về nguồn nhân lực cho nông nghiệp thông minh. Vấn đề này được xem là hạt nhân trong phát triển nông nghiệp thông minh.
Hai là, hỗ trợ đầu tư xây dựng vào cơ sở hạ tầng sản xuất nông nghiệp đặc biệt là hệ thống hạ tầng thông tin phục vụ cho thương mại điện tử và cơ sở hạ tầng chế biến nông sản. Khu vưc nông thôn với quy mô sản xuất nhỏ lẻ, hạ tầng công nghệ thông tin chưa thật tốt, trình độ nguồn lực chênh lệch. Đây là nơi cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin kém phát triển nhất, cần được tăng cường và sử dụng cho sản xuất hơn là cho giải trí như hiện nay.
Ba là, sản phẩm chủ lực của nông nghiệp thông minh ứng dụng từ công nghệ 5.0 cần có quy mô sản xuất hàng hóa; có thị trường hiện tại cũng như tiềm năng, có đủ điều kiện phát triển như đất đai, phù hợp về khí hậu thời tiết. Do việc ứng dụng công nghệ cao, công nghệ tiên tiến dựa trên số hóa và kết nối tạo ra các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh còn rất ít, nên nông nghiệp như hiện nay mới chỉ tạo ra được khối lượng nhiều nhưng giá trị thấp, hiệu quả sự dụng đất đai và tài nguyên chưa cao.
Vì thế, theo ông Thiện rất cần có doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư sản xuất sản phẩm được lựa chọn theo ngành hàng cụ thể. Để hỗ trợ các ngành hàng cụ thể, rất cần sự phát triển đồng bộ của thương mại điện tử, thương mại không kho bãi để giảm chi phí sản xuất, chi phí logictic…
Việc ứng dụng công nghệ 5.0 vào sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam là rất cần thiết, phù hợp với xu thế phát triển mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu. Tuy nhiên để triển khai được đồng bộ, thực chất, có hiệu quả rất cần có nhiều chính sách và chiến lược hỗ trợ từ nhà nước nhằm thúc đẩy sự chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp thông minh.
Đồng thời đề nghị các bộ, ngành, các tổ chức quan tâm đến các địa phương đang có nhiều mô hình phát triển nông nghiệp như tỉnh Hải Dương, đặc biệt tạo sự gắn kết giữa Nhà nước - nhà khoa học - nhà nông - nhà sản xuất (doanh nghiệp) và người tiêu dùng để giá trị sản xuất nông nghiệp thực sự có giá trị.
Phát biểu tại phiên thảo luận ông Hà Văn Thắng - Chủ tịch Hội đồng doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam (VCAC) cho biết, để khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành nền tảng của nền nông nghiệp thông minh và phát triển bền vững, cách thức tiếp cận cần đặt trọng tâm vào các Tổ chức Khoa học và Doanh nghiệp Nông nghiệp trong các hoạt động đầu tư.
Ông Thắng cho biết, muốn có một nền nông nghiệp thông minh cần phải có nguồn nhân lực thông minh. Trên thực tế, tại Việt Nam, người nông dân nói riêng cũng như đội ngũ nhân lực làm nông nghiệp nói chung, phần lớn còn đang làm nông nghiệp theo các phương thức truyền thống. Kinh nghiệm, việc ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ mới vào tổ chức sản xuất nông nghiệp vẫn còn ở mức thấp, chưa có nhiều mô hình liên kết chặt chẽ và bền vững.
Chính vì vậy, ông Thắng nhấn mạnh: "Việc liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp nông nghiệp và các tổ chức doanh nghiệp khoa học là tất yếu để tạo ra sức mạnh tổng thể, phát huy nguồn lực, xây dựng nền tảng để phát triển nông nghiệp Xanh - Tuần hoàn - Bền vững".
Ông Hà Văn Thắng - Chủ tịch Hội đồng doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam (VCAC)
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 5 là cơ hội to lớn đối với ngành nông nghiệp khi việc ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại song hành với người sản xuất, doanh nghiệp và Nhà nước đầu tư, góp phần nâng cao kĩ năng, trình độ và năng lực đủ để thích ứng với công nghệ mới, tạo ra những sản phẩm đa giá trị rất cần sự gắn kết giữa doanh nghiệp và các tổ chức, doanh nghiệp Khoa học công nghệ.
