Nghị định 20/2025/NĐ-CP: Tháo gỡ gánh nặng cho doanh nghiệp

Theo đó, Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 20/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 132/2020/NĐ-CP về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 27/3/2025 và được áp dụng từ kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2024.

Một trong những nội dung quan trọng của Nghị định này là việc sửa đổi điểm d, k và bổ sung điểm m khoản 2 Điều 5 Nghị định số 132/2020/NĐ-CP, làm rõ các tiêu chí xác định doanh nghiệp có quan hệ liên kết.

Cụ thể, theo điểm d khoản 2 Điều 5 của Nghị định số 132/2020/NĐ-CP, quan hệ liên kết được xác định khi một doanh nghiệp bảo lãnh hoặc cho một doanh nghiệp khác vay vốn dưới bất kỳ hình thức nào, với điều kiện khoản vay ít nhất bằng 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp đi vay và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp đó. Nghị định số 20/2025/NĐ-CP đã sửa đổi quy định này theo hướng tập trung vào tổng dư nợ các khoản vay giữa hai bên, nhằm phản ánh chính xác hơn bản chất tài chính của giao dịch.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng quy định các trường hợp ngoại lệ không bị coi là quan hệ liên kết, bao gồm các tổ chức kinh tế hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng 2024 không tham gia trực tiếp, gián tiếp vào việc kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư vào doanh nghiệp đi vay. Điều này nhằm tránh việc áp dụng máy móc, gây khó khăn cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng.

Ngoài ra, điểm k khoản 2 Điều 5 của Nghị định số 132/2020/NĐ-CP trước đây quy định doanh nghiệp có quan hệ liên kết nếu chịu sự điều hành, kiểm soát, quyết định trên thực tế của doanh nghiệp khác. Nghị định số 20/2025/NĐ-CP đã mở rộng quy định này, bao gồm cả các chi nhánh hạch toán độc lập thực hiện kê khai, nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi hơn trong xác định giao dịch liên kết…

Nhìn nhận về các nội dung đã nêu, không ít ý kiến cho rằng, đây là chính sách quan trọng, căn bản tháo gỡ khó khăn cho nhiều doanh nghiệp, giúp các doanh nghiệp giảm thiểu được chi phí, có thêm dòng tiền để đầu tư sản xuất, kinh doanh. Đặc biệt, các quy định mới này đã tháo bỏ được gánh nặng cho doanh nghiệp, khi phần lớn hiện nay là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nguồn vốn ngân hàng là kênh chính để đầu tư, phát triển.

Theo ông Nguyễn Văn Được - Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, việc bổ sung, sửa đổi mới này đã giúp giải quyết, tháo gỡ các vướng mắc trước đây đối với trường hợp doanh nghiệp chỉ có một giao dịch liên kết theo Nghị định số 132/2020/NĐ-CP. Và tại quy định sửa đổi của Nghị định số 20/2025/NĐ-CP đã loại trừ doanh nghiệp, tổ chức tín dụng có vay vốn, có giao dịch nhưng không có quan hệ kiểm soát, điều hành, góp vốn hay không có bên thứ ba cùng kiểm soát, điều hành tổ chức tín dụng và doanh nghiệp thì chi phí lãi vay đó sẽ được phân bổ đều.

Đồng thời, Nghị định Nghị định số 20/2025/NĐ-CP cũng đã sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 132/2020/NĐ-CP nhằm tháo gỡ được một số nội dung liên quan đến xác định quan hệ liên kết giữa tổ chức tín dụng và doanh nghiệp.

Vị chuyên gia này cho rằng, một điểm đáng lưu ý trong Nghị định mới ban hành, đã sửa đổi điểm k khoản 2 Điều 5 của Nghị định số 132/2020/NĐ-CP. Theo đó, thay vì quy định chung chung về trường hợp doanh nghiệp liên kết, Nghị định mới đã chỉ rõ, “các trường hợp khác trong đó doanh nghiệp (bao gồm cả chi nhánh hạch toán độc lập thực hiện kê khai, nộp thuế thu nhập doanh nghiệp) chịu sự điều hành, kiểm soát, quyết định trên thực tế đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp kia”.

“Tại điều bổ sung mới này đã xác định quan hệ liên kết giữa các tổ chức tín dụng trong trường hợp mà cho vay hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp nhưng không kiểm soát, điều hành, góp vốn vào doanh nghiêoj hoặc giữa tổ chức tín dụng và doanh nghiệp không cùng chịu sự kiểm soát điều hành của bên thứ ba.

Trong trường hợp đó, doanh nghiệp chỉ có giao dịch với tổ chức tín dụng mà không có kiểm soát điều hành hoặc không chịu sự kiểm soát điều hành của bên thứ ba, không còn liên kết khác thì sẽ không chịu ảnh hưởng của quy định về khống chế chi phí lãi vay theo khoản 3 điều 16 của Nghị định số 132/2020/NĐ-CP. Đây là một bước tháo gỡ lớn cho các doanh nghiệp trong trường hợp chỉ đi vay vốn ngân hàng và không có giao dịch liên kết khác, sẽ không phải chịu quy định về khống chế chi phí lãi vay”, vị chuyên gia này chia sẻ.

Đồng quan điểm, TS Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ Quốc gia cũng cho biết, giao dịch liên kết phải là giao dịch góp vốn, có quyền kiểm soát, có quyền điều hành. Rõ ràng khi ngân hàng cho vay là không có quyền kiểm soát, không có quyền điều hành đối với doanh nghiệp. Và như vậy chúng ta không thể gọi là giao dịch liên kết. Thông lệ quốc tế cũng tương tự như vậy.

Xoay quanh nội dung của chính sách, một số ý kiến cũng cho hay, quy định như Nghị định số 20/2025/NĐ-CP đề ra đã đáp ứng được mong muốn của doanh nghiệp, đi vào đúng bản chất thực tế.

Gia Nguyễn