Con đường phía trước của xe điện tại Đông Nam Á?

Sự chuyển dịch của thị trường BEV ở Đông Nam Á

Thập kỷ qua đã chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ của xe điện chạy bằng pin (BEV) trên toàn cầu. Tính đến năm 2023, BEV đã chiếm đến 70% tổng lượng xe điện, một con số đáng kinh ngạc, phản ánh sự chuyển dịch rõ rệt từ các dòng xe truyền thống sang các giải pháp vận tải bền vững hơn. Trước tình hình này, các thương hiệu ô tô hàng đầu thế giới đang tích cực nâng cao mục tiêu bán hàng và tăng cường kế hoạch giao xe BEV trong vòng năm năm tới.

Trong khi đó, Đông Nam Á đang nổi lên như một thị trường tiềm năng. Các chính sách thương mại thuận lợi cùng với mức thuế quan tăng ở châu Âu và Mỹ đã đẩy các nhà sản xuất xe điện, đặc biệt là các công ty từ Trung Quốc, hướng tầm nhìn về khu vực này.

Tuy nhiên, trên thực tế nhu cầu về xe điện tại Đông Nam Á vẫn chưa thực sự bùng nổ như mong đợi. Theo báo cáo “Nghiên cứu người tiêu dùng ô tô toàn cầu năm 2024” của Deloitte, với gần 6.000 người tham gia khảo sát, người tiêu dùng ở khu vực này vẫn ưu tiên xe chạy bằng xăng hoặc dầu diesel hơn so với BEV.

Mặc dù có những lợi thế như tiết kiệm nhiên liệu và cải thiện tính bền vững môi trường, BEV vẫn đối mặt với nhiều thách thức về giá cả, cơ sở hạ tầng sạc, và tính khả dụng.

Ngay cả khi các nhà sản xuất đã nỗ lực cắt giảm giá thành và các chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách ưu đãi, giá niêm yết cao của BEV vẫn là một rào cản lớn đối với nhiều người tiêu dùng tại Đông Nam Á. Hơn nữa, sự không chắc chắn về tổng chi phí sở hữu và giá trị bán lại của chúng cũng là một yếu tố làm giảm sức hấp dẫn. Với chi phí mua ban đầu đã cao hơn xe ICE (động cơ đốt trong) truyền thống, người tiêu dùng nhạy cảm về giá cả tại khu vực này khó lòng lựa chọn BEV.

Một rào cản khác là cơ sở hạ tầng sạc, vốn chưa phát triển đồng đều tại Đông Nam Á. Các tiêu chuẩn sạc khác nhau giữa các quốc gia cũng có thể gây khó khăn về khả năng tương thích cho người dùng. Tỷ lệ BEV trên mỗi trạm sạc tại Đông Nam Á thấp hơn nhiều so với các khu vực phát triển như châu Âu, khiến nhiều người tiêu dùng e ngại về việc sử dụng BEV.

Cơ hội nào cho các nhà sản xuất ô tô?

Dù đối mặt với nhiều thách thức, các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á vẫn đang tích cực thúc đẩy việc áp dụng BEV. Ví dụ, Singapore đã có các chính sách hỗ trợ tài xế chuyển sang BEV thông qua các khoản hoàn tiền và cam kết lắp đặt 12.000 bộ sạc EV tại khoảng 2.000 bãi đỗ xe công cộng vào năm 2025. Tuy nhiên, người tiêu dùng tại đây vẫn e ngại về chi phí bảo dưỡng cao của BEV so với các loại xe khác.

Tại Việt Nam, việc phát triển năng lượng tái tạo và các trạm sạc điện có thể giúp đảm bảo an ninh năng lượng và thúc đẩy việc sử dụng BEV. Song, với thị trường ô tô điện còn nhỏ, việc xây dựng một mạng lưới trạm sạc mạnh mẽ sẽ cần nhiều thời gian và đầu tư.

Ngoài ra, người tiêu dùng Đông Nam Á cũng ngày càng chú trọng đến chất lượng sản phẩm, công nghệ hiện đại, và tính năng mới lạ của xe. Nghiên cứu của Deloitte chỉ ra rằng người tiêu dùng tại các quốc gia như Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Thái Lan ưu tiên chất lượng và hiệu suất của xe khi đưa ra quyết định mua sắm. Điều này cũng mở ra cơ hội cho các nhà sản xuất ô tô nếu họ có thể cung cấp các sản phẩm đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

Trong bối cảnh đó, việc các công ty ô tô theo dõi chặt chẽ xu hướng tiêu dùng và xác định các cơ hội đột phá trở nên cực kỳ quan trọng. Để giải quyết các mối quan tâm của người tiêu dùng Đông Nam Á, các nhà sản xuất có thể cần làm nổi bật những lợi ích hữu hình của BEV hoặc đưa ra các mô hình kinh doanh sáng tạo như dịch vụ cho thuê xe hoặc gói đăng ký xe giá rẻ.

Nhìn về phía trước, mặc dù BEV còn đang gặp nhiều thách thức tại Đông Nam Á, nhưng tiềm năng tăng trưởng vẫn rất lớn. Để đạt được điều này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, các nhà sản xuất ô tô và các bên liên quan khác trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển công nghệ và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về lợi ích của BEV. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn mở ra một tương lai phát triển bền vững cho ngành công nghiệp ô tô tại khu vực này.

Nguyễn Chuẩn