Đó chính là quá trình vừa triển khai, vừa tiếp nhận phản hồi và điều chỉnh liên tục để không ngừng hoàn thiện một hệ sinh thái nông nghiệp Xanh - Tuần hoàn và Bền vững. Chính vì vậy, việc liên kết, bắt tay chặt chẽ giữa các doanh nghiệp nông nghiệp và các tổ chức, doanh nghiệp Khoa học công nghệ phải được tổ chức như một thiết chế hợp tác đầu tư, sản xuất và kinh doanh trong ngành nông nghiệp.
Theo ông Thắng, hợp tác đầu tư phát triển nông nghiệp là quá trình thay đổi mô hình hoạt động đơn lập thành mô hình tích hợp, lấy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo làm nền tảng, ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ vào tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh nông nghiệp, tận dụng tối đá các nguyên liệu, phế phụ phẩm, tái chế chúng thành các sản phẩm, hàng hóa, tạo thành cơ chế sản xuất tuần hoàn, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển bền vững. Đó là: Hiệu quả kinh tế - Anh sinh xã hội và Bảo vệ Môi trường.
Tuy nhiên, trên thực tế, theo ông Thắng việc bắt tay, hợp tác giữa các doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp và các tổ chức, doanh nghiệp Khoa học công nghệ theo phương thức gắn kết đồng hành, dài lâu chưa có nhiều. Các bên còn quá thiếu thông tin về nhau. Các sản phẩm khoa học công nghệ được thương mại hóa còn rất ít. Nhiều kết quả nghiên cứu khoa học do Nhà nước đài thọ kinh phí còn ngủ im trong tủ tài liệu.
Giữa người có và người cần không biết về nhau vì thiếu thông tin. Do đó, chưa thực sự thương mại hóa được sản phẩm khoa học công nghệ. Thiếu thị trường lưu hành các sản phẩm khoa học công nghệ là một thách thức lớn cho các bên tìm kiếm đối tác trong hoạt động đầu tư và phát triển ngành nông nghiệp.
Tại thời điểm hiện nay, 63 tỉnh thành trên cả nước đều có các Trung tâm, Tổ chức, doanh nghiệp Khoa học thuộc Nhà nước, nhiều trung tâm đã được đầu tư rất lớn, nhiều thiết bị và công nghệ hiện đại nhưng hầu hết không phát huy được các nguồn lực sẵn có vì thiếu căn cứ pháp lý để thực hiện hoạt động hợp tác, liên kết với các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước, gây lãng phí nguồn lực rất lớn.
Một thách thức khác được ông Thắng chỉ ra là trình độ tiếp cận khoa học - công nghệ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn còn nhiều hạn chế. Việc đầu tư vào hạ tầng và công nghệ cho sản xuất nông nghiệp bước đầu khá tốn kém, khiến cho nhiều doanh nghiệp còn e ngại.
Ngoài ra, việc tiếp cận các nguồn lực để đầu tư và phát triển ngành nông nghiệp rất khó khăn. Ngành nông nghiệp hiện nay đang đối mặt nhiều rủi ro, đầu tiên là vấn đề thị trường. Hiện tượng được mùa mất giá, được giá mất mùa vẫn còn xảy ra thường xuyên.
Bên cạnh đó, ông Thắng cho biết, vẫn còn thiếu một khuôn khổ pháp lý đủ mạnh cho các loại hình hợp tác “Công - Tư” và đổi mới sáng tạo. Việc sử dụng tài sản công để hợp tác phát triển còn rất vướng mắc. Các quy định của pháp luật cho các mô hình kinh tế mới, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, bao gồm các hoạt động đổi mới sáng tạo còn thiếu. Để tổ chức thực hiện các mô hình này còn rất vướng mắc bởi các quy định trước đây. Chẳng hạn như, chỉ một dự án đầu tư làm nông nghiệp nhưng phải chịu nhiều Bộ Luật điều chỉnh và chi phối, tạo thành rào cản rất lớn cho đổi mới sáng tạo.
