Dự án đáng sống 2025: Thay đổi để tốt hơn
Trong một xã hội ngày càng phát triển, việc thay đổi tiêu chí và cách thức đánh giá Dự án đáng sống trong bối cảnh mới là thực sự cần thiết.
Năm 2025, Chương trình bình chọn Dự án Đáng sống do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức bước sang năm thứ 8. Bám sát diễn biến thị trường cũng như những thay đổi của hệ thống khung pháp lý, các tiêu chí đánh giá Dự án đáng sống qua mỗi năm luôn được Ban Tổ chức và Hội đồng chuyên gia thảo luận, cập nhật để phù hợp với bối cảnh phát triển mới.
Bám sát các hình thức phát triển nhà ở
Năm 2025 cũng là một năm quan trọng đối với chương trình khi nhiều bộ luật mới liên quan đến thị trường bất động sản có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2025 như Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15... Mặt khác, những tín hiệu từ thị trường bất động sản ngày càng cho thấy yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng, không chỉ đơn thuần là hạ tầng cơ sở vật chất mà còn các yếu tố tinh thần hay cộng đồng dân cư nhằm kiến tạo những nơi chốn cư trú thật sự hấp dẫn. Chính vì vậy, trong lần đánh giá này, hệ thống các tiêu chí được làm mới với nhiều cập nhật từ thị trường và hệ thống khung pháp lý liên quan đến phát triển bất động sản, mà quan trọng nhất là trên các yếu tố về (1) hạng mục dự án, (2) tiêu chí cùng cấp độ đánh giá, và (3) cách thức đánh giá.
Dự án đáng sống sẽ dành cho ba loại hình dự án phát triển nhà ở cơ bản được quy định trong Luật Nhà ở 2024 là “Chung cư độc lập”, “Cụm công trình nhà ở” và “Khu nhà ở đồng bộ”, trong đó Cụm công trình nhà ở chia thành hai loại hình nhỏ hơn là “Dự án cụm công trình nhà ở độc lập” và “Cụm công trình nhà ở trong dự án khu đô thị có nhà ở”. Như vậy, sẽ có bốn loại hình dự án phát triển nhà ở có thể tham gia vào Chương trình Dự án đáng sống 2025.
Hưởng ứng chính sách khuyến khích phát triển nhà ở xã hội, Dự án đáng sống 2025 tiếp tục chia thành hai nhánh là các dự án nhà ở thương mại và các dự án nhà ở xã hội. Ngoài ra, bên cạnh việc xem xét đánh giá “Dự án đáng sống” cho những dự án đã hoàn thiện, đi vào vận hành và có người dân về cư trú thì Chương trình Dự án đáng sống 2025 vẫn tiếp tục giữ hạng mục “Dự án đáng sống tiềm năng” dành cho những dự án đang hoàn thiện và chuẩn bị đưa vào sử dụng. Như vậy, dựa trên việc phân chia tính chất của các dự án phát triển nhà ở, Dự án đáng sống sẽ có tổng cộng 12 hạng mục thành phần, đáp ứng sự đa dạng hóa của thị trường nhà ở hiện nay.
Các tiêu chí đánh giá chia thành ba cấp độ, mỗi cấp độ sẽ có 5 tiêu chí thành phần.
Thứ nhất, nhóm các tiêu chí cấp độ “CẦN” là những tiêu chí tối thiểu nhất dựa trên việc tuân thủ các chính sách, chiến lược phát triển nhà ở và đô thị, quy định pháp lý và chuyên môn về nhà ở, khu nhà ở và khu đô thị, cụ thể là: (1) Phù hợp với các chính sách, chiến lược phát triển nhà ở của quốc gia và địa phương; (2) Tuân thủ quy định của pháp luật về quản lý dự án đầu tư xây dựng; (3) Đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, chất lượng xây dựng đối với nhà ở theo quy định của pháp luật; (4) Thực hiện đúng yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy, kiến trúc, cảnh quan, vệ sinh, môi trường, an toàn trong quá trình xây dựng theo quy định của pháp luật; và (5) Quản lý, sử dụng nhà ở đúng mục đích, công năng sử dụng
Thứ hai, nhóm các tiêu chí cấp độ “ĐỦ” là những tiêu chí đánh giá các điều kiện cơ bản để đảm bảo việc cư trú của người dân, bao gồm: (1) Tính ĐỒNG BỘ - Đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; (2) Tính PHÙ HỢP - Cơ cấu loại hình, diện tích nhà ở phù hợp với nhu cầu của thị trường; (3) Tính KINH TẾ - Giá trị kinh tế mang lại cho cư dân từ việc sở hữu căn nhà, căn hộ; (4) Tính AN TOÀN - Có các giải pháp kiểm soát an ninh, đảm bảo cuộc sống an bình cho cư dân; và (5) Tính CỘNG ĐỒNG - Kiến tạo cộng đồng dân cư gắn kết.
Cuối cùng, nhóm các tiêu chí cấp độ “NÂNG CAO” là những tiêu chí dùng để phân loại các dự án ở cấp độ cao cấp dựa trên việc xem xét những mục tiêu, tầm nhìn, đáp ứng các xu hướng phát triển thị trường nhà ở thông qua cách thức thực hành của dự án, bao gồm: (1) Tính NHÂN VĂN - Kiến tạo môi trường cư trú nhân văn; (2) Tính SINH THÁI - Kiến tạo môi trường cư trú xanh, sinh thái và bền vững; (3) Tính THÔNG MINH - Kiến tạo môi trường cư trú thông minh, hiện đại; (4) Tính SÁNG TẠO - Kiến tạo môi trường cư trú sáng tạo, hấp dẫn; và (5) Tính THƯƠNG HIỆU - Góp phần xây dựng và kiến tạo thương hiệu cho địa phương.
Nâng cao cánh thức và mức độ đánh giá
Các tiêu chí sẽ được đánh giá đồng thời trên phương diện định tính và định lượng. Đánh giá định tính theo mức độ với ba cấp là “Khá”, “Tốt” và “Rất tốt”. Đánh giá định lượng theo thang điểm với điểm thấp nhấp là 5 và cao nhất là 10.
Dù với cách đánh giá định tính hay định lượng thì Dự án đáng sống 2025 đều yêu cầu các dự án nhà ở phải đảm bảo đáp ứng mức độ trung bình trở lên, tương ứng với “Khá” hoặc trên 5 điểm - điểm được xem là trung bình trong thang đánh giá 10 điểm. Đây được xem là một yêu cầu cao hơn so với Chương trình Dự án đáng sống các năm trước để những dự án lựa chọn thực sự là những dự án tốt đúng nghĩa.
Dù có thay đổi thế nào thì mục tiêu hướng đến của các Dự án đáng sống vẫn phải đảm bảo chất lượng cuộc sống của cộng đồng người dân cư trú và sinh hoạt. “Một dự án đáng sống phải là một nơi thực sự dành cho cộng đồng, vì cộng đồng và được vun đắp, phát triển, lan tỏa những giá trị tốt đẹp chính từ cộng đồng ấy”. Đây luôn là một tôn chỉ quan trọng trong việc đánh giá các Dự án đáng sống.