Cần làm thủ tục song song với thực hiện dự án nhà ở xã hội

Theo đại diện Tập đoàn Phú Cường, Tập đoàn đã làm chủ đầu tư một dự án chung cư tại TP HCM có quy mô 1.271 căn hộ, làm thủ tục trong vòng 4 tháng và dự án đã hoàn thành sau 18 tháng xây dựng, giao nhà trong 2 năm.

TP HCM đánh giá đây là một trong những dự án thủ tục nhanh nhất, xây dựng nhanh nhất và giao nhà nhanh nhất; đây cũng là dự án được đánh giá cao về chất lượng và đưa vào dự án tiêu biểu nhà ở xã hội của Công an TP HCM.

Gần đây, TP HCM cũng đã quyết liệt trong việc đẩy nhanh tiến độ nhà ở xã hội và có những buổi lắng nghe những chia sẻ của doanh nghiệp. Điều này giúp khơi dậy tinh thần để doanh nghiệp quyết tâm hơn nữa trong việc thực hiện các dự án nhanh chóng.

Tập đoàn này cũng bày tỏ nguyện vọng tập trung đầu tư vào lĩnh vực nhà ở xã hội tại TP HCM. "Hiện quỹ đất tại thành phố không còn nhiều, tuy nhiên có nhiều khu đất đã bỏ hoang thời gian dài vì vướng mắc pháp lý. Chúng tôi mong muốn có nhiều chính sách, cơ chế, giải pháp hài hòa, thủ tục tinh gọn, chẳng hạn Bộ Xây dựng trình Chính phủ có được dự án thí điểm với thủ tục nhanh gọn; bên cạnh đó cần làm thủ tục song song với thực hiện dự án. Nếu Chính phủ, ngân hàng và doanh nghiệp cùng đồng lòng, chúng ta không chỉ làm được mà còn làm tốt hơn, nhanh hơn, mang lại lợi ích thực sự cho xã hội", đại diện Phú Cường nói.

Cũng tại Hội nghị, đại diện Tổng Công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) cho biết, cuối năm 2024, UDIC đã khởi công các dự án nhà ở xã hội như Khu đô thị mới Hạ Đình, Thanh Trì với tiến độ thực hiên rút ngắn còn 24 tháng thay vì 36 tháng theo kế hoạch. Thông qua thực tiễn làm việc với các chủ đầu tư về nhà ở xã hội cũng như vai trò là chủ đầu tư, UDIC nhận thấy có bốn nhóm vấn đề về vướng mắc, khó khăn.

Một là về quỹ đất và thời gian phê duyệt dự án. Hiện nay việc bố trí quỹ đất dành cho thực hiện các dự án nhà ở xã hội còn rất ít, rất thiếu, và đặc biệt chưa đồng đều, chưa đầy đủ, chưa đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật. Thứ hai là thủ tục và quy trình phê duyệt dự án còn tương đối dài.

Hai là cơ chế ưu đãi với nhà đầu tư và chủ đầu tư. Thực tế hiện nay giá nhà ở xã hội khống chế lợi nhuận cho chủ đầu tư không quá 10%. Trong điều kiện hiện nay, vật tư, nguyên vật liệu và nhân công thường xuyên biến động, thủ tục kéo dài, dẫn đến chi phí tăng do việc thực hiện các dự án bị kéo dài, dẫn đến lợi nhuận không được đảm bảo.

Ba là cơ chế ưu đãi tín dụng. Việc giải ngân các gói tín dụng ưu đãi, ví dụ gói 120 nghìn tỷ đồng gặp khó khăn do quy trình, thời gian thẩm định tương đối khó và dài, người mua nhà khó chứng minh thu nhập trong khi doanh nghiệp gặp khó trong việc tiếp cận nguồn vốn này.

Bốn là sự giao thoa và lúng túng về các thủ tục hành chính giữa các luật mới và luật cũ vẫn còn giá trị hiện hữu.

