Vì sao phải điều chỉnh chủ trương dự án sân bay quốc tế Long Thành?
Sau gần 4 năm khởi công, tiến độ dự án sân bay Long Thành tại một số gói thầu chưa đảm bảo tiến độ, do đó, phải điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.
Điều chỉnh chủ trương dự án
Đáng chú ý, mặc dù dự án sân bay Long Thành được khởi công ngày 5/1/2021, đến nay sau hơn 1.400 ngày triển khai xây dựng dự án sân bay Long Thành vẫn chưa thể thành hình. Đặc biệt mới đây, ngày 6/11/2024, Chính phủ đã có Tờ trình số 747/CP – TTr gửi Quốc hội về điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Cụ thể, Chính phủ kiến nghị Quốc hội điều chỉnh về quy mô, thời gian thực hiện Giai đoạn 1 tại khoản 6 Điều 2 của Nghị quyết số 94/2015/QH13 thành: “đầu tư xây dựng 2 đường cất hạ cánh ở phía Bắc và 1 nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ đồng bộ với công suất 25 triệu hành khách/năm, 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm; chậm nhất cuối năm 2026 hoàn thành và đưa vào khai thác”. Thực hiện điều chỉnh quy mô đầu tư Giai đoạn 1 tại khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 95/2019/QH14 thành: “đầu tư xây dựng 2 đường cất hạ cánh ở phía Bắc và 1 nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ đồng bộ với công suất 25 triệu hành khách/năm; 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm”.
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội cho phép Chính phủ tổ chức phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thị điều chỉnh Giai đoạn 1 của dự án theo thẩm quyền mà không phải báo cáo Quốc hội thông qua.
Như vậy, ngoài việc tiến độ hoàn thành được nới đến cuối năm 2026 thay vì cuối năm 2025, dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 sẽ có thêm 1 đường cất hạ cánh.
Dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1 gồm 4 dự án thành phần. Đến nay, các dự án thành phần 1, 2 và 3 đã đạt và vượt tiến độ nhưng dự án thành phần 4 còn chậm.
Cụ thể dự án thành phần 3 (các công trình thiết yếu) do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) làm chủ đầu tư. Theo ACV, hiện có hơn 6.000 nhân sự, 2.700 thiết bị thi công tại công trường. Các gói thầu thi công đảm bảo chất lượng và tiến độ yêu cầu... Một số công trình thuộc Dự án thành phần 4 Cảng hàng không quốc tế Long Thành chậm triển khai do một số cán bộ của đơn vị tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư còn ít kinh nghiệm, có tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm.
Liên quan đến nguyên nhân, trách nhiệm dẫn đến việc chậm tiến độ Giai đoạn 1 của Dự án, Chính phủ cho biết là sau khi Dự án được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư, Chính phủ đã chỉ đạo lập, trình duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi của Giai đoạn 1, triển khai thiết kế, đấu thầu, thi công để hoàn thành, đưa vào khai thác năm 2025 theo đúng thời hạn tại Nghị quyết số 94/2015/QH13.
Trong quá trình triển khai gặp một số khó khăn khách quan nên không thể hoàn thành Giai đoạn 1 của Dự án vào năm 2025.
Theo dữ liệu mà Diễn đàn Doanh nghiệp có được liên quan chậm tiến độ cho thấy, phải sau 2 lần mời thầu, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam – ACV (chủ đầu tư Dự án thành phần 3) mới lựa chọn được nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm thực hiện Gói thầu “Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách”.
Tương tự, ở gói thầu 5.10 “Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình Nhà ga hành khách”. Và ở gói thầu này, ACV đưa ra các tiêu chí, trong đó xác định tiến độ thi công là 33 tháng để đảm bảo đưa công trình vào khai thác trong Quý IV năm 2025 theo đúng như Nghị Quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, việc mời thầu không thành công do các nhà thầu quốc tế đánh giá thời hạn này khó bảo đảm chất lượng thi công. Như vậy, tiến độ hoàn thành Giai đoạn 1 phải kéo dài sang Quý III/2026 vừa là yếu tố chủ quan, vừa là yếu tố khách quan, dẫn tới phải đề xuất điều chỉnh thời gian thực hiện Giai đoạn 1.
Phấn đấu hoàn thành trước 31/8/2026
Đáng chú ý, liên quan đến chậm tiến độ, tại công văn số 768, Chính phủ cũng đã làm rõ việc một số công trình dịch vụ hàng không thuộc dự án thành phần 4 chậm triển khai. Theo đó, công tác lựa chọn nhà đầu tư các công trình dịch vụ hàng không được thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về đấu thầu gặp lúng túng do đây là lần đầu tiên được tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư các dịch vụ này; đồng thời cũng phải cập nhật theo các quy định mới của pháp luật dẫn đến tiến độ dự án thành phần 4 chậm so với kế hoạch.
Bên cạnh đó, việc chậm triển khai còn do một số cán bộ của đơn vị tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư là Cục Hàng không Việt Nam còn ít kinh nghiệm, tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm khi xử lý công việc.
Theo ghi nhận của PV Diễn đàn Donah nghiệp, dự án thành phần 1 (trụ sở các cơ quan quản lý nhà nước), đến nay tiến độ xây dựng trụ sở cảng hàng không, hải quan, cục quản lý xuất nhập cảnh, công an địa phương đang thực hiện theo tiến độ. Riêng trụ sở cơ quan kiểm dịch triển khai còn chậm. Trong khi đó, dự án thành phần 4 (các công trình dịch vụ mặt đất) gồm 17 hạng mục thuộc 2 nhóm hạng mục công trình gồm 4a (nằm trong tổng mức đầu dự án) và 4b (không nằm trong tổng mức đầu tư dự án), và vẫn chưa thể thành hình.
Liên quan tới tiến độ toàn dự án, ông Nguyễn Tiến Việt - Phó Tổng Giám đốc ACV cho biết, gói thầu nhà ga hành khách ứớc tính khối lượng thực tế hoàn thành đến nay đạt khoảng 10.110 tỷ đồng, tương đương 30,47% so với giá trị hợp đồng (33.185 tỷ đồng).
Hiện nay, nhà thầu đã huy động gần 2.400 nhân sự và hơn 1.500 thiết bị máy móc và đang gia công, lắp dựng kết cấu thép mái đồng thời tiếp tục thi công công tác xây tường gạch tầng trệt, lầu 1 và lầu 2, thi công cột đỡ mái.
Song song với tiến độ thi công phần thô, toàn bộ công tác mua sắm, đặt hàng thiết bị nhà ga, vách kính mặt đứng... đã được triển khai ký hợp đồng với các nhà cung cấp và nhà sản xuất và đang trong quá trình sản xuất, gia công cấu kiện... theo tiến độ đề ra.
“Tiến độ dự kiến hoàn thành cơ bản phần xây dựng của gói thầu sẽ là trước tháng 12/2025, cùng việc hoàn thiện, lắp đặt thiết bị vận hành thử từ đầu năm 2026 và phấn đấu hoàn thành trước 31/8/2026”, ông Việt khẳng định.
Cũng theo ông Việt, đối với gói thầu đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ, phần đường cất, hạ cánh đã hoàn thành lớp nền, móng, dự kiến hoàn thành và khai thác kỹ thuật đường cất, hạ cánh trước ngày 30/4/2025 để chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), tiến độ hạng mục dự kiến vượt 3 tháng so với tiến độ trong hợp đồng.
“Các hạng mục thi công của gói thầu trên đến nay đều được kiểm tra, giám sát nghiệm thu theo đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án, đảm bảo lượng và tiến độ yêu cầu”, ông Việt nói.