Trọng lượng của những quyết định
Suy nghĩ theo thông lệ, kinh doanh hay khởi nghiệp xoay quay 2 thứ, sản phẩm và thị trường. Nhưng, thông lệ lại không phải là quy luật tự nhiên; không phải lúc nào cũng đúng.
Trong trường hợp này, thông lệ hoá ra lại giết chết rất nhiều doanh nghiệp và nhà khởi nghiệp, bởi vì, đơn giản sản phẩm hay thị trường phụ thuộc vào QUYẾT ĐỊNH của người đứng đằng sau.
Trong không khí nhìn lại năm 2024, hướng đến năm 2025 và có thể xa hơn nữa, chúng ta hãy cùng xem xét yếu tố “QUYẾT ĐỊNH” theo góc nhìn sau: “Không đơn thuần chỉ là những gì chúng ta ra quyết định, mà cả những gì chúng ta không ra quyết định cũng quan trọng và có hệ luỵ không hề kém cạnh.”
Đây có thể là một tuyên bố hùng hồn, nhưng đi sâu vào sự phức tạp của việc ra quyết định và tác động của những lựa chọn của chúng ta, những người chủ/ lãnh đạo doanh nghiệp và cả những nhà khởi nghiệp. Dưới đây là vài phân tích lý do tại sao cả quyết định chúng ta đưa ra, lẫn những quyết định không đưa ra đều có thể quan trọng không kém.
Chi phí cơ hội:
Mọi quyết định chúng ta đưa ra đều có chi phí cơ hội đi kèm. Điều này có nghĩa là bằng cách chọn một con đường, chúng ta từ bỏ những con đường tiềm năng khác và những kết quả chưa biết của chúng.
Ví dụ: Chọn theo đuổi phân phối sản phẩm phụ thuộc quá nhiều vào một sàn thương mại điện tử hay mạng xã hội cụ thể nào đó có thể đồng nghĩa với việc từ bỏ cơ hội đa dạng hóa kênh phân phối hoặc đối diện rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng.
Khinh suất của sự không hành động:
Không hành động, hoặc chọn không làm gì cả, về bản chất vẫn là một quyết định. Nó có thể có những hậu quả nghiêm trọng như việc chủ động đưa ra lựa chọn.
Ví dụ: Không lồng ghép và tuân thủ yếu tố môi trường - xã hội - quản trị (ESG) vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp của mình có thể dẫn đến hối tiếc và bỏ lỡ cơ hội tăng trưởng và tạo lợi thế cạnh tranh trong tương lai gần.
Hiệu ứng gợn sóng:
Cả việc ra quyết định và không làm gì cả đều tạo ra hiệu ứng gợn sóng ảnh hưởng không chỉ đến bản thân chúng ta mà còn cả những người xung quanh và thậm chí có thể cả các thế hệ tương lai.
Ví dụ: Chọn sử dụng phương tiện giao thông công cộng thay vì lái xe có thể tác động tích cực đến môi trường, trong khi bỏ qua tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu tại Việt Nam có thể gây ra hậu quả tàn khốc cho xã hội, cộng đồng, gia đình và cả các thế hệ tương lai.
Hối tiếc và Phản ánh:
Chúng ta thường suy nghĩ nhiều hơn về những con đường không được chọn, những câu hỏi “nếu như” và “có thể đã xảy ra”. Sự phản ánh này có thể là một công cụ mạnh mẽ để học hỏi, nhìn lại và tiếp tục phát triển, nhưng nó cũng có thể dẫn đến hối tiếc nếu không được quản lý một cách mang tính xây dựng.
Ví dụ: Nhìn lại không nắm bắt cơ hội tận dụng mạng xã hội để truyền thông có thể thúc đẩy chúng ta nắm bắt xu hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý trong tương lai, hoặc sai lầm này có thể khiến chúng ta tê liệt vì hối tiếc và bỏ lỡ tiếp tục hàng loạt cơ hội.
Trách nhiệm cá nhân:
Thừa nhận tầm quan trọng của cả việc ra quyết định và không hành động gì cả giúp chúng ta có trách nhiệm hơn với sự lựa chọn của mình. Kinh doanh chưa bao giờ dễ dàng, nhưng ít ra điều này nhắc nhở một điều, chúng ta vẫn có quyền tự chủ và có thể định hình vận mệnh của chính mình.
Ý nghĩa câu tuyên bố trên không hề mang tính giáo điều, nhưng thật sự khuyến khích chúng ta nhìn nhận đúng mực trọng lượng của những quyết định, đặc biệt trong bối cảnh địa chính trị thế giới có rất nhiều ẩn số trong 2025, kinh tế và xã hội cũng đang có những thay đổi mang tính định hình môi trường chúng ta sống và làm việc trong vài thập kỷ tới: Hãy lưu tâm đến những lựa chọn chúng ta đưa ra và cả những lựa chọn chúng ta bỏ qua, quyết định không làm gì; Cân nhắc những hậu quả tiềm ẩn của cả hành động và không hành động; Nhận ra chi phí cơ hội vốn có trong mọi quyết định; Suy ngẫm về những lựa chọn của chúng ta, học hỏi từ chúng và tiến về phía trước với sự thoải mái, dù biết rằng luôn có ẩn số không thể đoán trước; Cuối cùng, việc nhận ra tầm quan trọng của cả con đường đã đi và con đường chưa đi cho phép chúng ta có ý thức hơn trong quản lý và đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong tương lai.
Không gian và không khí của giai đoạn kết thúc năm cũ, chuyển sang năm mới là thời điểm tuyệt vời để những người chủ và lãnh đạo doanh nghiệp chuẩn bị cho những quyết định sắp tới. Thật dễ dàng và tiện lợi vào thời đại này để tra cứu những rủi ro Việt Nam đang và sẽ đối diện trong tương lai gần và xa. Và cũng không quá phức tạp để đánh giá những rủi ro này tác động thế nào đến năng lực cá nhân và mô hình kinh doanh của mình. Từ đó, với những phân tích và dự báo của chính mình, chúng ta có cơ sở để thoải mái ra hoặc không ra quyết định.