Triển vọng tiêu dùng thận trọng, kỳ vọng cắt giảm lãi suất chính sách 0,25%
Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế giữ mục tiêu cao, lạm phát hiện yếu hơn và các động lực xuất khẩu, nội địa có thận trọng, kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước sẽ hướng tới cắt giảm lãi suất 0,25%.
Các công ty "tranh thủ" chuyển hàng tránh thuế
Quyết định tạm dừng áp thuế mức cao trong 90 ngày của Mỹ khiến tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục tăng trong tháng 4, nhưng sản xuất có diễn biến thận trọng hơn.
Cụ thể, theo số liệu của Tổng cục Thống kê (GSO), tăng trưởng xuất khẩu tăng lên +19,8% vào tháng 4 (so với +14,5% vào tháng 3; -1,4% theo tháng) trong khi sản xuất công nghiệp tăng +8,9% so với cùng kỳ năm ngoái (so với +9,9% vào tháng 3; +1,4% theo tháng), mặc dù thuế quan của Hoa Kỳ có hiệu lực từ ngày 5 tháng 4.
Tuy nhiên, thặng dư thương mại giảm xuống còn 576,7 triệu đô la Mỹ, với mức tăng tương ứng trong nhập khẩu (+23%). Sức mạnh xuất khẩu diễn ra trên diện rộng ở hầu hết các sản phẩm chính. Các lô hàng máy tính và đồ điện tử tăng +58,7% (so với +35,1% vào tháng 3) trong khi có mức tăng trưởng hai chữ số ở máy móc và thiết bị (+22,9% so với +19,4% vào tháng 3), hàng dệt may (+17,7% so với +14,8% vào tháng 3), giày dép (+20,5% so với +15,8% vào tháng 3) và các sản phẩm thủy sản (+16,3% so với +19,7% vào tháng 3). Tuy nhiên, xuất khẩu điện thoại và linh kiện đã giảm -5,2%, lần đầu tiên sau 3 tháng.
Nhu cầu của Hoa Kỳ là động lực chính, với kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng +34% so với cùng kỳ năm trước (so với +32,3% vào tháng 3). Thặng dư thương mại song phương với Hoa Kỳ đã tăng lên 10,46 tỷ đô la Mỹ (so với 10,34 tỷ đô la Mỹ vào tháng 3) và 37,7 tỷ đô la Mỹ tính đến thời điểm hiện tại (+24,9% so với cùng kỳ năm trước). Xuất khẩu sang Trung Quốc (+7,8% so với +3,8% vào tháng 3), EU (+13,1% so với +11,9% vào tháng 3) và ASEAN (+6,6% so với +4,4% vào tháng 3) tăng ở mức độ được đo lường nhiều hơn.
Sự tăng tốc trong xuất khẩu cho thấy các công ty đang vội vã chuyển hàng sang Hoa Kỳ, xét đến mức thuế quan qua lại giảm xuống còn 10% trong thời gian tạm dừng 90 ngày và các miễn trừ tạm thời đối với các mặt hàng điện tử.
Mức thuế quan trung bình có trọng số hiệu lực của Hoa Kỳ đối với hàng hóa Việt Nam hiện ước tính là 15,6% (so với 4,6% vào năm 2024). Mức thuế quan hiệu lực sẽ tăng gấp đôi lên 31,1% (có tính đến hàng điện tử và các miễn trừ khác), nếu mức thuế quan có đi có lại trở về mức 46% đã công bố trước đó vào tháng 7. Hơn nữa, các miễn trừ đối với các sản phẩm điện tử có thể sẽ không kéo dài, vì thuế quan đối với các sản phẩm này có thể được áp dụng như một phần của thuế quan bán dẫn sắp tới.
Mặc dù có những tin đồn về các công ty Trung Quốc sử dụng Việt Nam làm trung tâm trung chuyển hàng sang Mỹ (sau khi Trung Quốc bị áp thuế 145% của Hoa Kỳ), nhưng dữ liệu dường như không ủng hộ điều này.
Lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc tăng khiêm tốn +2,2% so với tháng trước vào tháng 4 và với tốc độ hàng năm tương tự như tháng 3 (+30,7% so với +31,7% vào tháng 3).
