Việt Nam hướng tới “Du lịch không rác thải nhựa”
Đây là vấn đề môi trường lớn, tác động đến phát triển kinh tế - xã hội bao gồm cả lĩnh vực du lịch. Trên thế giới, nhiều quốc gia đã áp dụng các quy định về giảm thiểu rác thải nhựa.
Tại Hội thảo “Kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành du lịch” mới đây, ông Vũ Thế Bình - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam VITA nhấn mạnh: Rác thải nhựa đang nổi lên là một thách thức trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Đây là vấn đề môi trường lớn, tác động đến phát triển kinh tế - xã hội bao gồm cả lĩnh vực du lịch. Trên thế giới, nhiều quốc gia đã áp dụng các quy định về giảm thiểu rác thải nhựa.
Trong đó, du lịch được xem là lĩnh vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng từ ô nhiễm rác thải nhựa, nhưng đồng thời cũng là nguồn phát sinh đáng kể rác thải nhựa. Sự tham gia tích cực của ngành Du lịch toàn cầu vào mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa được kỳ vọng là một trong những giải pháp quan trọng mang lại kết quả có ý nghĩa nhiều mặt đối với mục tiêu phát triển bền vững.
Quy định về lộ trình giảm rác thải nhựa nói chung và trong lĩnh vực du lịch nói riêng đã được thể chế hóa trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP.
Theo đó, từ sau 2025, 100% các khu du lịch, cơ sở lưu trú, khách sạn không sử dụng túi nilon khó phân hủy và sản phẩm nhựa sử dụng một lần. Nhiều tỉnh, thành phố ven biển đã ban hành Kế hoạch hành động của địa phương về quản lý rác thải nhựa đại dương và triển khai các mô hình giảm thiểu, hạn chế phát sinh rác thải nhựa.
Tuy nhiên, ông Vũ Thế Bình cho rằng, hệ thống văn bản pháp luật về quản lý rác thải nhựa vẫn chưa đầy đủ. Các chính sách của ngành Du lịch chưa đề cập rõ và cụ thể về quản lý rác thải nhựa; chưa có kế hoạch hành động của ngành du lịch về giảm rác thải nhựa.
Chưa có quy chế phối hợp giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường với Bộ VHTTDL về bảo vệ môi trường nói chung và quản lý rác thải nhựa nói riêng. Còn thiếu quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm, hàng hóa nhựa tái chế.
Việc thực thi các cơ chế, chính sách hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm, bao bì thân thiện với môi trường còn gặp khó khăn.
Chưa có hướng dẫn hệ số phát thải rác thải nhựa trong hoạt động du lịch để làm cơ sở tính toán thống nhất nhằm xây dựng và thực thi chính sách.
Cũng chưa có tiêu chí đánh giá về giảm thiểu rác thải nhựa trong các cơ sở kinh doanh, dịch vụ lưu trú và dịch vụ du lịch khác. Các cơ sở dịch vụ du lịch khi xây dựng Quy chế quản lý cũng chưa có nội dung riêng về quản lý rác thải nhựa.
Từ năm 2018, HHDLHD Việt Nam đã phát động phong trào "Du lịch Việt Nam - Chung tay giảm thiểu rác thải nhựa” và được các doanh nghiệp du lịch cả nước hưởng ứng tích cực. Nhiều doanh nghiệp, địa phương đã đạt được thành tích cao trong giảm thiểu rác thải nhựa.
Trên cơ sở đề xuất của VITA, Dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam" đã được Chương trình Tài trợ các dự án nhỏ của Quỹ Môi trường Toàn cầu, Chương trình Phát triển LHQ (UNDP/GEF-SGP) phê duyệt thực hiện trong hai năm 2023-2024.
Kế hoạch hành động về giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành Du lịch này nằm trong khuôn khổ dự án nói trên, do HHDL Việt Nam xây dựng và ban hành làm cơ sở để các thành viên của VITA thực hiện.
Phó cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Hà Văn Siêu đánh giá cao sức lan tỏa sâu rộng của Dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam" do HHDL Việt Nam thực hiện với sự tài trợ của UNDP trong hai năm 2023-2024.
Ông Hà Văn Siêu cho rằng, Kế hoạch hành động giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch được xây dựng khoa học, cụ thể, thiết thực, phù hợp với xu thế và yêu cầu phát triển của ngành Du lịch sau giai đoạn dài chịu tác động của đại dịch Covid-19. Đặc biệt là phù hợp với định hướng phát triển du lịch xanh, du lịch bền vững, du lịch có trách nhiệm.
Lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn sau khi triển khai kế hoạch hành động này, UNDP tiếp tục tài trợ ở những nhiệm vụ nhánh ở giai đoạn tiếp theo. Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam sẽ cùng đồng hành với VITA triển khai kế hoạch trong thực tiễn.
Trên cơ sở đó, tiếp nhận các góp ý, kiến nghị của Dự án để đề xuất tới Bộ VHTTDL, Bộ Tài nguyên và Môi trường để góp phần thực hiện mục tiêu phát triển du lịch gắn với phát tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong giai đoạn này.
Tiến tới áp dụng Bộ tiêu chí công nhận doanh nghiệp du lịch không rác thải nhựa khi công nhận xếp hạng các khu du lịch, cơ sở lưu trú, nhà hàng, đơn vị lữ hành… Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam kêu gọi các địa phương, điểm đến, doanh nghiệp đồng sức, đồng lòng triển khai Kế hoạch hành động về giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành Du lịch.
Sau Hội thảo, HHDL Việt Nam sẽ hoàn thiện và ban hành Kế hoạch này trong tháng 8.2024 để triển khai trên toàn quốc.
Chủ tịch HHDL Việt Nam Vũ Thế Bình mong muốn, sau khi kết thúc Dự án "Giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam", có thể truyền đi thông điệp mạnh mẽ, kêu gọi sự nỗ lực, chung tay góp sức của người dân, doanh nghiệp, cộng đồng và du khách vì mục tiêu: Du lịch không rác thải nhựa ở Việt Nam”.