Ninh Thuận tăng tốc triển khai dự án nhà máy điện hạt nhân
Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đang bước vào giai đoạn khẩn trương, với trọng tâm là công tác thu hồi, giải phóng mặt bằng được triển khai một cách chặt chẽ và nhanh nhất có thể.
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV ban hành Nghị quyết số 174/2024/QH15 Quyết nghị tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Ngày 05/12/2024, Đoàn công tác do Tổng Bí thư Tô Lâm dẫn đầu đã thăm và làm việc tại tỉnh Ninh Thuận. Phát biểu trong buổi làm việc, đồng chí Bí thư đã chỉ đạo: Việc phát triển nguồn điện hạt nhân sẽ giúp đa dạng nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng và chuyển dịch năng lượng xanh, giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050 theo cam kết tại COP26. Bên cạnh đó, làm dự án điện hạt nhân này còn là cơ hội để nước ta phát triển nhân lực chất lượng cao, nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia, tham gia vào chuỗi cung ứng công nghiệp điện hạt nhân toàn cầu, có thể học hỏi và làm chủ công nghệ hạt nhân của thế giới sau này. Đảng, Nhà nước nhất trí cao việc tiếp tục chủ trương xây dựng Dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Và xác định Ninh Thuận chính là “hạt nhân” của dự án năng lượng thế kỷ này của Việt Nam.
Có thể nói, đây là một bước đi quan trọng trong chiến lược phát triển năng lượng bền vững và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia; đáp ứng yêu cầu về năng lượng cho phát triển xanh, phát triển bền vững, ứng phó có hiệu quả biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường trong tình hình mới và đáp ứng mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số trong kỷ nguyên mới, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của của trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây ... Việc tiếp tục triển khai chủ trương xây dựng các nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận và các dự án thành phần là hết sức cần thiết và cấp bách.
Đây là Dự án đặc biệt quan trọng quốc gia, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo UBND tỉnh Ninh Thuận khẩn trương triển khai ngay công tác giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư cho cả hai nhà máy điện hạt nhân để hoàn thành công tác bàn giao mặt bằng của dự án trong năm 2025 cho chủ đầu tư, để đạt được mục tiêu phấn đấu hoàn thành công tác đầu tư xây dựng trước ngày 31/12/2030, chậm nhất trước ngày 31/12/2031 chào mừng kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng và 85 năm ngày thành lập nước.
Đồng thời, để đảm bảo tiến độ thực hiện và tối ưu hóa các yếu tố kinh tế, môi trường, và kỹ thuật, tại kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 189/2025/QH15 ngày 19 tháng 2 năm 2025 Khoá XV, quy định một số cơ chế, chính sách đặc biệt để đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, trong đó có cơ chế đặc biệt về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở mức cao nhất.
Ông Trần Quốc Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận cho biết, thực hiện chủ trương triển khai dự án nhà máy điện hạt nhân, ngày 27/2/2025, Tỉnh ủy Ninh Thuận đã ban hành Nghị quyết số 34-NQ/TU về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng trong triển khai thực hiện dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận để lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong tỉnh đồng hành cùng trung ương quyết tâm triển khai thực hiện hiệu quả dự án đúng tiến độ đề ra, góp phần tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian tới.
Để triển khai thực hiện hiệu đồng bộ, hiệu quả mục tiêu nghị quyết đề ra, tỉnh Ninh Thuận xác định cần tập trung thực hiện 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp. Trong đó, trọng tâm là tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp trong việc triển khai học tập, tuyên truyền, quán triệt về vị trí, vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của dự án điện hạt nhân đối với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của tỉnh; làm tốt công tác tư tưởng, kịp thời nắm bắt tư tưởng, ý kiến, tâm tư, nguyện vọng, dư luận để vận động, tạo sự đồng thuận trong quần chúng nhân dân nhằm thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ liên quan đến dự án.
Bên cạnh đó, tỉnh cũng kịp thời, chủ động phối hợp với các bộ, ngành trung ương đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và các cơ chế chính sách hỗ trợ tỉnh về tài chính ngân sách, đầu tư, an sinh xã hội, huy động nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Rà soát, ban hành các cơ chế, chính sách của tỉnh theo thẩm quyền để hỗ trợ các địa phương trong vùng dự án nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân; đảm bảo người dân vùng dự án được thụ hưởng các chính sách cao nhất của Nhà nước để ổn định đời sống, sản xuất, kinh doanh...
