Sẵn sàng "đáp trả" thuế quan Mỹ, Trung Quốc sẽ gặp thách thức nào?

Trước khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đọc thông điệp liên bang tại Đồi Capitol, những nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc như Chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Lý Cường đã đưa ra nhiều thông điệp lịch sử tại Đại lễ đường Nhân dân rộng lớn ở Bắc Kinh.

Ngày 5/3, ngay sau bài phát biểu khai mạc của ông Tập Cận Bình tại kỳ họp thường niên Quốc hội Trung Quốc, Đại sứ quán nước này tại Hoa Kỳ đã đăng lên mạng xã hội X thông điệp rất mạnh mẽ: “Nếu chiến tranh là điều Hoa Kỳ muốn, dù là chiến tranh thuế quan, chiến tranh thương mại hay bất kỳ loại chiến tranh nào khác, chúng tôi sẵn sàng chiến đấu đến cùng”.

Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh xung đột thương mại đang leo thang, các mức thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc bị Hoa Kỳ nâng lên 20%. Đáp lại, Bắc Kinh đã công bố mức thuế bổ sung lên tới 15% đối với một số hàng hóa của Hoa Kỳ, có hiệu lực từ ngày 10/3 tới.

Đồng thời, Trung Quốc trừng phạt đối với 15 công ty Hoa Kỳ, bao gồm cả nhà sản xuất máy bay không người lái Skydio. Bắc Kinh cũng đã thêm 10 doanh nghiệp khác của Hoa Kỳ vào danh sách gọi là “các thực thể không đáng tin cậy”.

Giới lãnh đạo tại Bắc Kinh đã có một nhiệm kỳ “trải nghiệm” với thuế quan, và giờ đây khi ông Trump tái sử dụng “con bài” cũ, Trung Quốc không còn duy trì thế “ẩn mình chờ đợi”.

Thủ tướng Lý Cường thừa nhận rằng nền kinh tế phải đối mặt với nhiều thách thức và cần phải có những nỗ lực gian khổ. Nhưng ông cũng tự tin “Xu hướng cơ bản của tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong dài hạn sẽ không thay đổi. Con tàu khổng lồ của nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục vượt sóng và vững vàng tiến về tương lai”.

Động lực lớn nhất của Trung Quốc là đặt mục tiêu tăng trưởng GDP quanh mốc 5%. Để hỗ trợ tăng trưởng, chính phủ Trung Quốc sẽ tăng thâm hụt ngân sách lên 4% GDP từ mức 3% vào năm ngoái. Điều này có nghĩa nước này sẵn sàng mở rộng vay nợ công, tăng vốn cho nền kinh tế.

Nhưng hơn thế nữa, các nhà lãnh đạo Trung Quốc cần các hộ gia đình bắt đầu chi tiêu nhiều hơn để xoay chuyển tình thế. Tín hiệu cho đợt kích cầu này là đã hạ mục tiêu lạm phát giá tiêu dùng xuống 2%, mức thấp nhất trong hơn hai thập kỷ qua.

Trong những tháng gần đây, các nhà lãnh đạo Trung Quốc, bao gồm cả ông Tập Cận Bình, đã sẵn sàng thay đổi thái độ “đối xử” với các công ty tư nhân. Các tỷ phú thế hệ Jack Ma đã được triệu hồi trở lại sau 4 năm bị lãng quên.

Cú hích từ Deepseek làm thay đổi cái nhìn của giới lãnh đạo Trung Quốc với khu vực kinh tế tư nhân. Việc huy động nguồn lực tư nhân nhằm phục vụ mục tiêu “thống trị công nghệ”, bao gồm sinh học, máy tính lượng tử, AI tạo sinh và mạng 6G.

Các nhà phân tích đánh giá, Trung Quốc hiện đã chuẩn bị tốt hơn cho việc ứng phó với ông Trump so với nhiệm kỳ đầu tiên, thể hiện quyết tâm tham gia vào các biện pháp thương mại "ăn miếng trả miếng" và tăng cường tương tác ngoại giao để chống lại áp lực từ Hoa Kỳ.

Tuy vậy, thực tế phức tạp hơn nhiều so với các bài phát biểu mang tính hiệu triệu. Nhiều nhà máy sản xuất thâm dụng lao động, giá rẻ ở Trung Quốc đang gặp khó khăn vì biên lợi nhuận của họ ngày càng mỏng. Mức thuế quan 20% sẽ buộc họ phải di dời đến các quốc gia khác, đẩy nhanh quá trình suy yếu của ngành sản xuất của Trung Quốc.

Trương Khắc Trà