"Đòn bẩy" tăng trưởng kinh tế ASEAN

Vào năm 2024, khi nền kinh tế toàn cầu tiếp tục phục hồi, các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang tăng cường quan hệ đối tác kinh tế của họ.

ASEAN tiếp tục đóng vai trò như một cầu nối giữa các nền kinh tế lớn hơn là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc với thị trường toàn cầu. Với GDP vượt quá 3 nghìn tỷ USD, các nước ASEAN đã khẳng định mình là một nhân tố chủ chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là trong các lĩnh vực sản xuất và công nghệ.

Hiệu suất kinh tế của khu vực vào năm 2024 cho thấy khả năng phục hồi bất chấp những cú sốc bên ngoài. Theo Ban thư ký ASEAN, GDP của khu vực dự kiến ​​sẽ ổn định ở mức 5,2%, nhờ khối lượng thương mại ngày càng tăng và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng, đặc biệt là từ các đối tác Đông Bắc Á.

ASEAN cũng đã chứng minh được năng lực điều hướng các mối quan hệ trong môi trường địa chính trị và kinh tế phức tạp, đồng thời cân bằng quan hệ giữa các cường quốc trong khi thúc đẩy hội nhập khu vực.

Việc triển khai Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) 2025 đã đóng vai trò là động lực chính sách quan trọng trong việc thúc đẩy hội nhập sâu hơn.

Bằng cách đơn giản hóa các quy định thương mại, giảm rào cản thuế quan và tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại nội khối ASEAN, AEC đã củng cố vị thế của ASEAN trong các chuỗi giá trị toàn cầu.

Tuy nhiên, những thách thức như chủ nghĩa bảo hộ và mất cân bằng thương mại vẫn tồn tại. Các chuyên gia nhận định, việc quản lý các rủi ro khu vực và cân bằng thương mại với các đối tác của khối là điều bắt buộc để đảm bảo phát triển toàn diện và bền vững.

Trong bài viết được đăng tải trên Eurasia, ông Simon Hutagalung, một cựu quan chức Bộ Ngoại giao Indonesia cho biết, với Trung Quốc, ảnh hưởng kinh tế của cường quốc này tại Đông Nam Á tiếp tục phát triển vào năm 2024 bởi Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường (BRI) và mối quan hệ thương mại bền vững.

Đáng chú ý, tổng kim ngạch thương mại của Trung Quốc với ASEAN đã vượt quá 1 nghìn tỷ đô la Mỹ vào năm 2023, đưa ASEAN trở thành đối tác thương mại lớn nhất của quốc gia này. Trung Quốc cũng đã chuyển hướng tập trung từ các dự án cơ sở hạ tầng truyền thống sang các lĩnh vực mới nổi, bao gồm nền kinh tế kỹ thuật số và năng lượng xanh.

Các doanh nghiệp Trung Quốc ngày càng đầu tư nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng công nghệ trên khắp ASEAN, bao gồm mạng 5G, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo. Những khoản đầu tư này đang chuyển đổi đáng kể các nền kinh tế ASEAN bằng cách tăng cường kết nối kỹ thuật số và thúc đẩy đổi mới.

Trong khi đó, Nhật Bản tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của ASEAN, đặc biệt là thông qua cơ sở hạ tầng chất lượng cao và hợp tác công nghệ. Việc hợp tác kinh tế của Nhật Bản với ASEAN tập trung vào chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở, nhấn mạnh vào kết nối, pháp quyền và phát triển bền vững.

Nhật Bản là nhà đầu tư chính vào cơ sở hạ tầng của ASEAN, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông vận tải và năng lượng. Quan hệ thương mại của Nhật Bản với ASEAN được đặc trưng bởi sự trao đổi công nghệ và sản xuất cao cấp.

Hiện nay, trọng tâm của Nhật Bản nhấn mạnh vào việc thúc đẩy thương mại kỹ thuật số và công nghệ xanh, phù hợp với các mục tiêu của ASEAN về chuyển đổi số và tính bền vững.

Chính sách hướng Nam mới của Hàn Quốc đang tiếp tục thúc đẩy hợp tác kinh tế với ASEAN trong năm nay. Hàn Quốc coi ASEAN là đối tác chính cho tăng trưởng kinh tế, với thương mại giữa hai khu vực đạt 180 tỷ đô la Mỹ vào năm 2023.

Các khoản đầu tư của Hàn Quốc vào ASEAN tập trung vào công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Đặc biệt, các công ty Hàn Quốc đang dẫn đầu các khoản đầu tư vào nền kinh tế số của ASEAN, tham gia vào các dự án quan trọng trong thương mại điện tử, công nghệ tài chính và thành phố thông minh.

Bất chấp những thành công này, ông Hutagalung cho rằng, việc hợp tác vẫn có rủi ro và hạn chế nhất định. Hàn Quốc và Nhật Bản vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh từ Trung Quốc. Trong khi đó, sự mất cân bằng thương mại giữa Trung Quốc và một số quốc gia vẫn là mối quan ngại, với nhiều nền kinh tế ASEAN trở nên phụ thuộc quá mức vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc

Để thúc đẩy thương mại và phát triển kinh tế ở Đông Nam Á, theo nhiều chuyên gia, ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc nên nhấn mạnh vào phát triển bền vững và chuyển đổi số. Tăng cường hợp tác về năng lượng xanh, thương mại số và đổi mới công nghệ sẽ rất quan trọng đối với tăng trưởng trong tương lai.

Ngoài ra, các đối tác khu vực nên tập trung vào việc điều chỉnh mất cân bằng thương mại và thúc đẩy phát triển toàn diện để đảm bảo rằng tất cả các nền kinh tế đều được hưởng lợi.

Vào năm 2024, hội nhập kinh tế của ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ có vị thế tốt để thúc đẩy tăng trưởng ở Đông Nam Á. Bằng cách ưu tiên tăng trưởng bền vững và toàn diện trong khi kích thích đổi mới, ASEAN và các đối tác Đông Bắc Á có thể xây dựng một khu vực thịnh vượng và kiên cường hơn.

Cẩm Anh