Thuế nhôm, thép vào Mỹ 25%: Doanh nghiệp cạnh tranh "sòng phẳng" hơn

Tuyên bố của Tổng thống Donald Trump về việc tăng thuế đối với nhập khẩu thép và nhôm lên mức cố định 25% và loại bỏ tất cả các miễn trừ cho tất cả các quốc gia được nhận định sẽ tác động với nhiều doanh nghiệp xuất khẩu các mặt hàng này vào Mỹ ở nhiều quốc gia.

Theo tuyên bố, đây là một phần mở rộng của thuế Mục 232 được ban hành vào năm 2018 bởi ông Trump, ban đầu đặt mức cố định 25% cho nhập khẩu thép nhưng bao gồm các miễn trừ cho một số quốc gia như Canada, Mexico, Brazil, Hàn Quốc và Vương quốc Anh. Thuế mới duy trì thuế Mục 232 và loại bỏ tất cả các miễn trừ. Luật mới sẽ có hiệu lực từ ngày 4 tháng 3 năm 2025.

Nhận định về vấn đề này, Khối phân tích CTCK SSI cho biết, đối với Việt Nam, nhập khẩu thép vào Mỹ đã bị đánh thuế 25% kể từ năm 2018 theo Mục 232, vì vậy thép của Việt Nam không bị ảnh hưởng bởi việc tăng thuế này. Do đó, có rất ít tác động đến ngành thép Việt Nam liên quan đến xuất khẩu sang Mỹ.

"Hành động thuế mới có thể thậm chí có phần tích cực đối với ngành thép Việt Nam vì đưa mức thuế nhập khẩu của Việt Nam (trước khi tính đến các loại thuế bảo hộ khác) ngang hàng với các quốc gia khác. Xuất khẩu thép của Việt Nam sang các quốc gia bị ảnh hưởng như Mexico và Canada cũng tương đối nhỏ (tính đến tháng 12 năm 2024, họ không nằm trong top 10 thị trường xuất khẩu thép của Việt Nam theo dữ liệu của VSA)", theo SSI Research.

Ngoài ra, Khối phân tích lưu ý một điểm nữa cần xem xét là tác động cuối cùng có thể phức tạp để xác định, vì có một số loại thuế khác như CVD (thuế đối kháng) và AD (thuế chống bán phá giá), trong đó thuế AD vẫn đang trong quá trình điều tra. Gần đây, Mỹ đã phát hành kết quả điều tra sơ bộ và thuế sơ bộ CVD đối với thép chống ăn mòn của Việt Nam, với Tập đoàn Hoa Sen (mã chứng khoán:HSG) và Tôn Đông Á (mã chứng khoán GDA) nhận được mức thuế tối thiểu (~0,13% và 0%). Kết quả sơ bộ AD dự kiến sẽ được công bố trong những tháng tới.

Chia sẻ với DĐDN, ông Vũ Văn Thanh - Tổng Giám đốc Tập đoàn Hoa Sen cũng cho biết, do nhiều năm qua doanh nghiệp thép Việt Nam xuất khẩu hàng vào Mỹ đã phải chịu mức thuế 25%, trong khi nhiều bên được miễn thuế, nên khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế thì không những không ảnh hưởng của các doanh nghiệp Việt, nhìn một mặt nào đó còn là cơ hội. Theo đó, HSG vẫn sẽ tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất, xuất khẩu vào thị trường này như trước đây, ông Thanh khẳng định.

Theo báo cáo tài chính quý 1 năm 2025 của HSG (HSG có niên độ tài chính kết thức vào 30/9 hàng năm), Công ty này ghi nhận doanh thu thuần: 10,2 nghìn tỷ đồng (+1% QoQ; +13% YoY); lợi nhuận sau thuế sau lợi ích CĐTS 166 tỷ đồng (cải thiện so với khoản lỗ 186 tỷ đồng trong quý trước; tăng mạnh +60% YoY); Tổng sản lượng bán tôn mạ và ống thép: 499.500 tấn (đi ngang QoQ; +11% YoY).

