DIỄN ĐÀN DOANH NGHIỆP 2025: Trợ lực cho doanh nghiệp vượt thách thức, nâng cao năng lực cạnh tranh

Phát biểu tại phiên thảo luận, ông Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho biết, để đẩy nhanh tăng tốc phát triển du lịch, đạt được các mục tiêu đề ra năm 2025 đón 22-23 triệu lượt khách quốc tế và đạt 120-130 triệu lượt khách nội địa theo tinh thần Nghị quyết số 25/NQ-CP ngày 05/02/2025 của Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế theo phương châm “kiến tạo phát triển”. Bộ VHTTDL đang triển khai rà soát, sửa đổi Luật Du lịch và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong thực tiễn, đồng thời đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa quy trình cấp phép để giảm thiểu chi phí, thời gian cho doanh nghiệp.

Song song đó, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng như Bộ Ngoại giao, Bộ Công an để tham mưu, đề xuất mở rộng chính sách miễn thị thực, cải tiến thủ tục xuất nhập cảnh - đây là những yếu tố then chốt giúp tạo thuận lợi trong việc thu hút khách quốc tế. Đồng thời, phối hợp với ngành Hàng không để đề xuất mở rộng mạng lưới kết nối với các thị trường trọng điểm, cũng như làm việc với các ngành Nông nghiệp, Y tế, Đường sắt để phát triển mạnh mẽ các loại hình du lịch đặc thù như du lịch nông nghiệp, du lịch chăm sóc sức khỏe, và du lịch trải nghiệm bằng đường sắt - nhằm đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao sức cạnh tranh cho du lịch Việt Nam.

Thứ hai, Đổi mới, đa dạng hóa các sản phẩm du lịch; triển khai các chương trình kích cầu du lịch, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và trải nghiệm du lịch.

Bộ BHTTDL sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương, đối tác và doanh nghiệp xây dựng các chương trình kích cầu du lịch toàn quốc, tập trung vào các gói sản phẩm trọn gói hấp dẫn, chất lượng cao, giá thành hợp lý, hướng đến môi trường du lịch an toàn, thân thiện và văn minh.

Bên cạnh đó, tập trung xây dựng và quảng bá các sản phẩm du lịch đặc sắc gắn với những sự kiện chính trị - văn hóa trọng đại của đất nước như Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cùng các lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa lớn tại các địa phương nhằm tăng cường thu hút khách quốc tế.

Đặc biệt, Bộ đang triển khai chương trình kích cầu du lịch trong năm 2025 và các chương trình thu hút khách du lịch đối với thị trường Cộng hòa Ba Lan, Cộng hòa Séc và Liên bang Thụy Sỹ, đồng thời thực hiện hiệu quả Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ về chính sách miễn thị thực, mở rộng thị trường quốc tế và đa dạng hóa nguồn khách đến Việt Nam.

Thứ ba, đổi mới các phương thức xúc tiến, quảng bá du lịch theo các thị trường mục tiêu, trọng điểm. Tăng cường quảng bá tại các thị trường trọng điểm thông qua việc tham gia các hội chợ du lịch lớn như ITB Berlin, WTM London, TRAVEX Malaysia, World Expo Osaka, cùng các chương trình kết nối doanh nghiệp tại Trung Quốc, Bắc Mỹ, Ấn Độ, Nga và Tây Âu. Đẩy mạnh quảng bá qua sự kiện văn hóa - điện ảnh tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Liên hoan phim Cannes và các nền tảng số như CNN, Google, YouTube.

Trong nước, tập trung tổ chức Năm Du lịch Quốc gia Huế 2025, các hội chợ quốc tế (VITM, ITE) và các sự kiện lớn của đất nước, qua đó gắn xúc tiến du lịch với các hoạt động văn hóa, lễ hội, hội nghị quốc tế. Song song là truyền thông đa kênh trên nền tảng số, mạng xã hội và ấn phẩm chuyên đề, nhằm nâng cao hình ảnh du lịch Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ tư, tăng cường ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. Tập trung phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu ngành du lịch và kết nối liên thông hệ thống thông tin phục vụ công tác quản lý, điều hành, hoạch định chính sách và hỗ trợ doanh nghiệp, du khách trong nước và quốc tế. Đồng thời, đẩy mạnh phát triển các nền tảng số ở cấp quốc gia nhằm hỗ trợ đồng bộ cho các địa phương và doanh nghiệp, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn ngành một cách hiệu quả và thống nhất.

