Vi phạm trong lĩnh vực ngoại hối giảm mạnh, nhờ đâu?
Việc chấp hành nghiêm quy định của doanh nghiệp, hạn chế phát sinh sai phạm vừa đảm bảo hoạt động hiệu quả, vừa phát huy vai trò của nguồn vốn ngoại tệ cho phát triển...
Theo thống kê, khối lượng xử lý hồ sơ thủ tục hành chính công lĩnh vực ngoại hối tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2 (NHNNKV2), ghi nhận số doanh nghiệp sai phạm (qua xử lý hồ sơ của doanh nghiệp, phát hiện ra sai phạm ) trong lĩnh vực ngoại hối giảm dần qua từng năm và giảm mạnh so với 3 năm trước đây.
Cụ thể, ông Nguyễn Đức Lệnh - Phó Giám đốc NHNN Khu vực 2 cho biết, khối lượng xử lý hồ sơ thủ tục hành chính công lĩnh vực ngoại hối tại bao gồm xác nhận đăng ký khoản vay trả nợ nước ngoài không được Chính phủ bảo lãnh; cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ; cấp phép đại lý thu đổi ngoại tệ; chi trả ngoại tệ; xác nhận giao dịch vốn đầu tư ra nước ngoài… do doanh nghiệp, tổ chức kinh tế gửi đến để làm thủ tục tại Chi nhánh theo quy định là rất lớn và luôn tăng qua từng năm. Trong đó, hồ sơ đăng ký vay trả nợ nước ngoài luôn chiếm tỷ trọng cao và sai phạm cũng phát sinh cao hơn so với những lĩnh vực khác.
Tuy nhiên, theo số liệu báo cáo thống kê, doanh nghiệp sai phạm (qua xử lý hồ sơ của doanh nghiệp, phát hiện ra sai phạm ) trong lĩnh vực ngoại hối giảm dần qua từng năm và giảm mạnh so với 3 năm trước đây.
Ở góc độ quản lý, đây được đánh giá là điểm tích cực, cần phát huy để mang lại những lợi ích toàn diện, theo Phó Giám đốc NHNNKV 2. Trước hết, thể hiện ở số lượng doanh nghiệp sai phạm và bị xử phạt giảm.
Nếu năm 2022 có 73 doanh nghiệp bị xử phạt do vi phạm hành chính trong lĩnh vực ngoại hối thì đến năm 2024, số lượng doanh nghiệp vi phạm giảm còn 35 và 6 tháng đầu năm 2025 chỉ có 11 doanh nghiệp vi phạm và bị xử phạt hành chính, số tiền nộp phạt cũng giảm. Trong khi đó lượng hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực này vẫn tăng theo xu hướng, năm sau cao hơn năm trước, ông Lệnh chia sẻ.
"Nhìn ở góc độ quản lý, đây được đánh giá là điểm tích cực – phản ánh doanh nghiệp chấp hành ngày càng tốt hơn các quy định về quản lý ngoại hối lĩnh vực vay trả nợ nước ngoài không được chính phủ bảo lãnh, giao dịch vốn và lĩnh vực kiều hối; thu đổi ngoại tệ.
"Nhìn ở góc độ quản lý, đây được đánh giá là điểm tích cực – phản ánh doanh nghiệp chấp hành ngày càng tốt hơn các quy định về quản lý ngoại hối lĩnh vực vay trả nợ nước ngoài không được chính phủ bảo lãnh, giao dịch vốn và lĩnh vực kiều hối; thu đổi ngoại tệ.
Kết quả này, gắn liền với hiệu quả công tác triển khai cơ chế chính sách về tiền tệ tín dụng của Ngân hàng Nhà nước trên địa bàn; công tác thông tin truyền thông của ngành và đặc biệt trách nhiệm của các TCTD cung ứng dịch vụ trong việc thông tin, hướng dẫn và tư vấn cho doanh nghiệp ngày càng cao", ông Nguyễn Đức Lệnh khẳng định.
Các sai phạm mà doanh nghiệp thường mắc phải có thể kể đến như: nộp hồ sơ chậm so với quy định; sử dụng vốn sai mục đích; mở và sử dụng sai tài khoản; thực hiện rút vốn, trả nợ khi chưa đăng ký xác nhận khoản vay, thay đổi khoản vay…
Các lỗi sai phạm này, theo NHNN KV 2 chia sẻ, đã được cơ quan quản lý thống kê và phổ biến thông tin với nội dung dễ đọc, dễ hiểu để doanh nghiệp nắm bắt, thông qua việc gửi cho các TCTD cung ứng dịch vụ cũng như qua các sở ngành, hiệp hội và cho chính các doanh nghiệp có hoạt động vay trả nợ nước ngoài trên địa bàn nắm bắt để thực hiện tốt.