Sản xuất có vẻ thận trọng hơn, xét đến triển vọng nhu cầu bên ngoài không rõ ràng. Tăng trưởng sản xuất giảm xuống mức thấp nhất trong 3 tháng là +10,8% (so với +11,7% vào tháng 3), do máy tính, sản phẩm điện tử & quang học (+8,3% so với +11,5% vào tháng 3) cũng như sự suy giảm trong thiết bị điện (-18,6% so với -3,2% vào tháng 3) và đồ nội thất (-3,6% so với +8,6% vào tháng 3).
Chỉ số PMI sản xuất tháng 4 của S&P Global đã vẽ nên một bức tranh đáng lưu ý hơn so với dữ liệu chính thức của GSO. Cụ thể chỉ số PMI đã giảm mạnh xuống còn 45,6 (so với 50,5 vào tháng 3), khi các công ty chứng kiến sự sụt giảm đáng kể về đơn đặt hàng mới, xuất khẩu và sản xuất do thông báo về thuế quan của Hoa Kỳ. Niềm tin kinh doanh đã giảm xuống mức thấp nhất trong 44 tháng. Theo khảo sát, tốc độ cắt giảm việc làm là mạnh nhất trong 3,5 năm.
Lạm phát ở mức thấp, có thận trọng trong chi tiêu
Doanh số bán lẻ tăng mạnh trong dịp lễ nhưng lượng khách du lịch đến đã hạ nhiệt, không đi kèm. Theo đó, tăng trưởng doanh số bán lẻ đã tăng lên +11,1% so với cùng kỳ năm trước (so với +10,8% vào tháng 3; +2,9% theo tháng), mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 5 năm 2023. Doanh số bán hàng tăng tốc đối với du lịch (+46,1% so với +25,1% vào tháng 3), dịch vụ lưu trú & thực phẩm (+18,8% so với +16,4% vào tháng 3) và các dịch vụ khác (+17% so với +15,4% vào tháng 3), nhưng giảm nhẹ đối với hàng hóa (+8,8% so với +9,2% vào tháng 3).
GSO cho rằng dữ liệu bán lẻ ấn tượng một phần là do nhu cầu lễ hội và du lịch trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và Ngày Quốc tế Lao động.
Tuy nhiên, lượng du khách đến đã giảm xuống còn 1,65 triệu vào tháng 4 (so với 2,05 triệu vào tháng 3), với mức tăng trưởng ở mức thấp nhất trong 40 tháng (+6,3% so với +28,5% vào tháng 3). Nguyên nhân chính là do lượng du khách Trung Quốc giảm (368 nghìn vào tháng 4 so với 631 nghìn vào tháng 3), sau sự gia tăng đột biến của tháng trước. Tuy nhiên, lượng du khách Trung Quốc đến Việt Nam trong bốn tháng đầu vẫn mạnh mẽ ở mức +58,1% so với cùng kỳ năm trước. Lượng khách du lịch Hàn Quốc (-11,4% so với -3,6% vào tháng 3), Nhật Bản (-4,7% so với +9,9% vào tháng 3), Đài Loan (-7,7% so với +10,6% vào tháng 3) và Hoa Kỳ (-6,3% so với +2,3% vào tháng 3) giảm so với cùng kỳ năm trước, nhưng lượng khách du lịch châu Âu tăng (+27,5% so với +21,5% vào tháng 3).
Lạm phát vẫn ít thay đổi, mặc dù chi tiêu bán lẻ tăng. Điều này có thể cho thấy các công ty không muốn tăng giá, trong bối cảnh triển vọng tiêu dùng không mấy sáng sủa.
Lạm phát toàn phần vẫn ở mức 3,1%, với giá cả tăng nhẹ +0,07% so với tháng trước.
Lạm phát cốt lõi tăng nhẹ lên 3,14% (so với 3,1% vào tháng 3), với giá cả tăng chậm hơn +0,2% so với tháng (so với +0,25% vào tháng 3).
Lạm phát phần lớn vẫn ở mức thấp đối với các phân khúc tùy ý, bao gồm văn hóa, giải trí & du lịch (+2,1% so với +2,2% trong tháng 3; 0% theo tháng), đồ uống & thuốc lá (+2,1% so với +2% trong tháng 3; +0,1% theo tháng), hàng may mặc và giày dép (+1,1% so với +1,2% trong tháng 3; +0,05% theo tháng) và ăn uống ngoài trời (+3,6% so với +3,5% trong tháng 3; +0,3% theo tháng). Chi phí vận chuyển (-6,9% so với -4,1% trong tháng 3) giảm với tốc độ hàng năm nhanh hơn do giá năng lượng thấp hơn.