Thứ năm, tăng cường công tác quản lý điểm đến. Bộ sẽ tiếp tục chỉ đạo các địa phương nâng cao hiệu quả quản lý điểm đến, chú trọng bảo vệ cảnh quan, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm và đảm bảo an ninh cho du khách. Việc xây dựng môi trường du lịch văn minh, thân thiện, mến khách là yếu tố then chốt để thu hút và giữ chân khách du lịch.

Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm. Phối hợp với cơ quan chức năng rà soát, ngăn chặn các website, fanpage giả mạo và xử lý nghiêm các hành vi lừa đảo, đảm bảo uy tín của điểm đến và quyền lợi của du khách.

Sự phát triển của ngành du lịch không thể thiếu vai trò tiên phong và năng động của cộng đồng doanh nghiệp. Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Nguyễn Trùng Khánh cũng đề xuất một số giải pháp để các doanh nghiệp có thể vượt qua khó khăn và đóng góp vào sự phát triển chung của ngành.

Một là đổi mới sáng tạo trong phát triển sản phẩm du lịch. Doanh nghiệp cần phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng gắn liền với bản sắc văn hóa, lịch sử, và tài nguyên địa phương. Các loại hình du lịch như sinh thái, cộng đồng, thể thao mạo hiểm, và chăm sóc sức khỏe cần được đa dạng hóa để phục vụ nhiều phân khúc khách. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ giúp cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng sẽ tăng cường sự cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu của du khách hiện đại.

Hai là chuyển đổi số trong quản lý và kinh doanh. Các doanh nghiệp du lịch cần tích cực ứng dụng công nghệ số trong quản lý nội bộ, marketing, bán hàng, và chăm sóc khách hàng. Việc áp dụng các nền tảng số không chỉ giúp tối ưu chi phí mà còn mang lại trải nghiệm hiện đại cho du khách. Kết nối vào hệ sinh thái du lịch số sẽ giúp tăng khả năng tiếp cận thị trường và thúc đẩy quảng bá du lịch.

Ba là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Đào tạo và bồi dưỡng nhân sự có tay nghề cao, sử dụng ngoại ngữ tốt và thái độ phục vụ chuyên nghiệp là yếu tố quyết định đến chất lượng dịch vụ. Việc đào tạo lại và bồi dưỡng thường xuyên sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất lao động và giữ chân du khách trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.

Bốn là tăng cường liên kết và hợp tác phát triển chuỗi giá trị du lịch. Doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ trong chuỗi cung ứng dịch vụ du lịch, từ lữ hành, lưu trú đến ẩm thực và vận chuyển, để xây dựng sản phẩm du lịch trọn gói và có khả năng cạnh tranh cao. Tham gia vào các liên minh và hiệp hội du lịch sẽ mở rộng mạng lưới đối tác và tăng khả năng tiếp cận thị trường.

Năm là phát triển du lịch bền vững và có trách nhiệm: Doanh nghiệp cần chú trọng bảo vệ môi trường và bảo tồn giá trị văn hóa trong phát triển du lịch. Các mô hình du lịch bền vững như du lịch xanh, cộng đồng và nông nghiệp cần được áp dụng, ưu tiên sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa và hạn chế tác động tiêu cực đến cảnh quan tự nhiên.

Sáu là nâng cao năng lực quản trị và thích ứng linh hoạt với thị trường: Doanh nghiệp cần chủ động nâng cao năng lực quản trị chiến lược và xây dựng mô hình kinh doanh linh hoạt, có khả năng ứng phó hiệu quả với các tình huống khẩn cấp. Việc khai thác các thị trường quốc tế tiềm năng và đa dạng hóa nguồn khách là yếu tố quan trọng để giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.

