Đưa ngành công nghiệp ô tô vươn ra thế giới

Khát vọng doanh nghiệp

Công ty VinFast tổ chức Hội nghị “Tăng cường nội địa hóa và phát triển hệ thống nhà cung cấp”, nhằm mở rộng chuỗi cung ứng nội địa. Hội nghị đã quy tụ hơn 1.000 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam tham dự. Nhiều doanh nghiệp cho biết, họ thức dậy từ 3 giờ sáng để ra sân bay, đi dự hội nghị. Điều này nói lên sự quan tâm lớn của các doanh nghiệp tới ngành công nghiệp ô tô Việt Nam và mong muốn gia nhập chuỗi cung ứng.

Ông Chu Trọng Thành, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cao su Giải phóng bày tỏ: chúng tôi biết, Công ty VinFast đặt mục tiêu nâng tỷ lệ nội địa hóa ô tô lên 80% vào năm 2026 và nâng sản lượng lên 1 triệu xe vào năm 2030. Đây là cơ hội để chúng tôi gia nhập chuỗi cung ứng, không chỉ cung cấp các sản phẩm mà còn cống hiến cho ngành công nghiệp ô tô, cùng nhau thực hiện sứ mệnh vươn ra thế giới.
Ông Hồ Ngọc Toàn, Phó tổng giám đốc Công ty CP Thiết bị và Giải pháp cơ khí Automech cho biết: Chúng tôi coi đây là cơ hội lớn. Bối cảnh hiện nay rất thuận lợi cho mục tiêu tăng tốc nội địa hóa ô tô. Cùng với các chính sách hỗ trợ của Chính phủ dành cho khu vực kinh tế tư nhân, ngành công nghiệp ô tô tới đây hứa hẹn tương lai tươi sáng.
Theo bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, hiện tại hầu hết các doanh nghiệp sản xuất linh kiện ô tô của Việt Nam đang bị thua lỗ, phải dùng lợi nhuận từ lĩnh vực khác bù đắp. Ngoài sản lượng thấp thì các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều khó khăn. Đó là vốn đầu tư lớn, lãi vay ngân hàng cao, năng suất thấp, thiếu công nghệ hiện đại, thiếu nguồn nhân lực chất lượng…Tất cả cộng lại đẩy giá thành lên cao và thua lỗ. Mặc dù vậy, theo bà Bình, các doanh nghiệp vẫn quyết tâm vươn lên, để đóng góp vào sự phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, bởi nhận thấy cơ hội lớn phía trước.
Thị trường ô tô Việt Nam được dự báo rất tiềm năng. Theo Bộ Công Thương, quy mô thị trường ô tô sẽ đạt 1 triệu xe/năm vào năm 2030, hơn 1,5 triệu xe/năm vào năm 2035 và hơn 5 triệu xe/năm vào năm 2045. Với quy mô này đủ điều kiện cho ngành công nghiệp ô tô phát triển mạnh mẽ, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn vươn ra thế giới, biến Việt Nam trở thành công xưởng ô tô lớn tại khu vực Đông Nam Á.

Cơ hội vươn lên

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, sự phát triển của nhiều ngành công nghiệp quan trọng đến nay vẫn phụ thuộc nặng nề vào nước ngoài. Các doanh nghiệp trong nước nhỏ bé, chủ yếu chỉ làm gia công thuê hoặc sản xuất giản đơn. Việt Nam không thể tiếp tục phát triển như vậy được nữa. Hơn bao giờ hết đây là thời điểm cần phải phát triển các ngành công nghiệp của riêng mình, với doanh nghiệp nội địa đứng lên đảm trách. Nhà nước đang xây dựng những thể chế, chính sách mới để đưa đất nước đi lên, vì vậy cần đặt trọng tâm vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp, với những chính sách đủ khả năng hội tụ và phát huy năng lực nội sinh của doanh nghiệp Việt Nam.

Với ngành công nghiệp ô tô hiện đã hình thành những “sếu đầu đàn” nắm vai trò dẫn dắt, các doanh nghiệp nhỏ và vừa lại rất quyết tâm gia nhập chuỗi cung ứng, quy mô thị trường ô tô có tiềm năng lớn. Chỉ còn thiếu “bệ đỡ” là hệ thống chính sách khuyến khích phát triển đồng bộ và hấp dẫn, với khả năng thực thi hiệu quả.
Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng, nếu chúng ta quan tâm đến lợi ích phát triển của quốc gia, cần phải tạo ra những thế lực cạnh tranh của Việt Nam trong nước và trên thị trường quốc tế. Những ngành công nghiệp có triển vọng cần được hỗ trợ mạnh mẽ. Với ngành công nghiệp ô tô khi phát triển, đất nước sẽ được lợi gì? Đó là công nghệ cao, năng suất cao, giá trị gia tăng cao, đóng góp lớn vào GDP hàng năm và giúp Việt Nam đi ra thế giới. Nhìn vào lợi ích đó, Chính phủ phải có trách nhiệm hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp này.
Theo bà Trương Thị Chí Bình, sản xuất linh kiện ô tô tại Việt Nam chia làm 2 nhánh: những hoạt động có giá trị cao, chủ yếu được thực hiện bởi các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Còn các hoạt động có giá trị thấp tập trung bởi những doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước. Trong đó, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa đang rơi vào “bẫy năng suất thấp”. Do đó, cần phải thúc đẩy khu vực này chuyển đổi toàn diện, từ mục đích đến quy trình và con người để vươn lên.
Hiện chính sách phát triển công nghiệp ô tô tại Việt Nam chưa đủ hấp dẫn, năng lực thực thi yếu kém. Chẳng hạn, các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi cung ứng sản xuất linh kiện, cần được giảm thuế, hỗ trợ lãi vay, hỗ trợ mặt bằng sản xuất, hỗ trợ chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực… nhưng hầu hết không nhận được. Hy vọng Nghị quyết 57 và 68 được Bộ Chính trị ban hành, đi vào thực thi, sẽ thêm động lực cho ngành công nghiệp ô tô phát triển.

TRẦN THỦY