Nguy cơ đóng cửa Thảo Cầm Viên Sài Gòn: Cần rà soát lại chính sách đất đai, thuế…

Đó là ý kiến của chuyên gia và doanh nghiệp trước thông tin Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn (Thảo Cầm Viên Sài Gòn), nợ hơn 800 tỉ đồng tiền thuê đất và có nguy cơ phải đóng cửa.

Bất cập cách tính tiền sử dụng đất?

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin trước đó, Thảo Cầm Viên Sài Gòn được xem như một nơi phục vụ văn hoá, giải trí cho người dân TPHCM, đồng thời, khu vực này cũng là nơi bảo tồn động, thực vật quý hiếm của thành phố. Tuy nhiên, những ngày qua, thông tin Thảo Cầm Viên Sài Gòn bị nợ thuế đất hơn 800 tỷ đồng và có nguy cơ đóng cửa khiến dư luận rất hoang mang. Từ câu chuyện nợ thuế đất này đã bộc lộ những bất cập trong quản lý và chính sách đất đai, không chỉ tại Thảo Cầm Viên Sài Gòn, mà cả hệ thống quản lý cũng cần phải được xem xét lại mội cách kỹ lưỡng để để tránh những hệ luỵ về sau.

Đáng chú ý, sau thông báo Chi cục thuế quận 1 (TPHCM) về việc truy thu tiền sử dụng đất hơn 800 tỷ đồng đối với Thảo Cầm Viên Sài Gòn, nhiều người lao động đã tỏ ra lo lắng vì sẽ không còn cơ hội được làm việc tại doanh nghiệp này nếu Thảo Cầm Viên Sài Gòn phải đóng cửa. Nguy cơ ngừng hoạt động của Thảo Cầm Viên Sài Gòn không chỉ ảnh hưởng đến một biểu tượng văn hóa của TPHCM, mà còn là cú sốc lớn đối với đời sống của người dân, người lao động và toàn xã hội. Hàng trăm nhân viên có thể mất việc, trong khi hàng triệu người dân và du khách mất đi một không gian giải trí và giáo dục, về một môi trường sinh thái có nguy cơ bị bỏ hoang.

Theo anh Nguyễn Văn Trọng - nhân viên Thảo Cầm Viên Sài Gòn, mong muốn của người lao động tại công ty là được cấp trên tạo điều kiện để người động có môi trường làm việc ổn định, được làm công việc mình yêu thích để đảm bảo cho cuộc sống của bản thân cũng như gia đình.

Theo dữ liệu của Diễn đàn Doanh nghiệp, khoản nợ 846 tỷ đồng này xuất phát từ cách tính toán dựa trên quyết định cho thuê đất của UBND TPHCM từ năm 2014. Theo đó, toàn bộ diện tích hơn 158.000m² của Thảo Cầm Viên Sài Gòn bị tính tiền thuê đất với đơn giá hơn 1 triệu đồng/m²/năm. Đây là mức giá cho thuế đất công cộng sử dụng vào mục đích kinh doanh, dịch vụ nhưng lại được áp dụng cho một đơn vị hoạt động chủ yếu nuôi thú và trồng cây, đang để lại nhiều ý kiến trái chiều.

Liên quan tới những bất cập trên, chia sẻ với Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Nhựt - Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn, cho biết: Việc bất hợp lý là trong số 158.000m2 của Thảo Cầm Viên Sài Gòn thì chỉ có khoảng 5.000m2 sử dụng vào mục đích kinh doanh còn tất cả các diện tích khác đều sử dụng vào mục đích nuôn và trồng cây, bảo tồn… Vì vậy, khi Nhà nước tính tiền thuê đất như trên (tức áp dụng toàn bộ diện tích 158.000m2) để thu tiền sử dụng đất là có phần bất cập.

Cần rà soát lại chính sách đất đai, thuế…

Liên quan tới đơn thư phản ánh của doanh nghiệp, mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường đã làm việc với Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn và lắng nghe, tiếp thu trên tinh thần chia sẻ các khó khăn, vướng mắc của đơn vị.

