Vụ thẩm phán bị “tố” thụ lý vụ án không minh bạch tại Quảng Ninh: Công lý được thực thi
Trong vụ thẩm phán của TAND TP Hạ Long bị "tố" giải quyết vụ án không minh bạch, thiếu khách quan, TAND tỉnh Quảng Ninh đã tuyên hủy bản án sơ thẩm…
Như chúng tôi đã thông tin, trong lá đơn Đề nghị giúp đỡ gửi Diễn đàn Doanh nghiệp, Văn phòng công chứng Hạ Long (VPCC Hạ Long, hoạt động theo loại hình công ty hợp danh, địa chỉ tại số nhà 494 Nguyễn Văn Cừ, phường Hồng Hải, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh) cho biết: VPCC Hạ Long là bị đơn trong vụ án dân sự theo Thụ lý vụ án số 125/2023/TLST-DS ngày 28/06/2023 về “Tranh chấp yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu” giữa nguyên đơn bà Đào Thị Lãm (Sinh năm 1929) và bị đơn VPCC Hạ Long. Vụ án do TAND TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh thụ lý giải quyết.
Tuy nhiên, trong quá trình thụ lý vụ án, VPCC Hạ Long nhận thấy việc giải quyết vụ việc của Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa Đặng Mai Lan không công tâm khách quan, có những biểu hiện bất thường, gây bất lợi, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bị đơn và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Điển hình như việc, Thẩm phán không thụ lý giải quyết đơn phản tố của bị đơn là VPCC Hạ Long; Không giải quyết đơn yêu cầu độc lập của Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan; Khi có tình tiết phát sinh của vụ án, không thông báo cho các đượng sự biết…
Đáng chú ý, theo nội dung đơn thư, VPCC Hạ Long còn phản ánh, trong quá trình giải quyết vụ án, Thẩm phán Đặng Mai Lan đã thu thập tài liệu, chứng cứ không vô tư, không tôn trong sự thật khách quan của vụ án. Thậm chí, Thẩm phán này còn can thiệp gây khó khăn, cản trở nguyên đơn tự nguyện rút đơn khởi kiện, vi phạm nguyên tắc quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự.
Nội dung vụ án thể hiện, năm 2011, bà Đào Thị Lãm tặng cho con trai út là Trịnh Minh Hùng một thửa đất tại tổ 33, khu 4a, phường Hà Phong, TP Hạ Long. Hợp đồng cho tặng được thực hiện tại VPCC Hạ Long. Ngày 20/3/2023, bà Đào Thị Lãm làm đơn khởi kiện ra Toà án nhân dân thành phố Hạ Long yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất vô hiệu, đòi lại thửa đất đã cho con trai út từ hơn 12 năm trước.
Đáng chú ý, một căn cứ chính trong lá đơn khởi kiện được nguyên đơn đưa ra là chưa từng đến VPCC Hạ Long để làm thủ tục, nên việc sang tên sổ đỏ mang tên anh Trịnh Minh Hùng (con trai bà Lãm) là gian dối, không thể hiện ý chí của bà. Nguyên đơn tự nhận là “người không được đi học nên là người không biết chữ, không biết đọc, chỉ biết viết mỗi họ tên mình”.
Cũng căn cứ vào tình tiết này, phía nguyên đơn đề nghị toà tuyên văn bản công chứng vô hiệu vì cho rằng, VPCC Hạ Long đã vi phạm điều cấm của Luật bởi đối với trường hợp khách hàng nêu trên khi tiến hành công chứng buộc phải có người làm chứng.
Ngày 13/6/2024, phiên toà sơ thẩm đã được TAND thành phố Hạ Long đưa ra xét xử. Sau một tuần nghị án kéo dài, ngày 20/6/2024, thay mặt HĐXX, Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa Đặng Mai Lan đã tuyên: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn về yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu; tuyên bố Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất số 305, quyển số 07 TP/CC/SCC/HĐGD ngày 20/07/2011 của VPCC Hạ Long ký kết giữa bên tặng cho và bên nhận vô hiệu.
Không chấp nhận quyết định của Bản án sơ thẩm, nguyên đơn VPCC Hạ Long và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan tiếp tục có đơn kháng cáo đề nghị Tòa án cấp phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ giải quyết vụ án. Ngày 19/9/2024, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã mở phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án này.
Tại phiên tòa phúc thẩm, luật sư Tạ Anh Tuấn - Giám đốc Công ty Luật EMME LAW thuộc Đoàn Luật sư TP Hà Nội là người đại diện theo ủy quyền cũng là người bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bị đơn VPCC Hạ Long cho rằng, bản án sơ thẩm của TAND TP Hạ Long đã vi phạm nghiêm trong về tố tụng cả về hình thức lẫn nội dung.