Kết quả doanh thu HSG theo đó đi ngang so với quý trước do sản lượng bán hàng và giá bán trung bình vẫn giữ ở mức ổn định, được cho là do HSG tập trung nhiều hơn vào thị trường trong nước, tuy nhiên ghi nhận lãi tăng mạnh.

Thị trường xuất khẩu vào Mỹ - Mexico đóng góp doanh thu cho Hòa Phát (mã chứng khoán: HPG) tỷ trọng lớn nhất (chiếm 40-60% doanh thu và thị trường Mỹ đứng thứ 3 sau châu Á, châu Âu). Với HSG là khoảng 18,6%. Đối với các doanh nghiệp khác như Thép Nam Kim (NKG) hay Tôn Đông Á (GDA), tỷ trọng lần lượt là 26,2%; 31,9%. Tuy nhiên, với cơ hội "cạnh tranh sòng phẳng" thì tác động thuế nhập khẩu từ Mỹ như vậy sẽ không còn được xem là vấn đề.

Nhìn nhận lạc quan, nhóm Phân tích Chứng khoán Maybank đánh giá quyết định thuế nhôm thép áp dụng chung của Mỹ này là một diễn biến tích cực cho các sản phẩm thép Việt Nam,. Sự thay đổi này dự kiến sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh của các sản phẩm thép Việt Nam trên thị trường Mỹ.

"Với những quyết định sơ bộ gần đây trong các cuộc điều tra thuế chống trợ cấp (CVD), các công ty hưởng lợi nhiều nhất sẽ là HSG và GDA, theo quan điểm của chúng tôi. Tuy nhiên, chúng ta nên chờ đợi quyết định cuối cùng và các kết quả sơ bộ từ cuộc điều tra về các nhà sản xuất tôn thép Việt Nam vào tháng 4", các chuyên gia Chứng khoán Maybank nêu.

SSI Research dự báo, triển vọng cho ngành thép năm 2025 vẫn tích cực dựa trên giá thép đã chạm đáy, nhu cầu nội địa mạnh hơn từ sự phục hồi của ngành bất động sản và đầu tư công mạnh mẽ, cũng như kỳ vọng có thể sẽ có thuế chống bán phá giá đối với HRC của Trung Quốc và Ấn Độ trong giả định cơ sở.

Đánh giá về tác động của chính sách thuế quan đối với nhóm tôn, thép, KBSV lưu ý về yếu tố sản lượng HRC (thép tấm cuộn cán nóng) cần thiết để sản xuất tôn mạ. Hiện HSG, NKG, GDA xuất khẩu đi Mỹ - Mexico trong năm 2024 ước tính đạt 450.000 tấn và nhu cầu tiêu thụ HRC để sản xuất hàng hóa này, nếu kế hoạch không thay đổi, sẽ không ảnh hưởng đến nhà cung cấp HRC trong nước là HPG. Tuy vậy, KBSV cũng cho rằng các doanh nghiệp sản xuất sẽ gia tăng cạnh tranh trên thị trường nội địa để duy trì tăng trưởng doanh thu và các doanh nghiệp sản xuất thép với thị phần nội địa lớn sẽ có lợi thế trong việc duy trì đà tăng trưởng doanh thu trong thời gian tới.

Một chuyên gia lưu ý hiện các doanh nghiệp không chỉ sử dụng nguyên liệu đầu vào HRC của Hòa Phát, còn nhập của Trung Quốc. Do đó, doanh nghiệp cần chủ động tập trung mở rộng hơn sang các thị trường mới, khu vực chưa áp dụng hàng rào thuế quan với thép Việt Nam để duy trì sản lượng tiêu thụ; đồng thời thận trọng chuẩn bị ứng phó và tránh khả năng bị cáo buộc giận lân nguồn gốc xuất xứ, áp đặt phòng vệ thương mại mới trong tương lai.

Lê Mỹ