Do đó, ông Thắng kiến nghị, Nhà nước cần sớm hoàn thiện các quy định của pháp luật theo hướng tích cực, cởi mở để có chính sách phù hợp cho các hoạt động liên kết và hợp tác đầu tư vào nông nghiệp cho cả hai khu vực “Công – Tư”. Đối với các Tổ chức, Doanh nghiệp Khoa học đang thuộc sở hữu Nhà nước nhưng đã được giao tự chủ cần làm rõ hơn quyền tự chủ của các tổ chức này. Các tổ chức khoa học được giao tự chủ, tự cân đối tài chính, tự thu, tự chi cần phải được giao quyền tự quyết việc dùng tài sản Nhà nước được giao để tham gia hợp tác, đầu tư trên nguyên tắc không làm mất quyền sở hữu Nhà nước.
Đồng thời, sớm ban hành các quy định đủ mạnh để có một khuôn khổ pháp lý cho các mô hình kinh tế mới, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn theo hướng đi mới. Các mô hình hợp tác phát triển và đổi mới sáng tạo cần được cho phép thực hiện theo hình thức thử nghiệm, thí điểm theo cơ chế mở, không bị chi phối bởi các quy định cũ trên nguyên tắc chỉ làm những gì pháp luật không cấm.
Các mô hình đổi mới - sáng tạo được phép làm thí điểm, thử nghiệm sẽ được quy định thời gian thử nghiệm, thí điểm theo đề xuất và phải được tổng kết, đánh giá những ảnh hưởng tích cực hoặc hạn chế của mô hình, từ đó làm cơ sở để cơ quan chức năng hoàn thiện thể chế cho loại hình đó.
Tiếp tục tuyên truyền, vận động các Doanh nghiệp Nông nghiệp và Tổ chức, Doanh nghiệp Khoa học - Công nghệ tăng cường bắt tay nhau, hợp tác liên kết chặt chẽ và bền vững thông qua các mô hình điểm, mô hình dẫn dắt, mô hình có hiệu quả cao. Hoạt động tuyên truyền cần xác thực, cụ thể nhiều hơn về các mô hình ứng dụng Khoa học - Công nghệ, áp dụng đồng bộ như một hệ sinh thái nông nghiệp từ đầu vào đến đầu ra của các chuỗi sản phẩm.
Nhà nước cần dành một phần kinh phí đào tạo nghề để hỗ trợ các mô hình hợp tác, liên kết giữa các Doanh nghiệp Nông nghiệp và Tổ chức, Doanh nghiệp Khoa học trong việc đào tạo nâng cao tay nghề, phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao theo đúng mục tiêu và chỉ trực tiếp, cắt bỏ các khâu trung gian trong đào tạo, đồng thời tập huấn cho Doanh nghiệp và Tổ chức Khoa học.
Cuối cùng, ông Thắng đề nghị Chính phủ sớm ban hành các quy định theo hướng mở để có cơ chế, chính sách phù hợp, đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng chính đáng trong việc bắt tay hợp tác – liên kết đầu tư phát triển ngành nông nghiệp của các doanh nghiệp nông nghiệp và tổ chức, doanh nghiệp Khoa học để mục tiêu phát triển một nền nông nghiệp thông minh, sản xuất hàng hóa, đồng thời phát triển dựa trên lợi thế địa phương theo hướng hiện đại, gắn Khoa học – Công nghệ với năng suất, chất lượng, hiệu quả và bền vững.
Ông Lê Ngọc Lâm - Chủ tịch Hội đồng xúc tiến giao thương Việt Nam – Nhật Bản
Ông Lê Ngọc Lâm - Chủ tịch Hội đồng xúc tiến giao thương Việt Nam – Nhật Bản cho biết: Người dân Nhật Bản yêu mến nông nghiệp Việt Nam nên đây là cơ hội lớn xuất khẩu nông sản Việt Nam phủ sóng 47 tỉnh, thành của Nhật Bản. Sau nhiều năm làm việc tại Nhật Bản, chúng tôi nhận thấy có 4 chìa khoá cơ bản đưa nông sản Việt Nam vào Nhật Bản thành công. Đó là, có công ty được cấp phép hoạt động tại Nhật Bản; thành lập một hiệp hội giao thương nông sản tại Nhật; tổ chức diễn đàn nông sản và hợp tác với hiệp hội an toàn thực phẩm tại Nhật Bản.
