Xu hướng tỷ giá thời “Trump 2.0”
Tỷ giá và dòng vốn đầu tư đang là ẩn số khi các chính sách của Tổng thống đắc cử Donald Trump gợi lên viễn cảnh tăng giá của đồng bạc xanh, lạm phát và thắt chặt lãi suất.
Tuy nhiên trong thời kỳ “Trump 2.0”, Việt Nam có thể tiếp tục được hưởng lợi về xuất khẩu, sẽ mang đến kỳ vọng tỷ giá giảm, tạo hiệu ứng cho ổn định tỷ giá trong dài hạn.
Nhìn lại tỷ giá thời “Trump 1.0”
Trong thời kỳ ông Donald Trump làm Tổng thống Mỹ từ năm 2017 - 2021, lạm phát được đánh giá “tương đối dễ chịu” dưới 1,5%. Lạm phát chỉ tăng lên do xảy ra đại dịch COVID-19 và xung đột Nga - Ukraine.
Dữ liệu chỉ ra trong giai đoạn này, chỉ số sức mạnh đồng USD (DXY) duy trì trong biên độ 89 - 102 - một mức đã được thiết lập trong giai đoạn 2014 - 2018, sau khi DXY phá vỡ khoảng 71 - 90 trước đó đã duy trì trong suốt 10 năm từ năm 2004 đến 2014. Đường đi của DXY được xem là phù hợp chu kỳ kinh tế.
Tại Việt Nam ở giai đoạn này, tỷ giá USD/VND cũng có tương quan chặt chẽ với các biến động của DXY, và VND duy trì tương đối ổn định, chỉ mất giá 2,05% từ năm 2016 đến 2020. Vậy tại sao Tổng thống đắc cử Donald Trump mang đến dự báo về lạm phát tăng, DXY tăng và tỷ giá USD/VND sẽ gặp khó khăn trong mục tiêu giữ trượt giá thấp?
Hiệu ứng thời kỳ đầu đắc cử
Vẫn nhìn ở dưới thời ông “Trump 1.0”, tuy đồng bạc xanh không tăng và lạm phát thấp, nhưng do kích thích kinh tế thoát khỏi đại dịch, chiến dịch nới lỏng định lượng đã được thi hành, thâm hụt ngân sách Mỹ tiếp tục tăng cao. Hệ quả đến thời Tổng thống Biden là lạm phát tăng mạnh. Diễn biến DXY và lãi suất USD tăng mạnh do nỗ lực của FED nhằm kiểm soát lạm phát, dẫn đến sự mất giá đáng kể hơn của VND ở mức 9,47%.
Trên thực tế, ngay sau khi ông Trump đắc cử mới đây, DXY cũng đã lập tức tăng vọt từ 101 lên trên 106 - mức cao nhất kể từ tháng 11 năm ngoái. Đi cùng là các tài sản, như bitcoin đã thiết lập đỉnh cao mọi thời đại trên 93.000USD/BTC, đánh dấu kỳ vọng về tài sản số như một địa chỉ “trú ấn” mới thời lạm phát tương lai.
Nỗi lo của các nhà đầu tư về chính sách thuế quan cao trong thương mại quốc tế, đặc biệt quan hệ Mỹ - Trung có thể làm tăng giá trị của đồng đô la Mỹ. Trong ngắn hạn, một đồng đô la Mỹ mạnh hơn sẽ làm tăng rủi ro giảm giá cho VND.
Bên cạnh đó, những cáo buộc và nghi ngờ về vi phạm thương mại cũng dẫn đến những gián đoạn giao thương, thiệt hại về kim ngạch lẫn hạn chế dư địa của điều hành tỷ giá hối đoái. Mới đây, Báo cáo bán niên về chính sách kinh tế vĩ mô và ngoại hối của các đối tác thương mại chính của Mỹ tiếp tục khẳng định Việt Nam không thao túng tiền tệ. Song theo ông Michael Kokalari, CFA, Giám đốc phân tích của VinaCapital cảnh báo: “Việt Nam có thặng dư thương mại khoảng 100 tỷ USD với Mỹ, và điều này có thể trở thành vấn đề trong tương lai”. Chúng ta biết theo quy định của Mỹ, các quốc gia có thể bị nghi ngờ thao túng tiền tệ khi xuất hiện 3 điều kiện và một trong số đó là “thặng dư thương mại vượt 20 tỷ USD với Mỹ trong vòng 12 tháng”. Vì vậy ở thời kỳ “Trump 2.0”, các giao dịch thương mại cần hướng đến cân bằng hơn, để có lợi hơn cho điều hành tỷ giá.
Tỷ giá sẽ ra sao?
Ngay sau khi ông Trump đắc cử Tổng thống Mỹ, DXY tăng mạnh dẫn đến tỷ giá USD/VND lập tức nối đà tăng vọt tháng 10, lên đỉnh cao kỷ lục với giá bán ra niêm yết tại các NHTM trên 25.500 VND/USD, tương đương mức trượt giá trên 4,5%, sát rìa trên của biên độ kiểm soát tỷ giá mà NHNN đặt ra.
Trong ngắn hạn, mặc dù tỷ giá vẫn neo mức cao nhưng nhiều chuyên gia kỳ vọng với dữ liệu lạm phát của Mỹ cũng như thông điệp Chủ tịch FED Jerome Powell vừa đưa ra, Mỹ có thể sẽ cắt giảm lãi suất thêm 25% vào cuối năm nay. Điều này sẽ hỗ trợ cho tỷ giá USD/VND “dễ thở” hơn, cũng như hạ nhiệt trượt giá cả năm về thấp hơn, khi các yếu tố cầu ngoại tệ mùa vụ cũng đi qua.
Ông Trịnh Viết Hoàng Minh, chuyên gia ACBS cho rằng một môi trường trong đó DXY mạnh, lãi suất USD neo cao là bất lợi lớn cho Việt Nam vốn đang không còn nhiều dư địa đối với chính sách tiền tệ. Đáng lưu ý, những doanh nghiệp có nợ vay ngoại tệ USD cao sẽ tiếp tục gánh chi phí cao. Và một mức tỷ giá neo phù hợp mới đảm bảo dòng vốn đầu tư không cân nhắc tìm địa chỉ mới.
Chuyên gia của Chứng khoán Shinhan dự báo từ nay đến cuối năm 2024, tỷ giá sẽ có những thử thách nhất định khi tâm lý thị trường có thể chọn những phương án ít rủi ro để đầu tư và chờ đợi những tác động trực tiếp từ chính sách của ông Trump, thay vì hành động theo kỳ vọng của những đợt cắt giảm lãi suất của FED.
Trong định hướng điều hành, Thống đốc NHNN khẳng định kiên định mục tiêu điều hành tỷ giá, ngoại hối linh hoạt, phù hợp tình hình diễn biến thị trường và sẽ cân nhắc bán ngoại tệ để ổn định tỷ giá, đáp ứng nhu cầu nhập khẩu nếu thị trường biến động. Đây đang và có thể tiếp tục là định hướng, lựa chọn trong các bối cảnh mới.