Sự gia tăng chi tiêu của người tiêu dùng vào tháng 4 có thể không kéo dài, trong bối cảnh thuế quan sắp tăng của Hoa Kỳ và triển vọng thị trường lao động ảm đạm, điều này có thể làm suy yếu tâm lý hộ gia đình và sức mua.
FDI tăng mạnh bất chấp lo ngại về thuế quan
Cam kết FDI đã đăng ký tăng +39,9% lên 13,82 tỷ đô la Mỹ trong bốn tháng đầu năm 2025 (so với +34,7% trong quý 1), dẫn đầu là mức tăng 3,9 lần về lượng tiền rót vào các dự án hiện có và mức tăng gấp đôi về vốn đầu tư thông qua góp vốn cổ phần và mua cổ phiếu.
Vốn mới đăng ký giảm -23,8% về giá trị (so với -31,5% trong quý 1), nhưng số lượng dự án tăng +14,1%. Giải ngân FDI tăng trưởng vững chắc, +7,3% so với cùng kỳ năm trước trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4.
Trung Quốc đại lục là nguồn vốn mới đăng ký lớn thứ hai, đạt 1,52 tỷ đô la Mỹ trong bốn tháng đầu tiên. Singapore dẫn đầu với 1,6 tỷ đô la Mỹ vốn mới đăng ký.
Chúng tôi lặp lại dự báo tăng trưởng GDP chậm hơn là 5,9% vào năm 2025 (so với 7,1% vào năm 2024) và duy trìdự báo lạm phát tiêu đề của chúng tôi ở mức 2,9%. Sức mạnh trong lĩnh vực công nghiệp và chi tiêu của người tiêu dùng vào tháng 4 dự kiến sẽ giảm dần khi thời hạn hoãn thuế quan 90 ngày của Hoa Kỳ và các miễn trừ điện tử hết hạn. Bên dưới sức mạnh xuất khẩu do hàng hóa được tải trước, đã có những vết nứt trong bối cảnh các nhà sản xuất thận trọng hơn. Sẽ có "sự trả đũa" cho nhu cầu được tải trước của Hoa Kỳ, khi thuế quan đối ứng cao hơn của Hoa Kỳ có hiệu lực từ tháng 7.
Kỳ vọng mức thuế quan giảm 10-20%, NHNN có thể hạ lãi suất
Theo quan điểm của chúng tôi, việc giảm 10% đến 20% điểm so với mức ban đầu là 46% sẽ là mức rất tích cực trong các cuộc đàm phán thuế quan song phương, bắt đầu vào ngày 7 tháng 5.
Ngoài các đề nghị mua thêm hàng hóa của Mỹ (ví dụ: LNG, máy bay, hàng hóa quốc phòng) và cắt giảm thuế nhập khẩu, các nhà quản lý đã nỗ lực nhắm vào gian lận xuất xứ hàng hóa với nhiều động thái khác nhau nhằm giải quyết mối quan ngại của Hoa Kỳ về việc hàng hóa Trung Quốc được chuyển tải và dán nhãn bất hợp pháp là sản phẩm của Việt Nam.
Thặng dư thương mại song phương tăng cùng với thâm hụt thương mại Việt Nam-Trung Quốc cho thấy cần nhiều nỗ lực để đi đến kết quả tích cực cho đàm phán. Các diễn biến đều đang hướng đến mục tiêu này.
Chúng tôi kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ cắt giảm lãi suất chính sách -25 điểm cơ bản trong năm nay, trong bối cảnh tăng trưởng và lạm phát yếu hơn.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã khẳng định với Quốc hội là các cơ quan quản lý sẽ quản lý tiền đồng và lãi suất "một cách linh hoạt" để thúc đẩy nhu cầu vay vốn và hỗ trợ tăng trưởng. Đây là điểm định hướng chính sách quan trọng của người đứng đầu Chính phủ, và cũng là chủ trương mà NHNN đã bám sát, xuyên suốt, chỉ đạo hệ thống NHTM từ đầu năm đến nay.
Theo dữ liệu của chúng tôi, tiền VND đã mất giá khoảng 0,7% trong tháng 4/2025. Tính từ đầu năm đến nay, tỷ giá VND/USD vẫn neo ở vùng cao, song chưa có những lưu ý đáng quan ngại khi vẫn trong biên độ kiểm soát của các nhà quản lý.