Còn theo ông Nguyễn Trường Duy – Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc hình thành chuỗi nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao là rất cần thiết để ngành nông nghiệp khởi sắc và thay đổi một cách toàn diện, nhưng thực tế hiện trạng của ngành nông nghiệp hiện nay vẫn chưa thể đạt được. Nói về hình thành chuỗi hiện nay Việt Nam chưa có một chuỗi nào hoàn thiện như mong muốn.
Ông Nguyễn Trường Duy – Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Theo ông Duy, các ngân hàng hiện nay có các chương trình cho chuỗi liên kết này, nhưng thực tế, các chương trình này rất khó thực hiện và rất dễ bị phá vỡ… Thực tế, việc sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam hiện nay đang ở trạng thái rời rạc và ở các trình độ khác nhau, cho nên việc thực hiện chuỗi nông nghiệp ứng dụng công nghệ là mong muốn và chúng ta sẽ phải cố gắng rất nhiều, tất cả các bộ ngành, cơ quan và các địa phương, doanh nghiệp và người dân phải chung tay thì mong muốn này mới có thể thành hiện thực.
Để có thể hình thành một chuỗi này, theo ông Duy, đầu tiên về quy hoạch nông nghiệp hiện nay và các vùng sinh thái nông nghiệp đang có sự khác nhau, do đó, để ứng dụng công nghệ vào sản xuất vẫn còn vướng mắc, cần được khơi thông, có sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp, người dân... Hiện nay cơ sở, hạ tầng của ngành nông nghiệp có bước tiến triển hơn nhưng cũng chưa phải là tốt và chưa đồng đều. Các cơ quan quản lý cũng đang dự thảo các chính sách để giải quyết,…
Đặc biệt, để có thể đạt được mức công nghệ 4.0 hay 5.0, thì vấn đề đào tạo đóng một vai trò cốt lõi, vì vậy, ông Duy cho rằng, người sản xuất cần phải chủ động thông qua các chương trình của nhà trường, hướng nghiệp, khuyến nông,… cùng với đó tạo ra cơ chế liên kết đối với các bên liên quan giữa doanh nghiệp, người nông dân về lợi nhuận và rủi ro, cùng với đó là việc xây dựng thương hiệu…
Có mặt tại phiên thảo luận, ông Ngô Minh Hải - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH chia sẻ, tương lai công nghệ 5.0 đã rất gần, hiện hữu trước mắt và không còn xa nữa. Tập đoàn TH đã tập trung vào ứng dụng công nghệ cao vào nông nghiệp, đặc biệt là chăn nuôi.
Ông Ngô Minh Hải - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH
“Thời điểm khái niệm về 4.0 còn mơ hồ, nhưng chúng tôi đã ứng dụng từ sớm công nghệ 4.0 và dành được nhiều thành công. Với đà phát triển như vũ bão của công nghệ và AI, những gì mới nhất khi được áp dụng thì chúng tôi cũng đã ứng dụng đầu tư và sản xuất nông nghiệp. Trong đó tập trung vào hai vấn đề cốt lõi nhất là vấn đề con người và vấn đề kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn”, ông Hải nhận định.
Theo ông Hải, 5.0 sẽ xoá nhoà danh giới của không gian thực tế và không gian ảo. “Bây giờ bạn đang làm việc với con robot, trợ lý ảo, đến lúc nào đó các bạn gọi nó là “đồng điệu” thì ranh giới được xoá nhà. Công nghệ 5.0 con đặt ra vấn đề như vậy. Chúng tôi đặt ra yêu cầu con người sao phải được đào tạo, đầu tư công nghệ mới, các nhân viên của chúng tôi được tiếp cận công nghệ 5.0 sắp tới”, ông Ngô Minh Hải nói.
