Tâm điểm

Tái cấu trúc để nâng cao năng lực cạnh tranh

TS Nguyễn Hoàng Hiệp, Chuyên gia Kinh tế 06/03/2025 10:00

Hai vấn đề lớn nhất mà doanh nghiệp hiện vẫn đang tiếp tục ở năm 2025 là: Vốn, Thị trường, ngoài ra là Ứng phó cùng các biến động.

Nền kinh tế Việt Nam có sự phục hồi mạnh. Tuy nhiên, sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt còn hạn chế, đòi hỏi giải pháp đột phá để phục hồi và phát triển bền vững.

lam_dong_chuyen_doi_so_nong_nghiep_14b.jpg
Ứng dụng công nghệ cao, thông minh vào sản xuất nông nghiệp ở Công ty SXTM nông sản Phong Thúy. Ảnh: An Hiếu

Trong quá trình doanh nghiệp tái cơ cấu để tăng khả năng chống chịu và năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp, đặc biệt SMEs, rất cần những trợ lực cụ thể như: Mở rộng các gói vay ưu đãi cho các doanh nghiệp theo ngành (tương tự gói cho vay lâm thủy sản), triển khai cụ thể các gói vay khởi nghiệp (startups) và các ngành công nghiệp công nghệ cao, lập quỹ đầu tư xanh hoặc cho vay xanh…

Vốn: Ổn định lãi suất, minh bạch chính sách

Đối với vốn, có nhiều kênh huy động, tiếp vốn khác nhau cho doanh nghiệp, nhưng phần lớn phụ thuộc tín dụng. Năm nay NHNN tiếp tục giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho ngành ngay từ đầu. Tuy nhiên để đảm bảo cho tiếp cận vốn và giải ngân thông suốt ngay từ đầu năm, cần cơ quan quản lý thông báo lộ trình, thời điểm rà soát, báo cáo kết quả triển khai thúc đẩy tín dụng, chẳng hạn như 3 tháng 6 tháng/ lần; việc điều chuyển hạn mức sẽ như thế nào đối với các TCTD không đạt chỉ tiêu giải ngân... Qua đó tránh tín dụng “giật cục”, dồn toa; Đồng nghĩa, vốn sẽ chảy đều hơn cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và NHNN rất rõ ràng về mặt bằng lãi suất được giữ ổn định, đảm bảo thanh khoản, cho vay chi phí hợp lý. Để đạt được điều này không chỉ cần các NH có các sáng kiến sản phẩm dịch thu hút tiền nhàn rỗi giá vốn rẻ, còn cần cơ quan quản lý điều tiết cung tiết và bơm tiền, đặc biệt hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng nhỏ với giá rẻ qua các công cụ phù hợp; đồng thời cho các NH lớn đẩy nhanh hoạt động tăng vốn, bổ sung vốn điều lệ… nhằm đáp ứng nguồn lực, mở rộng cung ứng vốn.

Ở góc độ thị trường vốn, mới đây, Sở GDCK TP HCM đã có công văn yêu cầu các CTCK có phương án về dữ liệu để sử liệu cuối ngày 28/2/2025 để chuẩn bị kiểm thử cho các đợt kiểm thử nhằm sẵn sàng vận hành KRX sắp tới. Việc vận hành sớm KRX có ý nghĩa thúc đẩy giao dịch và tăng thu hút dòng tiền, là nền tảng cho các sản phẩm giao dịch phái sinh khác và cơ hội nâng hạng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp huy động vốn sơ cấp.

Đối với thị trường TPDN, việc áp dụng các quy định Luật Chứng khoán sửa đổi bổ sung 2024, đi cùng là các Thông tư văn bản dưới Luật, cần cơ quan chức năng và các bên liên quan hướng đến cả việc thúc đẩy hoàn thiện hồ sơ bồi thường, trả nợ cho các trái chủ trong các vụ án hình sự. Đây sẽ là cú hích lớn đối với niềm tin của TT TPDN, để NĐT tự nâng chuẩn chuyên nghiệp theo quy định. Qua đó, họ có thể đặt lại niềm tin vào các đợt phát hành của các DN huy động cho sản xuất kinh doanh, có dự án, có XHTN… đầy đủ.

Khơi rộng “đầu ra”

Năm 2025 được xem là năm vừa thuận lợi vừa khó khăn khi xuất khẩu phục hồi, nhưng cùng với đó, các biến động từ nguy cơ thương chiến 2.0. thách thức thuế quan trực tiếp và gián tiếp, rủi ro tăng giá hàng hóa, đứt gãy chuỗi cung ứng, thách thức bảo hộ… leo thang.

Tại Chỉ số 05 của Thủ tướng Chính phủ vừa được ban hành, Thủ tướng giao Bộ Công Thương đẩy mạnh kết nối cung cầu, xúc tiến thương mại thị trường trong nước; Cùng với đó giao Bộ này chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, các bộ, cơ quan liên quan hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng hiệu quả các cam kết trong 17 FTA đã ký kết; đẩy mạnh đàm phán, tham mưu ký kết các FTA với các nước Trung Đông, Thụy Sỹ, Na Uy, Phần Lan, Ấn Độ Brazil…; tăng cường khai thác các thị trường mới, tiềm năng, thị trường Trung Đông, Halal, Mỹ La-tinh...

Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp tạo điều kiện để doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp tiếp cận nguồn vốn, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, chế biến sản phẩm nông nghiệp nhằm cải thiện về năng suất, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng thị trường, thúc đẩy xuất khẩu… Đây là các nhiệm vụ chính trị hết sức quan trọng và có ý nghĩa thiết thực với hoạt động doanh nghiệp, với tăng trưởng kinh tế, qua đảm bảo kích cầu tiêu dùng, khơi rộng thị trường cho doanh nghiệp sản xuất trong nước, giúp các doanh nghiệp phát triển hiệu quả, giá trị gia tăng cao hơn ở thị trường đã được mở lối chính sách, nhằm “tránh bão” thuế quan từ Mỹ hay tác động cạnh tranh trực tiếp từ hàng hóa Trung Quốc…

Để đảm bảo được các mục tiêu cho 2 khối doanh nghiệp nội địa - xuất khẩu, rõ ràng các hỗ trợ tài khóa thuê, phí… không thể thiếu. Ở đây, cũng cần nhấn mạnh vai trò chỉ đạo xuyên suốt của Chính phủ và của NHNN, làm sao để Việt Nam không bị thâm hụt quá cao trong thương mại song phương với Mỹ, không bị đưa vào danh sách thao túng tiền tệ, tránh khó khăn cho các DN trong mối nguy điều tra, kiện chống bán phá, áp thuế suất cao… Cũng như, tăng lực đỡ và sự tự tin cho doanh nghiệp ngay trên “sân nhà”.

TS Nguyễn Hoàng Hiệp, Chuyên gia Kinh tế