Việt Nam vẫn là “đại bản doanh” của Nike?

Mới đây, theo báo cáo năm tài chính 2024 kết thúc vào tháng 5 của Nike, doanh thu toàn cầu của gã khổng lồ giày dép và quần áo thể thao Mỹ đạt khoảng 51,36 tỷ USD, chỉ tăng rất nhẹ so với năm tài chính trước đó. Để so sánh, giữa năm tài chính 2022 và 2023, tổng doanh thu của công ty đã tăng khoảng 10%.

Đáng chú ý, Việt Nam vẫn tiếp tục là nhà sản xuất lớn nhất của Nike.

Theo đó, các nhà sản xuất theo hợp đồng của Nike đang vận hành 96 nhà máy sản xuất giày thành phẩm tại 11 quốc gia. Trong số này, Việt Nam chiếm 50% tổng số giày dép mang thương hiệu Nike, tiếp theo là Trung Quốc và Indonesia với lần lượt 27% và 18%. Những con số này không có sự thay đổi so với năm tài chính 2023.

Đối với hàng may mặc, các nhà sản xuất theo hợp đồng của Nike đã vận hành 291 nhà máy thành phẩm tại 31 quốc gia. Trong số đó, các nhà máy tại Việt Nam sản xuất 28% tổng số, lớn nhất trong số tất cả các quốc gia. Các nhà sản xuất hàng may mặc hàng đầu khác của Nike là Trung Quốc và Campuchia với lần lượt 16% và 15%. Con số của Việt Nam đã giảm từ 29% trong năm tài chính 2023.

Trên thực tế, cả ba trụ cột của dòng sản phẩm Nike đều được sản xuất tại Việt Nam: giày dép, quần áo và thiết bị. Bao gồm cả sản phẩm mang thương hiệu Converse và Nike.

Khoản đầu tư lớn nhất của Nike tại Việt Nam là vào ngành may mặc với 71 nhà máy sản xuất hàng may mặc cho gã khổng lồ thể thao này. Các nhà máy này chủ yếu nằm ở phía Nam Việt Nam, mặc dù cũng có một số ít rải rác ở các nơi khác trên cả nước.

Ngoài ra, còn có 13 nhà máy sản xuất dụng cụ thể thao cho Nike với 11 nhà máy ở miền Nam và 2 nhà máy ở miền Bắc Việt Nam. Việt Nam cũng là nhà sản xuất giày chính cho Nike. Có 13 nhà máy trên khắp cả nước sản xuất mọi thứ từ giày chạy bộ đến giày thể thao.

Hiện tại, Nike đang có 155 nhà máy tại Việt Nam trong danh sách các nhà cung cấp của mình. Phần lớn các nhà máy này nằm ở phía Nam Việt Nam. Chúng chủ yếu nằm trong và xung quanh Thành phố Hồ Chí Minh.

Trong gần hai thập kỷ đã qua, Nike và Việt Nam đã trở nên gắn kết một cách chặt chẽ. Việt Nam hiện là trung tâm sản xuất chính cho hàng hóa của Nike với hơn 530.000 lao động làm việc tại các nhà máy cung cấp cho gã khổng lồ đồ thể thao này.

Nike cũng cung cấp đào tạo và kinh nghiệm cho hàng ngàn công nhân Việt Nam. Điều này đã tạo ra một lực lượng lao động sản xuất hàng may mặc rất quen thuộc với ngành công nghiệp và điều này có thể mang lại lợi ích cho các thương hiệu nước ngoài trong ngành may mặc và dệt may muốn bắt đầu sản xuất tại Đông Nam Á. Đồng thời, Nike cũng có thể giảm chi phí sản xuất và mang lại giá trị cho cơ sở người tiêu dùng của mình.

Mối quan hệ cùng có lợi này, trong những năm gần đây, đã ngày càng mạnh mẽ hơn. Khi hai thực thể này tiếp tục phát triển cùng nhau, mối quan hệ đó chỉ có thể phát triển mạnh mẽ hơn.

Ở thời điểm hiện tại, Nike là một trong những thương hiệu lớn nhất và nổi tiếng nhất trên thế giới. Tuy nhiên, điều này sẽ không thể thực hiện được nếu không có hoạt động sản xuất khổng lồ mà Nike đã phát triển ở Đông Nam Á. Đặc biệt, Việt Nam đã trở thành một thành phần thiết yếu trong chuỗi cung ứng của Nike.

Theo một phân tích của ResearchAndMarkets, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu hơn 1 tỷ đôi giày dép các loại sang hàng trăm quốc gia trên thế giới. Trong đó, xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang EU chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng kim ngạch xuất khẩu.

Cũng theo ResearchAndMarkets, hai thương hiệu khổng lồ trong ngành giày dép toàn cầu là Nike và Adidas đã chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất chính. Một phần chuỗi giày dép toàn cầu đang dần dịch chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam do chi phí thấp hơn và lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết với EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Tuy nhiên, theo các chuyên gia ResearchAndMarkets, mặc dù Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định với các nước phát triển có lợi cho việc thúc đẩy xuất khẩu, nhưng sức mạnh của các doanh nghiệp Việt còn yếu và thị phần chủ yếu đang bị các công ty nước ngoài chiếm lĩnh.

Nguyễn Chuẩn