Còn về vấn đề phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, ông Hải cho rằng có nhiều chính sách đã có nhưng ứng dụng vào thực tế còn xa. Kinh tế tuần hoàn của TH là chăn nuôi, xử lý chất thải đưa ra môi trường để bón cho cây ngô, cây ngô đó là thức ăn cho bò. Ông Hải đề xuất làm sao các cơ quan làm môi trường không đánh đồng chất thải hữu cơ này với chất thải làm hại môi trường. Nếu cứ cứng nhắc yêu cầu xử lý chất thải hữu cơ phân bò sẽ phát sinh rất nhiều chi phí. "Các nhà hoạch định chính sách nên nghiên cứu kỹ, không đánh đồng các chất thải hữu cơ, thay đổi chính sách phù hợp để tạo điều kiện cho doanh nghiệp đi đúng hướng". - ông Hải nói.
Để phát triển các giải pháp logistics dành riêng cho xuất khẩu nông sản, ông Ngô Khắc Lễ - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho biết, Hiệp hội đã tăng cường triển khai một số ứng dụng thông minh như nghiên cứu thí điểm Hành lang Thương mại - Logistics nông sản Việt Nam - Hoa Kỳ, kết nối các cảng Việt Nam và bờ Tây nước Mỹ.
Hiện dự án này được Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn và doanh nghiệp nhiệt tình hỗ trợ. Dự án này khi đi vào triển khai thực tế sẽ là cầu nối chiến lược cho hàng Việt nam vào thị trường Mỹ với chi phí logistics cạnh tranh, tạo điểm cầu bình ổn chi phí logistics cho toàn tuyến vận tải Việt Nam - Mỹ qua Thái Bình Dương.
Ông Ngô Khắc Lễ - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA)
Bên cạnh đó, phát triển giải pháp quản lý chuỗi cung ứng nông sản. Theo đó, tổng hợp năng lực của các công ty công nghệ logistics và các nhà đóng gói, kho hàng, vận chuyển, chúng tôi đang phát triển mô hình Logistics 4PL cho các công ty quản lý chuỗi cung ứng - là mô hình dịch vụ logistics mới để quản lý xuyên suốt chuỗi cung ứng từ khâu nuôi trồng tới người tiêu dùng nước ngoài.
Đồng thời ông Lễ cho biết, Hiệp hội đã phát triển hệ thống Logistics 5PL. Đây là giải pháp hỗ trợ các nhà cung cấp dịch vụ logistics (đa số là doanh nghiệp nhỏ và vừa) có thể mua chung 4 loại dịch vụ: vận tải biển, vận tải hàng không, dịch vụ kho hàng, dịch vụ chuyển phát; qua đó khắc phục vấn đề thiếu container, thiếu tải bay, giá cước tăng cao – là bức xúc lớn của các nhà sản xuất kinh doanh.
Ông Lễ thông tin thêm, tại Hội nghị Thủ tướng chính phủ về ngoại giao kinh tế ngày 18/7 vừa qua, các giải pháp logistics đã được Hội nghị lắng nghe. Đặc biệt vấn đề hạ tầng vật lý và hạ tầng thông tin kết nối các chuỗi cung ứng đã được ghi nhận và lắng nghe. "VLA sẽ thành lập Ban Logistics Nông nghiệp để triển khai các nhiệm vụ nêu trên, rất mong được sự quan tâm, hợp tác, giúp đỡ từ các cơ quan, hiệp hội, doanh nghiệp". - Ông Lễ nói.
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Nguyễn Trí Ngọc - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Tổng Hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam khẳng định, vai trò của KHCN rất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Ông Ngọc cho rằng, nếu không đổi mới cơ chế và mô hình hoạt động của các Viện các trường cơ quan nghiên cứu thì hiệu quả ứng dụng KHCN vẫn sẽ khiêm tốn.
Ông Nguyễn Trí Ngọc - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Tổng Hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam
Vậy đặt vấn đề cách tiếp cận như thế nào trong ứng dụng KHCN, tạo đột phá công nghệ và công nghệ thông minh? Theo đó, ông Ngọc chia sẻ, các chuyên gia đã nói sẽ tiếp cận qua các doanh nghiệp, qua các doanh nghiệp hàng triệu hộ sẽ được tiếp cận. “Do đó, đã đến lúc phải có các chính sách cụ thể, chính sách ưu đãi thúc đẩy doanh nghiệp ứng dụng công nghệ thông minh phát triển nông nghiệp bền vững”, Phó Chủ tịch Tổng Hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam nhấn mạnh.
