Ứng phó rủi ro lạm phát

Lạm phát của Mỹ được nhiều chuyên gia dự báo có thể sẽ tiếp tục tăng mạnh do chính sách thuế quan của chính quyền Trump.

Nguyên nhân được chỉ rõ

Tuần trước, trong một bài phát biểu về hiện trạng kinh tế Hoa Kỳ, Chủ tịch FED cho rằng: “Kế hoạch áp thuế của chính quyền Donald Trump với các đối tác thương mại chủ chốt có thể sẽ làm tăng giá đối với người mua sắm và nhà bán lẻ của Hoa Kỳ”.

Nhà Trắng đã trì hoãn áp thuế 25% với Canada và Mexico tới ngày 2/4 tới - thời điểm Tổng thống Trump đe dọa sẽ áp dụng thuế quan đối ứng với tất cả các đối tác thương mại của Mỹ; đồng thời đã bổ sung thêm 10% với hàng hóa từ Trung Quốc. Theo các nhà kinh tế, thuế quan ở mức độ này sẽ làm tăng chi phí mà người mua sắm ở Hoa Kỳ phải trả, vì những nhà nhập khẩu thường chuyển một phần chi phí của các loại thuế cao hơn đó cho người tiêu dùng.

Mexico và Canada là những đối tác cung ứng hàng hóa quan trọng nhất cho Hoa Kỳ, chiếm tới 40% lượng nhập khẩu nông sản, thực phẩm của quốc gia này. Một cuộc thăm dò gần đây của CBS News cho thấy 77% người Mỹ cho biết thu nhập của họ không theo kịp tốc độ lạm phát.

Mức độ phụ thuộc của Hoa Kỳ vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc với các mặt hàng, như đồ điện tử, đồ chơi, đồ thể thao, đồ gia dụng, thiết bị y tế, thiết bị năng lượng, chất bán dẫn, dệt may, quần áo, hóa chất, kim loại cơ bản, gỗ và sản phẩm gỗ… từ 20% đến 90%.

Riêng ngành công nghiệp ô tô chịu tác động rất lớn. Theo phân tích của Anderson Economic Group, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Michigan, chi phí sản xuất ô tô trên khắp Bắc Mỹ sẽ tăng từ 3.500 -12.000 USD/chiếc, bởi vì ngành này có chuỗi cung ứng rất đang dạng và phức tạp.

Các nhà kinh tế tại Morgan Stanley dự báo lạm phát tại Hoa Kỳ trong năm 2025 sẽ tăng 2,5%. Trong khi đó, cuộc khảo sát của FED chi nhánh New York đối với các nhà sản xuất và công ty dịch vụ cho thấy lạm phát của Hoa Kỳ trong năm nay và năm sau sẽ lần lượt ở mức 3,5% và 4%.

Hàng loạt cuộc mặc cả đã diễn ra, nếu đối tác phía Trung Quốc không giảm giá hàng hóa thì có thể mất đơn hàng hoặc nhà phân phối tại Mỹ sẽ tăng giá 5% để bù chi phí thuế. Theo một cuộc khảo sát của EY đối với 4.000 CEO tại Hoa Kỳ, có khoảng 50% cho biết họ sẽ tính cho người tiêu dùng 2/3 chi phí tăng thêm từ thuế quan.

Doanh nghiệp cần phòng ngừa rủi ro

Nhiều nhà đầu tư tại Phố Wall đã đặt câu hỏi đối với FED: Liệu họ có nên tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát do thuế quan gây ra hay cắt giảm lãi suất để ngăn chặn suy thoái ngay từ đầu?

Cuộc họp chính sách tiền tệ của FED sẽ diễn ra vào ngày 19/3 tới, nhưng hiện tại rất ít người nghiêng về khả năng FED sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất. Chỉ 1 trong 10 chuyên gia kinh tế được FactSet thăm dò ý kiến cho rằng, FED sẽ cắt giảm lãi suất trong cuộc họp sắp tới.

Như vậy, phải chăng phần còn lại phải chung sống với môi trường lãi suất còn cao? Và liệu rằng các ngân hàng trung ương trên thế giới “nằm im, thở khẽ”? Từ nửa cuối năm ngoái đến nay, nhiều ngân hàng trung ương châu Á, châu Âu, như Australia, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Indonesia, ECB… đã liên tục cắt giảm lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế, đi ngược lại xu hướng chính sách tiền tệ của FED.

Về phía Việt Nam, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cũng khẳng định, NHNN tiếp tục giữ ổn định lãi suất theo hướng ổn định, hướng tới giảm khi có điều kiện. Với định hướng như vậy, trước mắt, lãi điều hành có thể sẽ được giữ ở mức ổn định, trừ khi lạm phát tăng mạnh.

Trong khi đó, tỷ giá USD/VND tại thị trường Việt Nam đã tăng trong những tháng đầu năm nay. Đến ngày 28/2, tỷ giá trung tâm đã tăng 1,6%. Việt Nam đang thực hiện chính sách “giảm thâm hụt thương mại với Hoa Kỳ”, cụ thể là sẽ nhâp khẩu nhiều hơn từ thị trường này. Đồng USD tiếp tục mạnh lên, buộc các doanh nghiệp phải chi phí nhiều hơn, có thể “nuôi dưỡng” lạm phát trong nước; đồng thời gây sức ép cho tỷ giá USD/VND.

Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam nhận định, với dự báo lãi suất USD có thể chỉ giảm từ nửa sau năm 2025, tỷ giá có thể đạt mức 26.000 VND/USD vào quý II và III/2025; sẽ giảm nhẹ vào cuối năm 2025. Mức biến động 2-3% này dựa trên tổng thể tích cực từ dự báo Việt Nam tiếp tục có được thặng dư thương mại, thu hút đầu tư nước ngoài, vốn vay nước ngoài, nguồn thu kiều hối và nguồn thu ngoại tệ từ khách du lịch quốc tế”.

TS Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia tài chính ngân hàng khuyến nghị, trong bối cảnh tỷ giá tiềm ẩn nhiều nguy cơ tăng, các doanh nghiệp có thể sử dụng những công cụ tài chính phái sinh, như mua bán ngoại tệ có kỳ hạn, các hợp đồng hoán đổi (Swap),… để phòng ngừa rủi ro biến động tỷ giá.

Trương Khắc Trà