Kho dữ liệu nghi ngờ với hơn 350 nghìn tài khoản của NHNN hỗ trợ người dùng

Năm 2025 sẽ là năm Ngân hàng Nhà nước tiếp tục đẩy mạnh triển khai đề án 06, làm sạch dữ liệu, thực hiện các quy định tại các Thông tư 17,18, 40; đồng thời rà soát các văn bản quy phạm pháp luật để sửa đổi.

Một trong những bước thúc đẩy thanh toán trên không gian số, không dùng tiền mặt, đảm bảo an toàn và bảo mật cho người dùng, là vào 1/7 tới, NHNN sẽ triển khai áp dụng áp dụng xác thực sinh trắc học cho tài khoản của doanh nghiệp, tổ chức. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai áp dụng xác thực sinh trắc học nói chung, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho biết, cũng có những thách thức trong triển khai đặc biệt với các Tập đoàn Nhà nước, doanh nghiệp lớn và các nhà đầu tư tổ chức, cá nhân nước ngoài. NHNN sẽ tiếp tục có những giải pháp linh hoạt và có thể sửa đổi quy định, dự kiến theo quy trình pháp luật là vào tháng 9/2025, để khắc phục và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các bên trong thực thi.

"Trong thời gian chờ sửa đổi, chắc chắn sẽ có những tác động nhất định. Nhưng quy trình sửa đổi văn bản pháp luật bắt buộc phải theo, những quy định mới có hiệu lực dự kiến đầy đủ, Thông tư cũng sẽ đăng báo chính thức để lấy ý kiến sửa đổi", ông Tuấn cho biết.

Liên quan đến thông tin có tội phạm lừa đảo sử dụng AI để xác thực sinh trắc họ (vân tay, khuôn mặt, mống mặt) cho một số giao dịch chuyển tiền vào tài khoản của tổ chức, theo Lãnh đạo Vụ Thanh toán, đúng là hiện nay đang tình trạng 1 số ứng dụng của TCTD chưa đạt tiêu chuẩn bảo mật cao nhất, đạt chứng chỉ quốc tế về eKYC. Cơ quan Công An phát hiện đối tượng sử dụng AI qua mặt 1 số tổ chức cung ứng dịch vụ, do đó phải kiểm tra lại để đáp ứng.

"Tội phạm công nghệ ngày càng gia tăng, gian lận số càng diễn biến khó lường. Phục vụ AI cho mục đích tốt nhưng nếu chúng ta không đáp ứng các tiêu chuẩn bảo mật, đây sẽ là kẽ hở. Cuộc chiến với tội phạm lừa đảo sử dụng công nghệ là cuộc chiến không có điểm dừng đòi hỏi các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. phải đầu tư, nâng cấp", ông Tuấn phát biểu tại buổi họp báo công bố "Ngày không tiền mặt 2025" NHNN vào báo Tuổi Trẻ, Napas đồng tổ chức.

Về hành lang pháp lý, bên cạnh các quy định, thông tư siết chặt các kẽ hở, NHNN có yếu cầu các tổ chức phải cung cấp tài khoản, thẻ, ví nghi ngờ lừa đảo về cơ quan quản lý. Trong quá trình này, NHNN thực hiện xây dựng kho dữ liệu nghi ngờ có trên 350 nghìn tài khoản nghi ngờ gian lận. "Trên tinh thần win-win tổ chức nào có cung cấp thông tin nghi ngờ, sẽ được nhận thông tin từ kho dữ liệu", ông Tuấn cho biết.

Đồng thời ông cho biết hiện tại đã triển khai áp dụng cảnh báo đến khách hàng BIDV, ngân hàng đầu tiên thí điểm sử dụng thông tin từ kho dữ liệu. Kết quả tích cực đảm bảo an toàn nhiều khách hàng BIDV trong quá trình chuyển tiền qua app, nhận được cảnh báo tài khoản nhận có trong danh sách nghi ngờ hay không. Qua 1 tháng, hơn 40 nghìn lượt chuyển tiền đã dừng từ cảnh báo, tổng giá trị giao dịch là 160 tỷ đồng.

Thời gian tới, vào 30/6, áp dụng dữ liệu để cảnh báo tới khách hàng sẽ triển khai với Vietcombank 30/6; với MB sẽ triển khai vào ngày 4/7, VietinBank vào 14/7, Agribank vào 24/7. Sau đó sẽ có sơ kết đánh giá để xác nhận vướng mắc để rút kinh nghiệm đảm bảo không lặp lại. "Sau đó trong năm nay sẽ triển khai đến các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán khi có nhu cầu. Tin rằng các khách hàng của các tổ chức cung ứng dịch vụ sẽ tương đối yên tâm. Nhưng quyền quyết định sau cùng vẫn là của chính khách hàng", theo Lãnh đạo Vụ Thanh toán.