Ông Trần Quốc Nam cho biết, dự án Nhà máy điện hạt nhân không chỉ là công trình trọng điểm quốc gia, mà còn là một dấu mốc quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Thuận. Hiện nay, chính quyền và người dân vùng dự án đang nỗ lực hết mình để đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án, đặc biệt là công tác giải phóng mặt bằng và tái định cư.
Tỉnh Ninh Thuận cam kết đồng hành và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và các đơn vị thi công, với các chính sách hỗ trợ đặc biệt như thủ tục hành chính rút gọn, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trung ương để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.
Để triển khai kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ, nhất là hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng vị trí xây dựng nhà máy điện hạt nhân trong năm 2025, UBND tỉnh giao các sở, ngành, đơn vị liên quan tập trung nguồn lực khẩn trương triển khai các công việc liên quan đến dự án với tinh thần tăng tốc, quyết liệt; luôn xác định thực hiện các công việc liên quan đến dự án điện hạt nhân là ưu tiên số một để tập trung xử lý.
Ban Chỉ đạo thực hiện dự án điện hạt nhân của tỉnh đã thiết lập cơ chế báo cáo định kỳ hằng tuần nhằm đảm bảo thông tin thông suốt và kịp thời. Công tác tuyên truyền, vận động người dân cũng được đẩy mạnh với sự vào cuộc của Mặt trận Tổ quốc, Ban Tuyên giáo và Dân vận, các địa phương… Bên cạnh đó, công tác an ninh, quốc phòng cũng đã được các cơ quan, lực lượng chức năng chủ động xây dựng kế hoạch bảo vệ và đảm bảo trật tự an toàn trong suốt quá trình triển khai dự án.
Theo ông Trần Quốc Nam, công tác giải phóng mặt bằng hiện đang được tỉnh triển khai đồng bộ tại cả hai khu vực Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, cũng như các khu tái định cư. Việc giải phóng mặt bằng thực hiện dự án thực hiện trên tinh thần có lợi nhất cho người dân, nhưng cũng đảm bảo chặt chẽ và đúng quy định pháp luật.
Ngoài các khoản hỗ trợ quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất theo Quyết định 99/2024/QĐ -UBND ngày 19/12/2024 của UBND tỉnh, tỉnh Ninh Thuận còn ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù theo tình hình thực tế tại dự án nhà máy điện hạt nhân để hỗ trợ thỏa đáng cho người dân đúng quy định pháp luật, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng của dự án.
Qua rà soát, tổng diện tích thu hồi cho cả hai dự án là 1.124,19ha, liên quan đến 1.153 hộ dân với 5.229 nhân khẩu. Tại dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, huyện Thuận Nam đã hoàn thành thông báo thu hồi đất và đang tiến hành các bước điều tra, khảo sát, kiểm đếm. Tại huyện Ninh Hải, địa phương cũng đang khẩn trương thực hiện các thủ tục dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, dự kiến hoàn thành công tác đo đạc, kiểm kê trong tháng 4/2025.
Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận gồm hai nhà máy, tổng công suất khoảng 4.600 MW. Nhà máy điện hạt nhân 1 có công suất khoảng 2.400 MW, nhà máy điện hạt nhân 2 có công suất khoảng 2.200 MW.
Tại cuộc họp tham vấn ý kiến người dân vùng dự án về giá cả đền bù, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 vừa được tổ chức tại huyện Thuận Nam và Ninh Hải, người dân vùng dự án bày tỏ tin tưởng tuyệt đối vào chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước về thống nhất khởi động lại dự án điện hạt nhân; đồng thời tin tưởng dự án đặc biệt quan trọng này sẽ tạo động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới.
Song song với công tác giải phóng mặt bằng, tỉnh Ninh Thuận đặc biệt chú trọng đến việc ổn định đời sống cho người dân thuộc vùng dự án. Theo đó, UBND tỉnh Ninh Thuận đã chỉ đạo các sở, ban, ngành nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đặc thù, phù hợp với tình hình thực tế và các quy định pháp luật hiện hành. Dự kiến, các chính sách này sẽ được HĐND tỉnh thông qua trong tháng 4/2025.
Nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho người dân ổn định cuộc sống, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất tỉnh Ninh Thuận đã đề xuất điều chỉnh, mở rộng quy hoạch các khu tái định cư, đảm bảo diện tích đất ở và hạ tầng xã hội đầy đủ. Kiến nghị tăng thêm 10% quỹ đất tái định cư, tái định canh để dự phòng các phát sinh cho thấy sự chủ động và trách nhiệm của tỉnh đối với người dân.
Bên cạnh đó, việc điều chỉnh quy hoạch khu tái định canh tại Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 cũng được đặc biệt quan tâm, nhằm đảm bảo phù hợp với hiện trạng sử dụng đất và ổn định sản xuất cho người dân bị ảnh hưởng.
Việc điều chỉnh quy hoạch để xây dựng khu tái định cư sẽ xem xét ưu tiên vị trí sát biển thuận lợi để phát triển du lịch, đảm bảo các tiêu chí đô thị du lịch và phát triển dịch vụ, thương mại. Diện tích đất ở các lô đất tái định cư Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 sẽ được điều chỉnh linh hoạt từ 100, 150, 200 đến 300m2/lô cho phù hợp với tình hình thực tế.
Ông Trần Quốc Nam nhấn mạnh, triển khai dự án điện hạt nhân là nhiệm vụ rất quan trọng, cấp bách, vì vậy, các đơn vị liên quan nêu cao tinh thần trách nhiệm, phải quyết tâm, nỗ lực hoàn thành đúng tiến độ các nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, chính quyền các địa phương phải huy động tổng lực kiểm kê, ghi nhận hiện trạng phần diện tích đất phải thu hồi phải được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tạo đồng thuận trong nhân dân về lợi ích to lớn của việc thực hiện dự án điện hạt nhân...
Với sự chỉ đạo quyết liệt, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và sự đồng thuận của người dân, Ninh Thuận đang nỗ lực thực hiện công tác thu hồi, giải phóng mặt bằng một cách khẩn trương, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân, tạo tiền đề cho việc triển khai thành công dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Để việc phát triển năng lượng hạt nhân gắn với triển khai quy hoạch của tỉnh phát huy hiệu quả, ngay sau khi có chủ trương tiếp tục triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, tỉnh Ninh Thuận đã tổ chức Hội thảo “Định hướng phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn đến năm 2035”.
Qua các ý kiến góp ý tại hội thảo, tỉnh xác định dự án điện hạt nhân sẽ trở thành động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế, tăng thu ngân sách từ đó cập nhật, điều chỉnh các chỉ tiêu kinh tế giai đoạn 2026-2030 theo kịch bản triển khai dự án điện hạt nhân, cụ thể: (1) Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 5 năm đạt 18-19%; (2) GRDP bình quân đầu người theo giá thực tế năm 2030 đạt 250 triệu đồng; (3) Cơ cấu kinh tế: nông, lâm nghiệp, thủy sản khoảng 10-11%; công nghiệp, xây dựng khoảng 54-55%; các ngành dịch vụ 35-36%; (4) Tỷ trọng đóng góp năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào GRDP năm 2030 đạt 60%; (5) Năng suất lao động tăng bình quân hằng năm 15-16%; (6) Tỷ trọng đóng góp của kinh tế biển vào GRDP năm 2030 đạt 49-50%; (7) Tỷ trọng đóng góp của kinh tế số vào GRDP năm 2030 đạt 30%; (8) Tỷ trọng đóng góp của kinh tế đô thị vào GRDP năm 2030 đạt 85%; (9) Tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2026-2030 đạt 365.000-370.000 tỷ đồng; (10) Thu ngân sách trên địa bàn đến năm 2030 đạt khoảng 16.000-17.000 tỷ đồng.
Đồng thời, tỉnh Ninh Thuận cũng xác định việc triển khai dự án điện hạt nhân sẽ góp phần phát triển các ngành công nghiệp, xây dựng, dịch vụ, kinh tế biển; thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ như: Sản xuất thiết bị kỹ thuật cao, vật liệu xây dựng và công nghiệp năng lượng tái tạo và từng bước xây dựng Ninh Thuận sẽ trở thành: (1) Trung tâm năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của cả nước; (2) Trung tâm dịch vụ công nghiệp, dịch vụ năng lượng tái tạo liên vùng; (3) Tổ hợp công nghiệp, chế tạo xanh, công nghiệp phụ trợ; (4) Trung tâm công nghiệp xanh NetZero; (5) Trung tâm sản xuất chip bán dẫn, công nghệ trí tuệ AI; (6) Trung tâm dữ liệu quốc gia, khu vực, thế giới.