Kinh tế châu Âu có nguy cơ mất thêm một trụ cột

Cuộc đổ bộ của xe điện giá rẻ Trung Quốc

Bên cạnh mối đe dọa về an ninh, Trung Quốc còn tạo ra một thách thức lớn đối với nền kinh tế châu Âu thông qua việc xuất khẩu các dòng xe điện giá rẻ. Ngành công nghiệp ô tô, vốn là trụ cột kinh tế của nhiều quốc gia châu Âu, đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi chính sách trợ cấp sản xuất của Trung Quốc. Với khả năng kiểm soát chuỗi cung ứng và nguyên liệu cần thiết, Trung Quốc đang gia tăng áp lực lên các nhà sản xuất xe hơi châu Âu, đặc biệt tại Đức – nơi các thương hiệu lớn như BMW, Mercedes và Volkswagen đang đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi thị trường toàn cầu.

Theo báo cáo từ Bloomberg, vào năm 2022, Trung Quốc đã chiếm tới 51% tổng doanh số xe điện toàn cầu, với các thương hiệu lớn như BYD và NIO nổi lên như những đối thủ hàng đầu. Sự phát triển này không chỉ đến từ chất lượng sản phẩm mà còn nhờ vào các chính sách trợ cấp sản xuất của chính phủ Trung Quốc, giúp các nhà sản xuất xe điện nước này xuất khẩu với mức giá cạnh tranh hơn hẳn so với các nhà sản xuất châu Âu. Điều này đã làm suy yếu ngành công nghiệp ô tô châu Âu, vốn đang phải đối mặt với chi phí sản xuất tăng cao và các yêu cầu nghiêm ngặt về tiêu chuẩn môi trường.

Ông Ferdinand Dudenhöffer, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ô tô tại Đại học Duisburg-Essen, nhận xét rằng: "Nếu châu Âu không hành động nhanh chóng, các hãng xe Trung Quốc sẽ chiếm lĩnh phần lớn thị trường xe điện toàn cầu vào năm 2025." Ông cảnh báo rằng các chính sách hiện tại của EU chưa đủ để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô khỏi sự xâm nhập mạnh mẽ của Trung Quốc. Đây là một thách thức lớn đối với châu Âu, nơi ngành ô tô chiếm 7% GDP của EU và cung cấp hàng triệu việc làm trên toàn khu vực.

Đáng chú ý, trường hợp ngành công nghiệp pin mặt trời trước đây của châu Âu có thể được coi là một ví dụ điển hình. Trong thập kỷ qua, châu Âu đã mất vị trí hàng đầu trong ngành sản xuất pin mặt trời khi không thể chống lại sự cạnh tranh giá rẻ từ Trung Quốc. Kết quả là nhiều công ty sản xuất pin mặt trời của châu Âu đã phải phá sản, và hiện tại, phần lớn thị trường pin mặt trời toàn cầu đều do các công ty Trung Quốc kiểm soát. Điều tương tự đang lặp lại với ngành công nghiệp xe điện. Nếu không có những biện pháp bảo vệ kịp thời, châu Âu có nguy cơ mất đi một trong những trụ cột kinh tế quan trọng nhất của mình.

Ngành ô tô chiếm tới 7% GDP của châu Âu và cung cấp hàng triệu việc làm trên toàn khu vực, do đó sự sụp đổ của ngành này sẽ có tác động dây chuyền nghiêm trọng đến nền kinh tế khu vực. Châu Âu không chỉ phải đối mặt với sự xâm lấn mạnh mẽ từ các thương hiệu xe điện Trung Quốc mà còn phải cạnh tranh với khả năng kiểm soát nguồn cung nguyên liệu của Trung Quốc, đặc biệt là lithium và các kim loại quan trọng khác cần thiết cho sản xuất pin xe điện.

Phản ứng yếu ớt từ châu Âu

Trong lĩnh vực kinh tế, mặc dù đã có những biện pháp thuế quan được áp đặt đối với một số sản phẩm ô tô Trung Quốc, nhưng điều này vẫn chưa đủ để ngăn chặn dòng xe điện giá rẻ tràn vào thị trường châu Âu. Hơn nữa, nhiều doanh nghiệp ô tô lớn của Đức, vốn phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, đã gặp khó khăn trong việc duy trì sức cạnh tranh mà không có sự can thiệp mạnh mẽ từ chính phủ. Điều này khiến cho châu Âu phải đối mặt với một bài toán khó giải, không chỉ về việc bảo vệ thị trường nội địa mà còn về sự phụ thuộc vào một đối tác thương mại lớn như Trung Quốc.

Sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc, cả về mặt quân sự lẫn kinh tế, đang đẩy châu Âu vào tình thế phải lựa chọn. Để bảo vệ an ninh và duy trì sức mạnh kinh tế, theo nhiều chuyên gia, châu Âu cần một chiến lược rõ ràng và quyết đoán hơn. Trong lĩnh vực kinh tế, châu Âu cần phát triển các biện pháp bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của mình, đảm bảo rằng các sản phẩm của Trung Quốc không phá hoại thị trường nội địa mà không phải chịu trách nhiệm.

Ông Noah Barkin, chuyên gia phân tích hàng đầu tại Rhodium Group nhấn mạnh rằng: "Châu Âu không còn có thể đứng ngoài cuộc trong cuộc đối đầu chiến lược với Trung Quốc. Nếu không hành động quyết liệt hơn, sự suy giảm cả về an ninh lẫn kinh tế của khu vực sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian." Ông kêu gọi EU cần phải có một chiến lược rõ ràng hơn để đối phó với những thách thức từ Trung Quốc nhằm bảo vệ ngành công nghiệp xe điện.

Nhi Nguyễn