Cụ thể, luật sư Tuấn phân tích: Về tố tụng, trong đơn khởi kiện bổ sung của nguyên đơn yêu cầu TAND TP Hạ Long tuyên Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất số 305, quyển số 07 TP/CC/SCC/HĐGD ngày 20/07/2011 của Văn phòng công chứng Hạ Long ký kết giữa bên tặng cho và bên nhận vô hiệu. Tuy nhiên tại phần quyết định của bản án lại tuyên chấp nhận yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu; tuyên bố Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất có công chứng vô hiệu. Nhự vậy bản án sơ thẩm giải quyết vượt quá yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, vi phạm nghiêm trọng về tố tụng.
Hơn nữa, tại phiên tòa phúc thẩm, người đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn và người làm chứng đều thừa nhận không xuất trình được tài liệu chứng cứ để chứng minh nguyên đơn bà Lãm là người không biết chữ, không biết đọc, không biết viết và bị hạn chế về năng lực hành vi dân sự.
Ngoài ra, luật sư Tuấn phân tích giả thiết trường hợp bà Lãm là người không biết đọc, biết viết như nhận định của bản án sơ thẩm thì cũng không được coi là vi phạm điều cấm của pháp luật, bởi vì trong quan hệ giao dịch này VPCC Hạ Long không phải là một bên tham gia giao dịch Hợp đồng tặng cho (không phải đối tượng tham gia giao dịch).
“VPCC Hạ Long chỉ tham gia với tư cách thực hiện thủ tục hành chính thông thường công chứng hợp đồng tăng cho theo Luật công chứng năm 2006, chính vì vậy nguyên đơn mới khởi kiện và yêu cầu Tòa án tuyên Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất có công chứng vô hiệu, chứ không yêu cầu Tòa án tuyên bố văn bản công chứng Hợp đồng tặng cho vô hiệu. Điều này cho thấy bản án sơ thẩm có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật”, luật sư Tuấn nói.
Cũng theo luật sư Tuấn, do việc, nguyên đơn là Lãm là người biết viết, biết ký, điểm chỉ được và nghe được không thuộc trường hợp phải có người làm chứng theo quy định tại Điều 9 Luật Công chứng năm 2006 không vi phạm điều cấm của pháp luật.
Trước và trong phiên tòa bị đơn và người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đề nghị Tòa án áp dụng thời hiệu khởi kiện đối với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, căn cứ khoản 2 Điều 184 BLTTDS thì thời hiệu khởi kiện hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất đã quá 02 năm, hết thời hiệu khởi kiện và đề nghị tòa án cấp phúc thẩm đình chỉ giải quyết vu án. Trên cơ sở lập luận của luật sư và người đại diện theo ủy quyền của Bị đơn. Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm TAND tỉnh Quảng Ninh đã chấp nhận toàn bộ yêu cầu kháng cáo của bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vu liên quan tuyên: Hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND TP Hạ Long và giao cho TAND TP Hạ Long xét xử lại theo trình tự sơ thẩm.
Trao đổi với phóng viên sau phiên toà, ông Nguyễn Hồng Trường - Trưởng VPCC Hạ Long, ông cho biết: Bản án sơ thẩm của TAND TP Hạ Long khiến những người hành nghề công chứng cảm thấy thất vọng nên ông quyết định tiếp tục kháng cáo để mong chờ một phán quyết công tâm của cấp cao hơn.
“Cá nhân tôi sẽ tiếp tục có đơn phản ánh tới cấp có thẩm quyền cao nhất để họ có biện pháp rà soát lại tiêu chuẩn đạo đức cũng như chuyên môn của những thẩm phán có dấu hiệu đi ngược lại với Bộ quy tắc đạo đức và ứng xử thẩm phán do ông Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình đã ký năm 2018 với tư cách là Chủ tịch Hội đồng tuyển chọn giám sát thẩm phán Quốc gia. Tôi cũng sẽ tiếp tục đề nghị Lãnh đạo Tòa án tỉnh Quảng Ninh cần rà soát, quan tâm về công tác cán bộ của địa phương, rèn luyện cán bộ giỏi về chuyên môn, tốt về đạo đức xứng đáng 8 chữ vàng son mà Bác Hồ đã tặng cho ngành “Phụng công thủ pháp chí công vô tư”, lựa chọn người có tâm có đức ở vị trí xứng đáng để doanh nghiệp như chúng tôi an tâm sống và làm việc để đóng góp thuế cho nhà nước và phục vụ nhân dân”, ông Trường nói.