Cần thiết thành lập Hội đồng lúa gạo quốc gia
Hội đồng lúa gạo quốc gia giúp tham mưu Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết các vấn đề quan trọng, liên ngành hàng lúa gạo.
Bộ Công thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đãhọp bàn xây dựng dự thảo đề xuất Chính phủ thành lập Hội đồng Lúa gạo quốc gia.
Chia sẻ về ý tưởng đề xuất thành lập Hội đồng Lúa gạo quốc gia chiều 6/8, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, khung pháp lý ngành hàng lúa gạo hiện nay bộc lộ nhiều vấn đề phải sửa đổi, bổ sung; chưa tạo ra được động lực mạnh, môi trường thuận lợi cho người sản xuất và thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo.
Thông tin, số liệu về ngành hàng lúa gạo không đầy đủ, xác thực và không phản ánh đúng thực tế gây khó khăn cho điều hành, quản lý sản xuất, xuất khẩu gạo trong những thời điểm nhạy cảm.
Bên cạnh đó, ngành hàng lúa gạo hiện nay chưa sản xuất chưa theo quy hoạch dẫn đến dư thừa cục bộ, ảnh hưởng đến người sản xuất; thu nhập người trồng lúa còn thấp.
Ở thời điểm hiện tại, ngành lúa gạo đứng trước nhiều thách thức như: biến đổi khí hậu, thị trường trong nước và thế giới diễn biến nhanh, xu thế tiêu dùng thay đổi, nhiều nguồn tài nguyên suy giảm, nhất là tài nguyên nước.
Để hướng đến mục tiêu đa giá trị, đa dạng sản phẩm, đa dạng thị trường, đa dạng nguồn thu nhập cho người trồng lúa và vùng sản xuất lúa, nâng cao khả năng chống chịu biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính và đóng góp cho bảo vệ môi trường, bảo vệ và sử dụng hiệu quả tài tài nguyên (đất lúa, nguồn nước, đa dạng sinh học,…) rất cần một cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các Bộ, ngành, địa phương trong việc điều phối các hoạt động chung ngành lúa gạo bên cạnh sự quản lý chuyên ngành của các Bộ.
Đây chính là lý do để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương có ý tưởng và thống nhất cao việc đề xuất thành lập Hội đồng lúa gạo quốc gia.
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT khẳng định, ngành lúa gạo hiện nay rất cần một cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành, địa phương trong việc điều phối các hoạt động chung bên cạnh sự quản lý chuyên ngành của Bộ Công thương và Bộ NN-PTNT.
Cho ý kiến về vấn đề này, ông Nguyễn Hồng Diên - Bộ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh, ngành lúa gạo không chỉ đóng vai trò vai trò nòng cốt đối với an ninh lương thực quốc gia mà còn là ngành có tiềm năng, thế mạnh của Việt Nam, cũng là ngành góp phần làm nên thương hiệu Việt Nam. Từ việc là một quốc gia nhập khẩu lương thực, Việt Nam đã đi đến tự chủ nguồn cung, cân đối lương thực, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Đồng thời, còn trở thành 1 trong số ít quốc gia được xem là cường quốc xuất khẩu gạo.
Thừa nhận những kết quả đã đạt được, tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng thừa nhận hoạt động xuất khẩu gạo vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: sản xuất lúa gạo còn manh mún, công nghệ chưa tiên tiến; thu nhập người nông dân trồng lúa còn thấp; đời sống của một số bộ phận còn khó khăn. Xuất khẩu gạo còn phụ thuộc vào các thị trường truyền thống, chưa đa dạng hoá thị trường, gây ảnh hưởng nhất định đến hiệu quả xuất khẩu. Doanh nghiệp chưa chủ động nguồn nguyên liệu đầu vào, còn khó khăn trong quá trình giao dịch.
Đặc biệt, theo ông Nguyễn Hồng Diên, mặc dù đã có thương hiệu nhưng doanh nghiệp chưa sử dụng trong hoạt động sản xuất, xuất khẩu, chưa tạo được thương hiệu sản phẩm gạo Việt Nam trong lòng người tiêu dùng nước ngoài.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, ở một số thị trường khó tính, gạo Việt Nam đã có "chỗ đứng" nhờ sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành chức năng nhưng doanh nghiệp, sản xuất gạo không duy trì được vị thế và tự đánh mất thị trường.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn, nhấn mạnh ngành lúa gạo Việt Nam hiện nay cần có chiến lược tổng thể để đáp ứng về chính sách cho người trồng lúa; huy động được nguồn lực đầu tư, xử lý những khó khăn mới về thị trường, tác động của biến đổi khí hậu cũng như xu hướng phát triển mới, để ngành hàng lúa gạo phát triển bền vững hơn.
Ở góc độ doanh nghiệp kinh doanh, xuất khẩu gạo, ông Trần Sơn Hà - Tổng Giám đốc Tổng công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood 1) - đồng tình với ý kiến của Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam; thống nhất cao với Đề án thành lập Hội đồng lúa gạo quốc gia nhằm giải quyết những vấn đề vĩ mô liên ngành. Đồng thời, doanh nghiệp có ý kiến rằng, Hội đồng cần xem xét bổ sung cả vấn đề quản lý tiêu thụ lúa gạo trong nước.
Đại diện các địa phương, ông Phạm Thiện Nghĩa – Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp chia sẻ, Đồng Tháp rất hoan nghênh ý tưởng của 2 Bộ trưởng và đặc biệt đánh giá cao việc hai Bộ trưởng cùng bàn bạc, lấy ý kiến về việc đề xuất thành lập Hội đồng lúa gạo quốc gia.
“Chúng tôi mong các Bộ trưởng xúc tiến việc thành lập hội đồng này sớm, nhanh hơn nữa để phát huy tốt hiệu quả trong việc tháo gỡ khó khăn cho vùng miền, ngành hàng nhằm phát huy lợi thế, thế mạnh phát triển ngành hàng quan trọng của đất nước trong thời gian tới” – ông Phạm Thiện Nghĩa nêu ý kiến.
Tại cuộc họp, lãnh đạo Bộ Công thương và Bộ NN-PTNT yêu cầu cơ quan thường trực của 2 bộ tiếp thu các ý kiến, hoàn chỉnh dự thảo thành lập Hội đồng Lúa gạo quốc gia trong tháng 8 để trình lên Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.