Với các giải pháp này, ngành du lịch Việt Nam sẽ tiếp tục phục hồi mạnh mẽ và phát triển bền vững, góp phần xây dựng hình ảnh đất nước thân thiện, mến khách và hội nhập quốc tế.

Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, năm 2025, chúng ta có nhiều điều đặc biệt, với hàng loạt các thay đổi. Riêng ngành xây dựng và bất động sản chiếm 8 – 9% GDP và nếu phát triển có thể đóng góp tích cực.

Ông Hiệp cho biết, năm nay được xem là năm cơ hội cho các doanh nghiệp xây dựng khi đầu tư công lớn nếu doanh nghiệp nội được chọn làm. Vướng mắc hiện nay của các nhà thầu liên quan chủ yếu đến Luật Đấu thầu, vì vậy, trong thời gian tới, quá trình sửa Luật Đấu thầu cần lắng nghe ý kiến của các nhà thầu để đảm bảo phù hợp thực tế.Bên cạnh đó, theo ông Hiệp, về mặt thể chế hiện nay vẫn chưa có sự rõ ràng, vì vậy, cần nâng cao chất lượng các văn bản pháp luật trong thời gian tới.

“Thực tế, bản thân doanh nghiệp của chúng tôi có một dự án liên danh để tham gia đấu thầu tại một tỉnh vùng núi, khi trúng thầu thì một trong 2 nhà thầu tham gia rút lui, dẫn tới địa phương không đồng ý… sau 8 tháng, dù đã thông tin để tìm hướng tháo gỡ đến các cơ quan liên quan, tuy nhiên, đến nay doanh nghiệp chưa được tháo gỡ” – ông Hiệp dẫn chứng.

Từ đó ông nhận định, nếu các văn bản chính sách có được sự minh bạch, rõ ràng thì doanh nghiệp sẽ không rơi vào tình trạng đã nêu. Do đó, ông đề xuất cần có các cơ quan rà soát chất lượng văn bản để đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, cho môi trường kinh doanh.

Hiện nay các văn bản pháp luật đưa ra đều lấy ý kiến, tuy nhiên, việc tiếp thu vẫn tương đối hạn chế, cho nên, thời gian tới nếu muốn nâng cao chất lượng văn bản thì cần có sự giải trình rõ ràng về việc tiếp thu và không tiếp thu trong quá trình lấy ý kiến để đảm bảo sự minh bạch, rõ ràng.

Thực tế, trong một số hoạt động liên quan đến các doanh nghiệp thực hiện các gói thầu bất động sản, một số thủ tục vẫn còn tương đối kéo dài, chưa được cắt giảm, một số thủ tục vẫn cần đến 5-6 con dấu. “Tôi cho rằng, thay vì để hiện trạng này kéo dài thì nên cắt giảm để các thủ tục chỉ cần một con dấu, khi đó thì hoạt động của doanh nghiệp, cũng như môi trường kinh doanh sẽ được tạo thuận lợi thực chất” – ông Hiệp nhấn mạnh.

Có mặt tại phiên thảo luận, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho biết, chính sách thuế của Chính quyền Hoa Kỳ là thách thức với các doanh nghiệp đặc biệt trong các ngành hàng xuất khẩu. Tính tự cường của các ngành hàng xuất khẩu nhiều như dệt may, da giày, gỗ, điện tử… còn yếu. Cơn địa chấn thuế của Chính quyền Donal Trump đã cho chúng ta thấy tăng trưởng theo bề rộng thiếu tính bền vững.

Theo ông Hoài, với ngành gỗ, chúng ta vẫn đang dựa vào lợi thế chi phí, thâm dụng lao động và nguồn nguyên liệu dồi dào giá rẻ để làm lợi thế trong cạnh tranh, phát triển. Do đó, khi có chính sách thuế của Hoa Kỳ các doanh nghiệp lung lay. “Các doanh nghiệp của chúng tôi hiện đang đàm phán với đối tác nước ngoài chia phần thuế 10%. Tuy nhiên các doanh nghiệp cho biết hiện lãi dưới 5% nên không thể chia sẻ mức thuế quan. Đây là thách thức thứ nhất với các doanh nghiệp” – ông nói.

