Toyota và chiến lược đằng sau danh tiếng về độ tin cậy

Trong ngành công nghiệp ô tô, độ tin cậy từ lâu đã trở thành một yếu tố then chốt trong việc xây dựng niềm tin với người tiêu dùng. Không chỉ là một lợi thế cạnh tranh, sự bền bỉ và ổn định của một chiếc xe còn ảnh hưởng trực tiếp tới chi phí sở hữu, trải nghiệm sử dụng và thậm chí là giá trị bán lại. Trong số các hãng xe lớn, Toyota thường xuyên được xếp vào nhóm dẫn đầu về độ tin cậy. Nhưng danh tiếng này không phải là điều ngẫu nhiên. Thay vào đó, nó được xây dựng từ một hệ thống sản xuất và quản trị chất lượng với nhiều lớp triết lý và thực hành cụ thể.

Một trong những nền tảng triết lý nổi bật là “Genchi Genbutsu”, tạm dịch là “đi và xem tận nơi”. Không đơn thuần là khẩu hiệu, đây là cách Toyota yêu cầu kỹ sư và quản lý phải đến thực địa để tận mắt quan sát và phân tích vấn đề thay vì chỉ dựa vào báo cáo hoặc số liệu. Nguyên tắc này không chỉ áp dụng khi có sự cố xảy ra, mà còn là một phần thường trực trong quy trình thiết kế và kiểm nghiệm sản phẩm. Việc đưa kỹ sư đến thử xe trong những điều kiện sử dụng thực tế, từ địa hình, khí hậu đến hành vi lái xe giúp họ phát hiện được các điểm yếu tiềm ẩn trước khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng.

Gắn liền với đó là khái niệm “Kaizen”, có nghĩa là cải tiến liên tục. Thay vì thực hiện những thay đổi lớn, Toyota tập trung vào việc cải thiện từng bước nhỏ trong mọi khâu, từ thiết kế sản phẩm cho đến vận hành nhà máy. Triết lý này không chỉ giúp hãng duy trì ổn định sản xuất mà còn ngăn ngừa lỗi phát sinh trong dài hạn. Một mẫu xe có thể trông giống nhau suốt nhiều năm, nhưng bên trong, từng chi tiết nhỏ có thể đã được điều chỉnh tinh tế để giảm hao mòn, tăng hiệu suất hoặc dễ bảo dưỡng hơn.

Không thể không nhắc đến chiến lược “Jidoka”, nghĩa là cơ chế tự động hóa có kiểm soát bởi con người. Thay vì để toàn bộ quá trình lắp ráp vận hành hoàn toàn bằng máy móc, Toyota thiết kế hệ thống nơi máy có thể phát hiện lỗi và tự động dừng lại để chờ người kiểm tra. Điều này giúp ngăn chặn lỗi lan rộng trong chuỗi sản xuất và trao quyền cho công nhân trên dây chuyền, họ được phép dừng toàn bộ dây chuyền nếu phát hiện vấn đề. Một hành động nhỏ như vậy, nếu thực hiện đúng lúc, có thể cứu cả một lô hàng khỏi lỗi kỹ thuật.

Chiến lược “Heijunka”, hay còn được gọi là sản xuất cân bằng là một điểm ít được nói tới nhưng đóng vai trò quan trọng. Thay vì dồn ép sản lượng theo đơn đặt hàng bất thường, Toyota cố gắng phân bổ khối lượng công việc đồng đều mỗi ngày. Cách tiếp cận này giúp giảm áp lực lên thiết bị và con người, qua đó ổn định chất lượng thành phẩm. Đồng thời, nó cũng tạo điều kiện cho các nhà cung cấp và đối tác hậu cần vận hành hiệu quả hơn, vì quy trình được dự báo trước và ít biến động.

Bổ trợ cho toàn bộ hệ thống trên là mô hình Sản xuất tức thời (Just in time - JIT), chỉ sản xuất và nhập linh kiện khi thực sự cần thiết. Đây là chìa khóa giúp Toyota giảm chi phí lưu kho, giảm lãng phí và kiểm soát chặt nguồn cung ứng. Nhưng cũng chính vì sự tinh gọn đó, hãng phải xây dựng mối quan hệ rất chặt chẽ với các nhà cung cấp. Bất kỳ một sai sót nhỏ từ phía đối tác cũng có thể ảnh hưởng dây chuyền, nên Toyota thường xuyên chia sẻ dữ liệu sản xuất với nhà cung cấp theo thời gian thực, đồng thời có hệ thống kiểm tra để cô lập nhanh những lô linh kiện bị lỗi.

Tổng thể, các chiến lược này tạo nên một hệ sinh thái sản xuất khép kín, nơi mọi mắt xích đều hướng đến mục tiêu duy nhất: ổn định chất lượng sản phẩm theo thời gian. Điều đáng chú ý là Toyota không đặt cược vào những cuộc cách mạng sản phẩm ồn ào, mà lặng lẽ tích lũy lợi thế từ sự nhất quán và sự phản hồi đều đặn từ thị trường.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Toyota không gặp lỗi. Trong lịch sử, hãng từng tiến hành các đợt triệu hồi xe vì các vấn đề như túi khí, hệ thống phanh hay bơm nhiên liệu. Nhưng nhìn chung, thời gian phản hồi nhanh chóng đã phần nào củng cố thêm lòng tin từ phía người tiêu dùng.

Tại Việt Nam, danh tiếng về độ bền của Toyota có ảnh hưởng rõ rệt đến quyết định mua xe của nhiều người. Không ít người chọn Toyota vì "mua để đi lâu dài", hoặc vì đã chứng kiến xe của người thân, bạn bè vận hành ổn định sau hàng trăm nghìn km. Trong bối cảnh thu nhập bình quân còn đang ở mức trung bình, việc đầu tư vào một chiếc xe được xem như tài sản lâu dài khiến yếu tố độ tin cậy trở nên đặc biệt quan trọng. Chính vì vậy, các chiến lược sản xuất thiên về ổn định và giảm rủi ro của Toyota lại càng phù hợp với kỳ vọng thực tế từ thị trường Việt Nam, nơi mà sự bền bỉ thường có giá trị hơn vẻ hào nhoáng.

Thanh Trà