Chia sẻ một số kết quả cụ thể về thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế, ông Tuấn cho biết:

Về hạ tầng: Đã triển khai vận hành hệ thống TTĐTLNH hoạt động ổn định, thông suốt; hệ thống CMTC&BTĐT vận hành an toàn, hiệu quả, liên tục mở rộng quy mô, kết nối, cập nhật tính năng mới; thanh toán bán lẻ xuyên biên giới Thái Lan, Campuchia, Lào và đang triển khai tiếp với Trung Quốc, Hàn Quốc. Trong Quý I năm 2025, giao dịch qua Hệ thống TTĐTLNH đạt 35.665.760 món với giá trị đạt 81.468.633 tỷ đồng (tương ứng tăng 9,60% về số lượng và tăng 36,81% về giá trị giao dịch so với cùng kỳ năm 2024); giao dịch qua Napas đạt 2.453.426.745 món với giá trị đạt 14.972.645 tỷ đồng (tăng 13,53% về số lượng và 2,54% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024); giao dịch qua POS đạt 181.229.150 món với giá trị đạt 292.241.653 triệu đồng (tăng 6,56% về số lượng và giảm 0,48% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024); giao dịch qua ATM đạt 183.270.101 món với giá trị đạt 662.835.196 triệu đồng (giảm 15,22% về số lượng và giảm 4,22% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024);

Về sản phẩm và dịch vụ thanh toán của các TCTD, ngân hàng thương mại, tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT: Phát triển đa dạng, đáp ứng tốt hơn các nhu cầu của người sử dụng dịch vụ thanh toán cũng như yêu cầu của nền kinh tế; nhận thức, thói quen của người dân, doanh nghiệp về TTKDTM đã có sự chuyển biến tích cực. Giá trị TTKDTM trong năm 2024 đạt: 295,2 triệu tỷ đồng, gấp 26 lần GDP. Đến cuối năm 2024, tỷ lệ người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản tại ngân hàng đạt 86,97%.

Tính đến hết Quý I/2025 so với cùng kỳ năm 2024: Giao dịch TTKDTM tăng 44,43% về số lượng (qua kênh Internet tăng 40,41%; qua kênh điện thoại di động tăng 39,82%; qua phương thức QR code tăng 81,64%); có gần 10,4 triệu tài khoản Mobile-money, trong đó hơn 72% là ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo. Đến thời điểm ngày 31/03/2025, có 47 tổ chức cung ứng Dịch vụ Ví điện tử; số lượng Ví điện tử đang hoạt động là khoảng 30,27 triệu ví (chiếm 65,8% trong tổng số gần 46,01 triệu Ví điện tử đã được kích hoạt) với tổng số tiền trên các ví này là trên 2,8 nghìn tỷ đồng.

Đồng thời, các ngân hàng đang xây dựng 1 hệ sinh thái tích hợp đa dịch vụ, lấy người dùng làm trung tâm, kết nối với các ngành, lĩnh vực, hệ sinh thái ngoài ngân hàng để cung ứng các sản phẩm dịch vụ một cách liền mạch cho khách hàng.

Về đảm bảo an ninh, an toàn: NHNN đã tích cực phối hợp với Bộ Công An triển khai hiệu quả Đề án 06 của Chính phủ, đến nay, đã có khoảng 57 triệu lượt hồ sơ khách hàng vay được rà soát, đối chiếu dữ liệu với Cơ sở dữ liệu QGvDC; hơn 111,8 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học. Quy định về xác minh thông tin định danh khách hàng cùng với quy định về xác thực sinh trắc học khi thực hiện các giao dịch thanh toán trực tuyến tại tại các thông tư mới của NHNN đã góp phần bảo đảm các giao dịch thanh toán trực tuyến được thực hiện bởi chính chủ, qua đó nâng cao an ninh, an toàn, bảo mật cho các giao dịch thanh toán trực tuyến, góp phần giảm thiểu rủi ro gian lận, lừa đảo trong giao dịch thanh toán trực tuyến.

Về phát triển tài chính toàn diện: Các TCTD, ngân hàng thương mại và các tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT đang tập trung tối ưu hóa các quy trình tài chính, mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính trên toàn cầu và cách mạng hóa cách người dân sử dụng các sản phẩm và dịch vụ tài chính. Phát triển tài chính toàn diện đã giúp người dân dễ dàng tiếp cận hơn với các sản phẩm và dịch vụ tài chính, điều này cho thấy tiềm năng đáng kể mà số hóa dịch vụ tài chính có thể mang lại đối với sự phát triển tài chính và khả năng tiếp cận tài chính. Việc triển khai các quy định về mở TKTT, phát hành thẻ KYC, hoạt động đại lý thanh toán, thí điểm Mobile Money đã khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng của khách hàng ở khu vực vùng sâu, vùng xa.

"Thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thực hiện các mục tiêu của Bộ Chính trị, Chính phủ giao, trong đó tập trung:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, rà soát, sửa đổi, ban hành các văn bản pháp luật nhằm tạo thuận lợi ứng dụng công nghệ phát triển các sản phẩm, dịch vụ thanh toán;

Thứ hai, tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng đảm bảo an ninh an toàn và tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an triển khai hiệu quả các nhiệm vụ tại Đề án 06; Thứ ba, tăng cường tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin liên ngành giữa ngành ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác để cung cấp cho người dân sản phẩm, dịch vụ thanh toán liền mạch, thông suốt góp phần phát triển thanh toán số; Thứ tư, đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục tài chính cho người dân, doanh nghiệp sử dụng các dịch vụ TTKDTM một cách hiệu quả, an toàn", ông Tuấn cho biết.

Lê Mỹ