Thách thức thứ hai là “bỏ tất cả trứng vào một giỏ”. Với ngành gỗ, tỷ trọng xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ lên đến 56,4% năm 2024, chỉ cần vài cuộc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp theo Đạo luật của Hoa Kỳ là doanh nghiệp của chúng ta mất cân bằng.

Do đó, ông Hoài cho rằng, đến lúc phải nhìn lại chặng đường đã qua. Sắp tới chúng ta phải chấp nhận một kịch bản nhất định về thuế đối ứng. “Tôi cho rằng đã đến lúc phải hi sinh tăng trưởng số lượng mà nâng hơn về chất lượng. Với ngành gỗ có thể phải làm ít sản phẩm đi nhưng sản phẩm giá trị cao. Mặc dù số lượng doanh nghiệp làm được điều này chưa nhiều nhưng họ không bị lung lay nhiều khi có thuế đối ứng. Họ là những “chim đầu đàn” về phát triển bền vững” – ông Hoài nói.

Có thể nói, ngành gỗ đang trải qua thời kỳ rất khó khăn khi bị áp thuế đối ứng, tuy đang hoãn 90 ngày nhưng vẫn áp dụng mức 10% chung. Bên cạnh đó, khó khăn với doanh nghiệp ngành gỗ hiện còn là vấn đề hoàn thuế.

Ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội cho biết, đối với những giải pháp và đòn bẩy mới, ông đề xuất các Bộ ngành chia thành 5 nhóm nhu cầu của các doanh nghiêp, bao gồm thị trường, tài chính, đầu tư, nhân lực và các thủ tục hành chính. Đồng thời, nên kết hợp chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong hội nhập kinh tế quốc tế.

Bên cạnh đó, về nguyên tắc định hướng chung, hiện nay theo ông Mạc Quốc Anh, đã có Luật hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật Doanh nghiệp… Do đó, các chương trình hỗ trợ cần chứng minh được việc tuân thủ thủ tục hành chính và các chi phí phải dưới 1% doanh thu của các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ông Mạc Quốc Anh lưu ý, nếu mức phí trên 1% rất khó để các doanh nghiệp phát triển.Bên cạnh đó, ông Mạc Quốc Anh cho rằng, cần có sự phối hợp đa ngành mang tính thống nhất và đồng bộ, để việc kết hợp giữa vốn nhà nước với vốn của doanh nghiệp tư nhân và các định chế tài chính của các tổ chức quốc tế phải có sự liên thông liên ngành nhằm đảm bảo tính hiệu quả; đồng thời cần có bộ đo lường các tác động theo vòng đời. Đưa bộ tiêu chí đánh giá về Chỉ số KPI về tài chính, việc làm, năng suất lao động, sản xuất xanh…. vào Nghị quyết 01 hàng năm. Điều này góp phần tăng tính hiệu quả của công tác sơ kết, tổng kết đánh giá.

Để doanh nghiệp nhỏ và vừa cất cánh, ông Mạc Quốc Anh đề xuất trong thời gian tới, cần rời vị trí là người cấp phát sang vai trò đồng kiến tạo, đồng đầu tư và chia sẻ rủi ro. Xem xét hợp nhất Luật Doanh nghiệp và Luật hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa được ra đời năm 2017 do có sự chồng chéo. Bên cạnh đó, đến năm 2027 ông Mạc Quốc Anh kiến nghị Bộ ngành, địa phương số hoá 100% thủ tục hành chính qua 1 cửa liên thông.

Để giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, ông Mạc Quốc Anh đề xuất giảm 15% cho phần lợi nhuận tái đầu tư vào các thiết bị xanh, thiết bị số hoá cho các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực này. Cho phép doanh nghiệp nhỏ và vừa thuê các chuyên gia trọn gói và Nhà nước hỗ trợ tài chính; Miễn phí 100% các phí về chữ kí số, hoá đơn điện tử.

Ông Mạc Quốc Anh mong muốn có sự điều chỉnh trong Luật Đấu thầu, giành tối thiểu 20% giá trị gói thầu của Chính phủ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa đủ năng lực có thể tham gia vào dự án.

Ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch điều hành kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, trước bất định của tình hình thế giới cùng tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu đã và đang ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ngân hàng mở rộng sản xuất kinh doanh, Ngân hàng Nhà nước đã tích cực, khẩn trương có nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn, trong đó, sử dụng nhiều giải pháp thông qua các tổ chức tín dụng, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, việc tiếp cận nguồn vốn ngân hàng của các doanh nghiệp còn khó khăn, theo ông Nguyễn Quốc Hùng, về phía doanh nghiệp do thiếu tài sản thế chấp, không đáp ứng minh bạch tài chính; khả năng cạnh tranh chưa cao, chưa nhiều doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong khi đó, thực hiện các giải pháp cơ cấu lại hoạt động ngân hàng, các tổ chức tín dụng đang đẩy mạnh áp dụng các chuẩn mực quản trị rủi ro theo thông lệ quốc tế, đòi hỏi ngày càng cao tính minh bạch. Việc xử lý tài sản bảo đảm, thu hồi nợ thông qua thủ tục tố tụng mất rất nhiều thời gian, chi phí, không có hiệu quả; một số chương trình tín dụng ưu đãi đặc thù (như gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho lĩnh vực bất động sản) còn khó khăn...

Để giúp doanh nghiệp vượt thách thức, nâng cao năng lực cạnh tranh, ông Nguyễn Quốc Hùng đề xuất, Chính phủ và các cơ quan chức năng đẩy mạnh cải cách thể chế, giảm chi phí thực thi của doanh nghiệp; có cơ chế chính sách đẩy mạnh tăng cường thị trường vốn, giảm áp lực vào nguồn vốn ngân hàng; xem xét để Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa cho vay trực tiếp, tạo thêm kênh cung ứng vốn cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, nhanh chóng nâng cấp Cổng thông tin quốc gia về hỗ trợ doanh nghiệp, tích hợp với Cổng thông tin doanh nghiệp nhỏ và vừa của ASEAN, các bộ, ngành tạo cơ sở hình thành kho dữ liệu về doanh nghiệp, giúp các tổ chức tín dụng giảm thời gian thu thập thông tin và thẩm định cho vay.

Đồng thời trợ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị kinh doanh, xây dựng các dự án, phương án sản xuất kinh doanh khả thi tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận vốn ngân hàng được thuận lợi.

Phó Chủ tịch điều hành Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính; chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung vốn cho các lĩnh vực ưu tiên, các ngành nghề tiềm năng có tính lan tỏa cao, tạo động lực để phát triển kinh tế xã hội; tiếp tục triển khai các chương trình cho vay liên kết, chuỗi cung ứng…

Đối với các doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Hùng cho rằng cần thực hiện quyết liệt tái cơ cấu cả về chiến lược, cơ cấu tổ chức, hoạt động, tài chính và quản trị doanh nghiệp; xây dựng phương án kinh doanh hiệu quả, tập trung vào những lĩnh vực khai thác được lợi thế so sánh nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng trưởng về tài sản, minh bạch tài chính và thông tin hoạt động làm cơ sở để các tổ chức tín dụng thẩm định cho vay. Cùng với đó, chủ động tiếp cận thông tin về các gói tín dụng, quy định về vay vốn; tăng cường mở rộng hợp tác, liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Uỷ ban Đảm bảo hoạt động và Danh tiếng công ty Tân Hiệp Phát cho biết, để cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, chúng tôi muốn góp ý một số vấn đề như sau:

Thứ nhất, nâng cao năng lực cạnh tranh không chỉ từ doanh nghiệp, mà còn từ việc đầu tư vào đổi mới sáng tạo và áp dụng công nghệ. Mục tiêu của chúng ta là gắn với chuỗi lợi ích, chuỗi cung ứng của Việt Nam, gắn với tối ưu hóa lợi ích quốc gia.

Thứ hai là xây dựng niềm tin của thị trường. Lâu nay rất ít ý kiến bàn về vấn đề này, trong khi niềm tin thị trường rất quan trọng. Niềm tin này bao gồm niềm tin của doanh nghiệp đối với chính sách nhà nước, sự dễ đoán, minh bạch, công bằng và khả năng thực thi.