Bên cạnh đó, theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước tại địa bàn, việc xử lý vi phạm trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng nói chung và lĩnh vực ngoại hối nói riêng chỉ là biện pháp quản lý nhằm đảm bảo kỷ cương kỷ luật trong hoạt động này, góp phần đảm bảo hoạt động an toàn hiệu quả.
Tuy nhiên việc chấp hành nghiêm quy định của doanh nghiệp và hạn chế phát sinh sai phạm mang lại ý nghĩa to lớn và toàn diện, không chỉ đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, phát huy vai trò của nguồn vốn ngoại tệ cho phát triển sản xuất kinh doanh, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả chính sách tiền tệ, ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước và hiệu quả quản lý nhà nước cũng như chất lượng thực hiện dịch vụ công.
Trong đó, công tác truyền thông chính sách cần tiếp tục được thực hiện và thực hiện tốt cả từ cơ quan quản lý và các TCTD cung ứng dịch vụ ngoại hối- một điểm tích cực cần phát huy, Phó Giám đốc NHNNKV 2 bày tỏ.
Ghi nhận trên thị trường cho thấy, trong thời gian vừa qua, cơ quan quản lý đã liên tục có yêu cầu các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các đại lý thu đổi ngoại tệ do ngân hàng ủy quyền siết chặt hoạt động thu đổi ngoại tệ ở TP. Hồ Chí Minh.
Theo đó, nhà quản lý yêu cầu các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép hoạt động ngoại hối thực hiện nghiêm các quy định về quản lý đại lý đổi ngoại tệ. Đặc biệt, các tổ chức tín dụng phải kiểm soát chặt chẽ các doanh nghiệp có bàn thu đổi ngoại tệ được ủy quyền, đảm bảo tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật và hợp đồng đã ký kết.
Cụ thể, các TCTD được yêu cầu tại nơi giao dịch bắt buộc phải có điện thoại, máy fax, két sắt, bảng thông báo tỷ giá công khai và bảng hiệu ghi rõ tên tổ chức tín dụng ủy quyền và tên đại lý đổi ngoại tệ (được quy định tại Nghị định 89/2016/NĐ-CP về điều kiện cơ sở vật chất của đại lý đổi ngoại tệ). Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ giám sát, kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất các đại lý đổi ngoại tệ, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật nếu phát hiện. Tăng cường phối hợp với NHNN và cơ quan chức năng nhằm đảm bảo hoạt động đổi ngoại tệ diễn ra an toàn, đúng quy định và không tiếp tay cho hoạt động “chợ đen” hoặc đầu cơ tỷ giá.
Cong văn gửi tới các tổ chức kinh tế làm đại lý đổi ngoại tệ cũng yêu cầu các doanh nghiệp này nghiêm túc chấp hành các quy định, phải đáp ứng đầy đủ điều kiện cơ sở vật chất và trang thiết bị theo Nghị định 89, đảm bảo hoạt động minh bạch, rõ ràng. Các tổ chức kinh tế làm đại lý đổi ngoại tệ chỉ được mua ngoại tệ bằng tiền mặt từ cá nhân và bán lại số ngoại tệ thu được cho tổ chức tín dụng ủy quyền (trừ phần tồn quỹ theo quy định). Đồng thời, nghiêm cấm mua bán ngoại tệ trái phép, thực hiện đúng các quy định về chế độ thông tin, báo cáo và tạo điều kiện cho việc kiểm tra của các tổ chức tín dụng và cơ quan quản lý nhà nước. Các tổ chức kinh tế làm đại lý đổi ngoại tệ được yêu cầu tích cực thông tin, hướng dẫn người dân và du khách giao dịch tại các địa điểm thu đổi được cấp phép để tránh rủi ro và vi phạm pháp luật.
Trước những diễn biến mới của thị trường ngoại hối, nhằm hạn chế rủi ro phát sinh từ hoạt động thu đổi ngoại tệ trái phép, việc chỉ đạo tăng cường giám sát hoạt động của các tổ chức tín dụng và các tổ chức kinh tế làm đại lý đổi ngoại tệ trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh của cơ quan quản lý có vai trò quan trọng nhằm liên tục duy trì việc thực hiện tốt công tác quản lý ngoại hối trên địa bàn, đảm bảo thị trường ngoại hối và tỷ giá ổn định, hạn chế hiện tượng mua bán ngoại tệ tự do làm ảnh hưởng đến thị trường tiền tệ và hiệu quả chính sách cũng như tăng trưởng và phát triển kinh tế.