Để giải quyết vướng mắc cho Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn, Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM thống nhất cho công ty thực hiện rà soát, kê khai chi tiết, cụ thể từng phần diện tích sử dụng đối với phần diện tích có mục đích kinh doanh và phần diện tích không có mục đích kinh doanh. Đồng thời, Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn có trách nhiệm liên hệ đơn vị có chức năng đo vẽ để lập bản đồ hiện trạng vị trí thể hiện chi tiết ranh giới và diện tích khu đất để làm cơ sở xem xét, xác định. Sau khi thực hiện đầy đủ các nội dung trên, công ty liên hệ Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM để nộp hồ sơ và đề nghị xem xét, trình UBND TPHCM quyết định hình thức sử dụng đất theo quy định.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, việc quản lý, sử dụng đất của Công ty TNHH MTV Thảo Cầm Viên Sài Gòn có tính chất đặc thù (là khoảng xanh của trung tâm TPHCM, nơi học tập vui chơi giải trí của người dân, nơi có ý nghĩa lịch sử văn hóa, là đơn vị góp phần bảo tồn nguồn gen và duy trì sự đa dạng của các loài trong tự nhiên). Phần lớn diện tích đất đơn vị được giao quản lý là phần diện tích công cộng như công viên cây cối, hồ nước, mảng xanh, đường giao thông.

“Sở đã ghi nhận nội dung khó khăn, vướng mắc và sau khi đơn vị sử dụng đất kê khai, báo cáo việc quản lý, sử dụng đất theo hiện trạng thực tế sử dụng. Và trên cơ sở đó, Sở sẽ báo cáo UBND TPHCM xem xét tháo gỡ, có ý kiến chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị có liên quan để giải quyết nội dung kiến nghị của đơn vị theo quy định”, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM thông tin.

Còn theo đánh giá của giới chuyên gia, việc các cơ quan chức năng của TPHCM áp dụng đơn giá thuê đất kinh doanh cho một công trình công ích là minh chứng rõ nét cho sự thiếu linh hoạt của ngành chức năng. Tuy nhiên, trách nhiệm không chỉ thuộc về ngành thuế. Quyết định cho thuê đất từ năm 2014 của UBND TPHCM đã không lường trước được những bất cập sẽ xảy ra. Đặc biệt, khi đến cuối năm 2019, các sở liên quan vẫn chưa hoàn tất việc tính đơn giá thuê đất cho doanh nhiệp. Và chính sự chậm trễ này đã khiến cho Thảo cầm viên Sài Gòn phải gánh một khoản tiền thuê tích lũy khổng lồ, kéo dài trong nhiều năm qua là bất hợp lý.

Theo TS Phạm Viết Thuận - Viện trưởng Viện Kinh tế TN&MT TPHCM, ở đây không phải là nợ thuế mà là nợ tiền sử dụng đất hàng năm. Xét về điều kiện pháp luật thì chúng ta cần phải xác định cho đúng là Thảo Cầm Viên Sài Gòn có phải nộp tiền thuê đất hay không. Theo quy định pháp luật là được miễn, còn miễn như thế nào thì cơ quan chức năng nên làm rõ. Và từ những cơ sở đó, chúng ta xác định được nguyên nhân từ đâu và có hướng xử lý cho phù hợp.

Cũng theo TS Thuận, dù hiện tại lãnh đạo TPHCM khẳng định sẽ không để Thảo Cầm Viên Sài Gòn đóng cửa. Tuy nhiên, để tránh những tình huống tương tự xảy ra, cần có sự rà soát lại toàn diện chính sách đất đai và thuế, đảm bảo sự công bằng và linh hoạt cho các công trình công ích. Câu chuyện nợ thuê đất của Thảo Cầm Viên Sài Gòn không chỉ là vấn đề tài chính, mà là lời nhắc nhở về trách nhiệm quản lý và sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng với nhau.

Bài và Ảnh: Hương Giang