Qualcomm “đặt chân” vào thị trường AI Việt Nam

Trong bối cảnh cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) toàn cầu đang nóng lên từng ngày, Qualcomm – gã khổng lồ công nghệ Mỹ – đã chính thức “đặt chân” vào thị trường Việt Nam thông qua thương vụ mua lại MovianAI, bộ phận AI tạo sinh của VinAI, một startup công nghệ thuộc tập đoàn VinGroup.

Động thái này không chỉ khẳng định vị thế của Việt Nam như một “điểm nóng” công nghệ Đông Nam Á mà còn hé lộ chiến lược dài hạn của Qualcomm trong việc thống lĩnh thị trường AI biên (edge AI) – lĩnh vực được dự báo sẽ đạt giá trị 107 tỷ USD vào năm 2029.

Thương vụ được công bố vào thứ Hai vừa qua, dù không tiết lộ số tiền cụ thể, nhưng ngay lập tức thu hút sự chú ý của giới công nghệ. VinAI, thành lập năm 2019 bởi Tiến sĩ Bùi Hải Hưng, một cựu nhà khoa học nghiên cứu tại DeepMind (Google), nổi tiếng với các giải pháp AI cho ngành ô tô, từ hệ thống giám sát cabin đến công nghệ đỗ xe thông minh. Tuy nhiên, giá trị thực sự mà Qualcomm nhắm đến nằm ở đội ngũ 200 kỹ sư AI trình độ cao và nền tảng nghiên cứu generative AI (AI tạo sinh) của VinAI, đặc biệt trong lĩnh vực thị giác máy tính và mô hình ngôn ngữ.

Phó Chủ tịch Qualcomm, ông Jilei Hou, khẳng định: “Việc sáp nhập này giúp chúng tôi tăng tốc phát triển các giải pháp AI tiên tiến, phục vụ đa ngành từ điện thoại, xe hơi đến IoT”. Đáng chú ý, ông Bùi Hải Hưng sẽ gia nhập Qualcomm sau thương vụ, mang theo tầm nhìn kết hợp AI biên – công nghệ cho phép xử lý dữ liệu trực tiếp trên thiết bị mà không cần đám mây – vào sản phẩm chipset của hãng. Đây chính là “mảnh ghép” then chốt để Qualcomm cạnh tranh với đối thủ như NVIDIA hay Intel trong cuộc đua thiết bị AI phân tán.

Thương vụ mua lại VinAI cho thấy sự chuyển hướng chiến lược của Qualcomm, thay vì chỉ tập trung vào phần cứng, công ty đang đầu tư mạnh vào năng lực AI bản địa, nhằm tận dụng “chất xám” địa phương để toàn cầu hóa sản phẩm của mình.

Theo báo cáo của TopDev, một nền tảng tuyển dụng công nghệ hàng đầu tại Việt Nam, nhu cầu nhân lực AI tại Việt Nam đang tăng trưởng với tốc độ 30% mỗi năm. Các vị trí như kỹ sư AI, nhà khoa học dữ liệu và chuyên gia học máy (ML) đang trở thành những ngành nghề “hot” nhất thị trường. Bên cạnh đó, các startup AI Việt cũng đang chứng minh được khả năng giải quyết bài toán toàn cầu. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là giữ chân nhân tài và cân bằng giữa hợp tác với nước ngoài và phát triển thương hiệu nội địa.

Việc Qualcomm mua lại bộ phận AI tạo sinh của VinAI có thể mở ra cơ hội hợp tác toàn cầu, nhưng cũng đặt ra câu hỏi về khả năng tự chủ công nghệ. Các startup cần học cách đàm phán để giữ lại quyền sở hữu trí tuệ hoặc ít nhất là duy trì trung tâm R&D tại Việt Nam.

Về phía Qualcomm, CEO Cristiano Amon tiết lộ kế hoạch mở rộng đầu tư vào Việt Nam, không chỉ dừng ở AI mà còn ở lĩnh vực IoT và ô tô thông minh – những thị trường mà họ đang hợp tác với VinFast. Điều này cho thấy, Việt Nam đang dần trở thành “phòng thí nghiệm” công nghệ của Qualcomm tại châu Á.

Nhìn chung, thương vụ mua lại này không đơn thuần là một bản hợp đồng mua bán. Nó phản ánh sự dịch chuyển quyền lực trong ngành công nghệ, nơi các tập đoàn đa quốc gia sẵn sàng chi trả cao để sở hữu trí tuệ nhân tạo tại các thị trường mới nổi (made in emerging markets). Đối với Việt Nam, đây vừa là cơ hội để nâng tầm ảnh hưởng trên bản đồ AI toàn cầu, vừa là bài toán cân bằng giữa hợp tác và tự chủ.

Nguyễn Chuẩn