Từ những khó khăn trên, UDIC đã kiến nghị các giải pháp như sau: Thứ nhất, chính sách về nhà ở xã hội được coi là chính sách an sinh xã hội, vì vậy Nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong chính sách này, doanh nghiệp và người dân là người đồng hành.

Thứ hai, cần sớm ban hành chính sách về thí điểm giao đất không qua đấu thầu cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước có đủ kinh nghiệm đầu tư, phát triển nhà ở xã hội được nêu tại Quyết định 92, 37, 38 của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời thể hiện sứ mệnh của doanh nghiệp nhà nước trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội, đúng với Chỉ thị 07 ngày 22/12/2024 của Thủ tướng đối với việc phát triển của Tập đoàn, Tổng Công ty, doanh nghiệp nhà nước trong các nhiệm vụ, trong đó có nhiệm vụ xây dựng và phát triển nhà ở xã hội.

Thứ ba, Chính phủ cần quan tâm, chỉ đạo sớm thực hiện việc thí điểm quỹ phát triển nhà ở xã hội, hoặc là mô hình định chế tài chính phù hợp để phát triển nhà ở xã hội dài hạn, bền vững được nêu tại Quyết định 927 của Thủ tướng ngày 30/8/2024.

Thứ tư, một số cơ chế ưu đãi tại Điều 85 Luật Nhà ở và Nghị định 100 năm 2024 cần được điều chỉnh. Ví dụ kiến nghị nâng lợi nhuận định mức từ 10 lên 15, 20%, kiến nghị về hỗ trợ tiếp cận các nguồn vay vốn như thời gian thẩm định ngắn lại, thời gian cho vay dài lên để đảm bảo nguồn vốn cho các nhà đầu tư.

Thứ năm, Chính phủ có thể uỷ quyền cho UBND các tỉnh, thành phố quyết định việc tăng vốn điều lệ cho các doanh nghiệp, quyết định và phê duyệt tăng vốn điều lệ cho các doanh nghiệp nhà nước trực thuộc tỉnh, thành phố của mình để các doanh nghiệp này sớm có nguồn vốn để đảm bảo năng lực tài chính, sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ được giao trong thời gian tới.

Đối với các địa phương, UDIC cũng đề xuất một số giải pháp. Trước hết, áp dụng cơ chế thí điểm Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng như cơ chế đặc thù của Luật Thủ đô với Hà Nội về các nhóm vấn đề nhà ở xã hội. Đây được coi là một trong những quy định mang tính đột phá, được giao quyền cho các địa phương theo nguyên tắc tự quyết, tự làm, địa phương chịu trách nhiệm.

Bên cạnh đó, đại diện UDIC cũng đề nghị các tỉnh, thành, địa phương xây dựng các báo cáo và đề xuất Chính phủ cho phép các chính sách đặc thù như cơ chế giao đất không qua đấu thầu cho doanh nghiệp, cơ chế ưu đãi về tài chính cho doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội, chính sách hỗ trợ tài chính cho người mua nhà, áp dụng một số mô hình như hợp tác công – tư, đổi đất lấy hạ tầng, tăng quỹ đất phát triển nhà ở xã hội.

Đồng thời, UDIC cũng đề xuất việc áp dụng cơ chế mở cửa liên thông để rút ngắn thời gian phê duyệt dự án, ưu tiên nhà ở xã hội vào danh mục đầu tư trọng điểm, được hưởng chế độ phê duyệt nhanh, phê duyệt gọn, xây dựng hạ tầng xã hội, hạ tầng khung đất, khung dự án nhà ở xã hội để thu hút nhà đầu tư.

Những chính sách, cơ chế này được kỳ vọng sẽ tạo hành lang thuận lợi, giúp các doanh nghiệp đầu tư phát triển nhà ở xã hội nhanh hơn, chất lượng hơn, đóng góp thiết thực vào việc đảm bảo an sinh xã hội.

Vi Anh