Đại diện Tân Hiệp Phát cho biết Nhà nước cũng cần có niềm tin với doanh nghiệp. Khi đó, thủ tục hành chính sẽ dễ dàng hơn, đơn giản hơn, không cần quá khắt khe, thanh tra kiểm tra nhiều, và Nhà nước sẵn sàng giao cho các doanh nghiệp tư nhân những dự án lớn.

Ngoài ra, niềm tin của các bên liên quan trong thị trường với nhau, như người lao động, người sử dụng lao động, đối tác cung cấp, người bán hàng với nhà phân phối và niềm tin của thị trường là rất quan trọng. Nếu nhìn vào bối cảnh 5 triệu hộ kinh doanh không chịu phát triển thành doanh nghiệp vì họ e ngại chi phí thủ tục và thiếu niềm tin, không muốn đầu tư mở rộng để tiếp tục phát triển, thì đây là yếu tố cực kỳ quan trọng.

Thứ ba, một vấn đề nữa mà rất ít người nói đến đó là về cơ sở hạ tầng chất lượng quốc gia, là hệ thống cơ chế pháp lý và kỹ thuật nhằm triển khai hoạt động tiêu chuẩn, đo lường, đánh giá sự phù hợp và công nhận chất lượng của từng quốc gia.

Hiện nay, dù có nhiều nỗ lực thay đổi, nhưng hệ thống tiêu chuẩn chất lượng của Việt Nam và thế giới còn khác nhau. Có nhiều tiêu chuẩn chất lượng được chấp nhận ở Việt Nam nhưng không đồng nghĩa với việc đạt tiêu chuẩn chất lượng ở nước ngoài.

Ngược lại, có nhiều tiêu chuẩn trên thế giới bắt buộc áp dụng, nhưng Việt Nam thì chưa.Khi chuẩn của Việt Nam khác với chuẩn thế giới, sẽ trở thành rào cản hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam ra nước ngoài.

Đồng thời, hạ tầng chất lượng quốc gia giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng trong và ngoài nước, mở rộng thị trường. Hạ tầng chất lượng quốc gia cũng đẩy mạnh sự thừa nhận của thị trường quốc tế với sản phẩm Việt Nam và giảm các rào cản kỹ thuật trong thương mại quốc tế. Cơ sở hạ tầng này cũng bảo vệ người tiêu dùng, đưa ra chất lượng rất cao, gây áp lực cho nhà sản xuất phải làm ra sản phẩm chất lượng cao.

“Chúng ta không thể một mình một tiêu chuẩn mà cần phải hội nhập để nâng cao năng lực cạnh tranh và vừa bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Chúng tôi lấy ví dụ chất lượng Tân Hiệp Phát hiện nay, ngoài đạt tiêu chuẩn chất lượng trong nước, còn đạt tiêu chuẩn chứng nhận của Cục Dược phẩm Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) và các nước Hồi giáo. Sản phẩm của Tân Hiệp Phát hiện nay được xuất đi 20 nước, trong đó có những thị trường rất khó tính như Nhật và Mỹ.

Thứ tư, là xây dựng chuỗi cung ứng giá trị. Khi chúng ta xâm nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu, nhưng có một điều cần nhớ rằng, nếu khái niệm chuỗi giá trị toàn cầu bao gồm cả Việt Nam về mặt địa lý, hiện nay có nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa tham gia sâu mà chủ yếu chỉ làm đầu ra trong nước, đầu vào cũng trong nước. Những doanh nghiệp như vậy có nguy cơ bị chuỗi giá trị toàn cầu thâm nhập và cạnh tranh, thậm chí bị thua trên sân nhà.

Vì vậy cần phải có những doanh nghiệp lớn dẫn dắt, xây dựng chuỗi giá trị đảm bảo sự tự cường, tự lập khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, để nếu có biến động, chúng ta vẫn có thể độc lập mà không phụ thuộc vào nước ngoài.

Thứ năm, về chỉ dẫn địa lý. Việt Nam có rất nhiều sản phẩm chỉ dẫn địa lý có chất lượng, hiện nay chúng ta đã bảo hộ trong nước được 141 sản phẩm có chỉ dẫn địa lý. Tuy nhiên, nếu bảo hộ ở nước ngoài thì mới có 41 sản phẩm, như nước mắm Phú Quốc, nước mắm Phan Thiết... Đây là lợi thế của Việt Nam khi tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, đảm bảo sự cạnh tranh vì lợi ích quốc gia.

