Lan tỏa mô hình đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong giáo dục đại học Việt Nam

Phát biểu khai mạc, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc NIC một lần nữa khẳng định vai trò và tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo trong hệ thống giáo dục đại học nói riêng và đổi mới sáng tạo nói chung trong hành trình thực hiện mục tiêu “xây dựng đất nước hùng cường” tới đây. Đồng thời cũng qua đó, bày tỏ hy vọng và tin tưởng về hiệu quả phối hợp trong hợp tác đào tạo nhân lực chất lượng cao giữa các trường đại học trong nước và quốc tế cùng NIC.

Theo ông Hub Langstaff, Giám đốc Chương trình SwissEP tại Việt Nam chia sẻ, chương trình hỗ trợ của Thụy Sỹ về xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp triển khai ở 7 nước đang phát triển; trong đó có Việt Nam đã nhấn mạnh tới tiềm năng to lớn của đổi mới sáng tạo ở Việt Nam hiện nay. Cùng đó, nêu một số khuyến nghị cần triển khai khắc phục để hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực sự phát huy hiệu quả.

Đồng quan điểm này, TS Sarah Mamiese, Giám đốc AFD Campus, cơ quan phát triển Pháp đánh giá cao tới các hoạt động đổi mới sáng tạo của Việt Nam trong thời gian gần đây, nhất là với việc hình thành phát triển NIC như một biểu tượng thành công của đổi mới sáng tạo hướng tới tương lai cùng với tinh thần nhiệt huyết đam mê đổi mới sáng tạo của Việt Nam.

Đổi mới là yếu tố quyết định trong bối cảnh cả thế giới đang tìm kiếm giải pháp để phát triển hiệu quả bền vững, phát triển kinh tế mà không gia tăng tác động đến môi trường. Các định hướng kinh tế tuần hoàn có thể cho phép dung hoà phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và nhân loại…. Do đó, việc tiến hành hoạt động nghiên cứu thực tế theo hướng tiếp cận đổi mới để tìm ra các giải pháp thực sự hiệu quả, tránh bẫy đổi mới và làm chủ đổi mới vì một tương lai tốt đẹp là hết sức cần thiết, TS Sarah Mamiese khẳng định.

NIC quyết tâm thay đổi để tạo khác biệt, là tư duy kiến tạo hoặc nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo cho sinh viên, gắn bó chặt chẽ với cộng đồng hay là tinh thần tiếp cận nhanh nhất với khởi nghiệp, đưa Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo thành môn học độc lập trong chương trình đào tạo, cũng như lồng ghép trong nội dung đào tạo rèn luyện, tạo ra nguồn nhân lực đổi mới sáng tạo từ môi trường giáo dục đáp ứng yêu cầu tổng hợp cả về kiến thức và kỹ năng liên quan, nhất là đổi mới sáng tạo gắn với tác động tạo giá trị cho xã hội.

Bên cạnh đó, NIC là kết nối ươm tạo và hỗ trợ, có đầu vào đầu ra theo chuỗi để thực hành hiệu quả, từ nhà trường bước thẳng vào doanh nghiệp, thương mại hoá sản phẩm ngay từ trường đại học với mạng lưới tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn bó chặt chẽ với học sinh, sinh viên.

Hai đề án này đều hướng tới việc chuẩn bị dồi dào nguồn nhân lực công nghệ cao, nhất là đội ngũ đông đảo chuyên gia về trí tuệ nhân tạo và vi mạch bán dẫn trở thành lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới, góp phần chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế và phát triển bền vững đất nước dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Cách mạng công nghệ 4.0 đặc biệt sẽ làm thay đổi mạnh mẽ cơ cấu lao động và thị trường lao động. Hệ thống tự động hóa sẽ thay thế dần lao động thủ công trong toàn bộ nền kinh tế, sự chuyển dịch từ nhân công sang máy móc sẽ gia tăng sự chênh lệch giữa lợi nhuận trên vốn và lợi nhuận với sức lao động, điều này sẽ tác động đến thu nhập của lao động giản đơn và gia tăng thất nghiệp.

Chính sách phát triển nguồn nhân lực vừa phải mở rộng quy mô, đa dạng hóa loại hình và nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, vừa phải tạo điều kiện và môi trường làm việc tốt sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực đã được đào tạo, đảm bảo những người đã được đào tạo phát huy tối đa năng lực của mình, đồng thời, có cơ hội thường xuyên học hỏi, nâng cao năng lực làm việc của mình.

Tuy nhiên, việc đào tạo nguồn nhân lực tại các trường đại học cần chú trọng tới việc thiết kế lại chương trình đào tạo, đổi mới phương pháp dạy và học, nâng cao các kỹ năng mềm cho sinh viên; tạo mối liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp; Nâng cao chất lượng của các vườn ươm công nghệ; đổi mới cơ chế quản lý nhà nước đối với dạy nghề theo nhu cầu của thị trường và yêu cầu cụ thể của người sử dụng lao động… tất cả nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập sâu rộng bền vững, tô đậm màu cho bức tranh đổi mới sáng tạo của Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Nguyên Nguyên