Trắc trở dự án điện gió 2.100 tỷ đồng ở Quảng Trị - Bài 1: Thấm đòn đau!

Trung tâm năng lượng tái tạo Quảng Trị là kế hoạch hoàn toàn khả dĩ, dựa trên tiềm năng, lợi thế của địa phương, đã được nghiên cứu đánh giá khá chỉnh chu trước khi “mở cửa” đòn hàng loạt nhà đầu tư lớn “đổ bộ”.

Cuộc đua khốc liệt

Đến nay Quảng Trị có tổng cộng 19 dự án điện gió với tổng công suất 713,4 MW đã hòa vào lưới điện quốc gia. Chưa bao giờ vùng đồi núi hiểm trở phía Tây trở nên kinh tế và đầy hứa hẹn như lúc này.
Dẫu vậy, niềm vui mới chỉ dành cho các chủ đầu tư may mắn “đầu xuôi đuôi lọt” - hoàn thành dự án, vận hành thương mại trước ngày 31/10/2021, thời hạn cuối cùng được hưởng ưu đãi giá FIT1 (Feed-in Tariffs).

Nhưng với Công ty cổ phần LIG - Hướng Hóa 1, không chỉ ngậm ngùi thất thế vì đến sau, mà còn vướng phải muôn vàn khó khăn trong vấn đề giải phóng mặt bằng, định giá, đền bù; công tác phối hợp với chính quyền cơ sở; thỏa mãn điều kiện có lúc phi thực tế của người dân. Với họ đây là “cuộc chiến” thực sự cam go!

Năm 2021 doanh nghiệp này đến Quảng Trị mang theo khát vọng đồng hành cùng tỉnh nhà khai phá tài nguyên mới “biến gió Lào thành tiền”, một vùng đồi 30,39ha được nghiên cứu đề xuất, UBND tỉnh và các Sở ngành, địa phương đã tạo điều kiện tối đa để hoàn thành thủ tục, cấp chủ trương đầu tư.

LIG - Hướng Hóa 1 dự toán suất đầu tư 2.100 tỷ đồng, 8 cột gió cho công suất 48MW, tọa lạc tại xã Hướng Tân, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị). Dự án này nằm trong danh mục quy hoạch điện VII đã được Chính phủ phê duyệt vào tháng 7/2020.

Sau khi được cấp chủ trương đầu tư, doanh nghiệp này huy động mọi nguồn lực triển khai, hợp tác với tổng thầu và giám sát chất lượng từ Trung Quốc, Thụy Sĩ với hy vọng kịp hoàn thành kịp tiến độ hưởng giá FIT1.

Điều đáng lưu ý, thời điểm đó cuộc đua đáp ứng thời hạn giá FIT với điện gió tại Quảng Trị vô cùng khốc liệt. Hàng loạt chủ đầu tư rầm rộ thi công khi thủ tục pháp lý chưa đầy đủ. Nhất là thủ tục giao đất, thuê đất, giải pháp bảo vệ môi trường chưa hoàn tất đã nảy sinh nhiều hệ lụy.

Không chỉ là hệ quả tức thời gây mâu thuẫn giữa người dân và doanh nghiệp, xung đột lợi ích giữa các nhóm dân cư. Thêm nhiều vấn đề nan giải hơn mới bộc lộ mà những nhà đầu tư đến sau như LIG - Hướng Hóa 1 đang gánh chịu.

Giấc mơ dần đổ vỡ!

Anh Nam Du, Trưởng Ban quan lý dự án của LIG - Hướng Hóa 1 dẫn tôi đến thăm khu văn phòng công ty trên đường Hồ Chí Minh, thị trấn Khe Sanh. Đó là một nơi làm việc gọn gàng, sạch sẽ và hiện đại, các phòng đều có biển ghi chức danh cẩn thận. Nhưng tất cả cửa đóng then cài từ lâu!

Thấy tôi hơi ngạc nhiên, Anh Du nói, vì hợp tác với nhiều đối tác nước ngoài nên văn phòng phải đạt tiêu chuẩn cao. Nhưng bây giờ tổng thầu ECP nước ngoài và nhà thầu tư vấn giám sát Thụy Sĩ đã rút toàn bộ lực lượng vì…không có việc gì để làm.

Tiếp tục đi thêm vài kilomet vào trong bản, nơi có thể nghe rõ mồn một từng âm thanh phành phạch của các trụ gió trên đỉnh đồi ngay trước mặt. Song, đó là một dự án khác đã vận hành thương mại - mà những người của LIG - Hướng Hóa 1 chỉ biết ước ao.

Ở đây có khu xưởng gia công thiết bị kỹ thuật trước khi lắp ráp cấu kiện, cũng là một quần thể chỉnh chu, sạch đẹp, bên trong là đống thiết bị lỡ nhập về bây giờ trùm bạt không biết đến khi nào sử dụng được.

Anh Du chỉ sang bãi đất bằng phẳng cỡ vài nghìn mét vuông nằm đối diện, chỗ đấy là vị trí trạm biến áp, khu điều hành kỹ thuật của nhà máy điện gió. Nhưng bao phủ toàn bộ một màu cỏ xanh mướt mắt, vài con bò nhởn nhơ gặm.

Kỳ II: Đâu là nguyên nhân?

TRƯƠNG KHẮC TRÀ