Vì vậy, chúng ta cần phải có chính sách tăng cường tính bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm Việt Nam.

Thứ sáu, là chọn đối tác khi hội nhập. Chúng ta có cơ hội, nhưng cũng có rủi ro. Một trong những cơ hội khi hội nhập là có thể tiếp cận được tất cả những thành tựu tốt nhất trên thế giới. Kinh nghiệm của Tân Hiệp Phát cho thấy khi làm việc, chúng ta nên chọn các đối tác lớn, có uy tín, từ đó giúp tiết kiệm thời gian để đi tắt đón đầu và nâng cao năng lực cạnh tranh rất nhanh.

Cuối cùng, chúng ta phải sẵn sàng thay đổi. Sự biến động của thị trường đem lại nhiều rủi ro, chiến tranh – mâu thuẫn thương mại giữa các nước sẽ dẫn đến sự thay đổi về giá thành sản phẩm, rào cản thương mại, sự dịch chuyển về đầu tư, lao động. Quá trình thay đổi không hề dễ dàng, có thể gây thiệt hại cho từng thành viên của thị trường. Không có cách khác, cần sẵn sàng thay đổi, sẵn sàng chấp nhận cắt lỗ để dịch chuyển. Tối thiểu hóa thiệt hại khi có biến động, rủi ro cũng là tăng lợi nhuận.

Ths Lương Văn Thường – Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, trước giai đoạn COVID-19 thì thị trường đầu tư mạo hiểm là 1-2 tỷ đô, tuy nhiên, hiện nay chỉ có một vài trăm triệu đô, so với các nước trên thế giới thì con số đầu tư mạo hiểm rất nhỏ bé.Với các Start-up thì họ rất cần nguồn vốn. Họ có sẵn phương án kinh doanh và sản phẩm, vì vậy, trong Dự thảo Luật Khoa học công nghệ (sửa đổi) thời gian tới, chúng tôi cũng đưa câu chuyện về nguồn vốn vào trong các quy định, đặc biệt là các quỹ đầu tư mạo hiểm.

Theo đó, chúng ta cần thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm của quốc gia và quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương, 2 quỹ này chúng tôi kỳ vọng sẽ sử dụng ngân sách nhà nước, kết hợp với nguồn vốn từ các tập đoàn và khu vực tư nhân, có thể tạo ra một quỹ đầu tư quốc gia đủ lớn để kích thích vốn mồi và thu hút được nguồn lực tư nhân đầu tư vào khởi nghiệp.

“Chúng tôi khuyến khích các cơ chế thu hút theo phương thức hợp tác công – tư nhằm tạo nguồn vốn lớn hơn để đầu tư cho các doanh nghiệp khởi nghiệp về công nghệ. Chúng tôi đã đưa những vấn đề này vào trong Dự thảo Luật Khoa học công nghệ (sửa đổi)” – ông nói.

Ths Lương Văn Thường cũng cho rằng, đầu tư mạo hiểm nên có rủi ro, cho nên phải thoát khỏi tư duy bảo toàn vốn trong quản lý sử dụng đầu tư cho các doanh nghiệp khởi nghiệp để có thể tận dụng nguồn lực từ ngân sách cho các chương trình khởi nghiệp.

Cuối cùng, cần tận dụng các nguồn lực từ các doanh nghiệp và các start-up thành công có những cơ chế ưu đãi trong việc đầu tư vào các chương trình khởi nghiệp như miễn thuế, hoàn vốn… để có thể khuyến khích vốn vào quỹ đầu tư mạo hiểm của tư nhân ngày càng lớn hơn để hỗ trợ cho hoạt động khởi nghiệp, thúc đẩy sự phát triển của hoạt động này.