Tổng kết diễn đàn, ông Nguyễn Xuân Định – Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam nhấn mạnh, gần ba tiếng đồng hồ thảo luận sôi nổi, chúng ta nhận thấy với nguồn lực phát triển nông nghiệp còn hạn chế, hàng rào kỹ thuật của các nước ngày càng cao, tác động của biến đổi khí hậu... thì ứng dụng khoa học công nghệ mới phát triển nền nông nghiệp bền vững, hiệu quả.
Ông Nguyễn Xuân Định - Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam
Ông Nguyễn Xuân Định thông tin, áp dụng công nghệ 5.0 vào nông nghiệp cần khắc phục những hạn chế, khó khăn như vấn đề vốn, tín dụng, thông tin, liên kết hợp tác hay những bất cập về chính sách… Thông qua các phát biểu của diễn giả, các doanh nghiệp, chúng ta đề xuất nhiều giải pháp để tháo gỡ nút thắt thúc đẩy phát triển nông nghiệp thông minh.
Tựu chung, các ý kiến đã tập trung vào một số vấn đề chính:
Thứ nhất, hoàn thiện chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp thông minh như hạ tầng, công nghệ thông tin, sản xuất, chế biến... Đặc biệt là khuôn khổ pháp lý cho các mô hình kinh tế mới, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực nông nghiệp.
Bên cạnh đó, đầu tư cho các tập đoàn lớn, doanh nghiệp tiên phong, đầu tàu để dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ, hộ sản xuất.
Thứ hai, đề xuất các giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường công nghệ dành riêng cho lĩnh vực nông nghiệp; đẩy mạnh hợp tác liên kết giữa các doanh nghiệp nông nghiệp, doanh nghiệp khoa học công nghệ và nông dân thực chất và bền chặt, hình thành chuỗi giá trị nông sản bền vững; chuyển giao mô hình đã thành công từ các nước; nghiên cứu thị trường khoa học công nghệ, công nghệ phù hợp với điều kiện sản xuất của Việt Nam.
Thứ ba, giải bài toán về vốn, tiếp cận tín dụng, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng; xử lý môi trường; đầu tư giống cây trồng, vật nuôi, thiết bị, công nghệ chế biến; xúc tiến thương mại, giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm.
Thứ tư, chính sách đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực có năng lực, trình độ nghiên cứu về ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp như công nghệ sinh học, chế tạo máy móc phục vụ sản xuất, sơ chế, kỹ thuật nông nghiệp, chế biến các sản phẩm nông- lâm - thủy sản,… tập trung đào tạo nghề, nâng cao trình độ sản xuất.
Cuối cùng, cần làm rõ hơn khái niệm 4.0, lấy con người làm trung tâm, đó là 10 triệu hộ nông dân cùng rất nhiều doanh nghiệp đang đầu tư vào nông nghiệp.
“Ngay sau Diễn đàn, chúng tôi sẽ tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của các chuyên gia, nhà đầu tư gửi tới các cơ quan có thẩm quyền để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh, góp phần thúc đẩy kinh tế nông nghiệp phát triển, đảm bảo bệ đỡ bền vững và sử dụng hiệu quả các nguồn lực” – Phó Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam nhấn mạnh.
Có thể bạn quan tâm
NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Cần những "đầu tàu" trong đổi mới sáng tạo
16:06, 23/07/2024
NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Cần liên kết chặt chẽ giữa ngành nông nghiệp và khoa học
15:44, 23/07/2024
NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Đổi mới và hoàn thiện chính sách ưu tiên phát triển nông nghiệp công nghệ cao
15:36, 23/07/2024
NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Áp dụng chính sách ưu đãi đặc biệt cho doanh nghiệp đi đầu
15:20, 23/07/2024
NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Khơi thông vốn cho nông nghiệp công nghệ cao
15:05, 23/07/2024
NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Cơ hội phát triển bền vững từ ứng dụng công nghệ 5.0
14:20, 23/07/2024
[TRỰC TIẾP] Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0
14:00, 23/07/2024
Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0
14:00, 23/07/2024
23/07: Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0
03:40, 17/07/2024