Bà Trương Thị Chí Bình - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (Vasi) cho biết, chính sách cho phát triển lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ đã đầy đủ nhưng thực hiện còn kém. Visa có khoảng 500 doanh nghiệp tự tin là những doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Với giá trị 3 tỷ USD, bà Bình cho biết, các doanh nghiệp đang xuất khẩu trực tiếp và gián tiếp các sản phẩm Việt ra toàn cầu.

"Khi câu chuyện thuế đối ứng, ngành chúng tôi đánh giá sẽ không bị ảnh hưởng lớn và cơ hội là sự chuyển dịch của dòng đầu tư từ Trung Quốc sang Việt Nam" - Bà Chí Bình nói.

Đề xuất kiến nghị tại Diễn đàn, bà Bình cho biết: Chúng tôi cần Chính phủ hỗ trợ về thị trường. Chúng tôi đề xuất cần chọn lọc các dự án FDI khi vào Việt Nam. Làm sao tạo ra các công ty đầu chuỗi là doanh nghiệp Việt.

Chúng ta đã có những doanh nghiệp điển hình như Vinfast, Thaco khi họ đứng đầu chuỗi để đưa thương hiệu Việt ra toàn cầu.

"Chúng tôi cho rằng cần chính sách khuyến khích phát triển lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ. Bởi để “bàn tay” thị trường thì doanh nghiệp sẽ không chọn phát triển kinh doanh ở lĩnh vực chế biến chế tạo. Để thu hút điều này cần có chương trình startup tập trung vào các kỹ sư lành nghề. Chúng ta cần số lượng doanh nghiệp tăng lên và năng lực của các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ". - Bà Chí Bình nói.

Ông Andrew Yeh - Giám đốc điều hành Công ty Slasify cho biết, nền kinh tế phát triển mạnh mẽ và lĩnh vực công nghệ đang bùng nổ của Việt Nam đã tạo tiền đề cho các doanh nghiệp trong nước vươn ra quốc tế đầy tham vọng.

Nhiều công ty Việt Nam, từ các startup công nghệ năng động đến những doanh nghiệp sản xuất và bán lẻ đang hướng tầm nhìn đến các thị trường quốc tế. Tuy nhiên, mở rộng toàn cầu mang đến những thách thức, đặc biệt trong việc quản trị nguồn nhân lực (HR) toàn cầu, bao gồm tuyển dụng nhân sự chất lượng cao, khác biệt văn hóa và yêu cầu tuân thủ, đồng thời phải kiểm soát chi phí và duy trì sự linh hoạt…

“Khi các doanh nghiệp càng tham gia vào nhiều quốc gia khác nhau, những vấn đề này sẽ càng nhân lên và phức tạp hơn”- ông Andrew Yeh nói.

Có thể thấy, đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy doanh nghiệp đẩy nhanh hơn quá trình chuyển đổi số. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi số trong ngành quản trị nhân sự cũng đang diễn ra ngày càng nhanh. Bằng cách hiện đại hóa quản lý nhân sự thông qua công nghệ, các doanh nghiệp Việt Nam có thể vận hành bộ máy nhân sự ở nước ngoài hiệu quả hơn và giảm thiểu rủi ro ở nước sở tại.

Tại Diễn đàn, ông Yeh cũng đã giới thiệu đến các doanh nghiệp có thể nghiên cứu giải pháp EOR, một xu hướng mới trong quản trị nhân sự.

Phát biểu tổng kết Diễn đàn Doanh nghiệp 2025: Trợ lực cho doanh nghiệp vượt qua thách thức, nâng cao năng lực cạnh tranh, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI thông tin, diễn đàn đã nhận được nhiều ý kiến trao đổi cởi mở, trách nhiệm và sôi nổi của các đại biểu đến từ cơ quan lập pháp, cơ quan quản lý đến các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp. Các ý kiến rất phong phú, đề cập đến nhiều vấn đề thuộc những lĩnh vực, ngành nghề khác nhau của nền kinh tế.

Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng mong muốn tiếp tục nhận được các đề xuất, kiến nghị của các hiệp hội, doanh nghiệp, nhất là các điểm nghẽn phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp và các cơ quan của VCCI sẽ tiếp nhận các ý kiến, kiến nghị, đề xuất tại diễn đàn, tiếp tục tổng hợp, báo cáo các cơ quan Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển.