Bà Rịa – Vũng Tàu: Cái nôi của năng lượng Việt Nam
Bà Rịa - Vũng Tàu đã khẳng định vị thế là cái nôi của ngành năng lượng Việt Nam nhờ vào những lợi thế vượt trội và sự đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này.
Với vị trí chiến lược, tài nguyên hydrocarbon phong phú và cơ sở hạ tầng phát triển, Bà Rịa – Vũng Tàu đóng vai trò xương sống trong an ninh năng lượng quốc gia và là động lực cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam.
Hiện trạng tài nguyên và khai thác dầu khí tại Bà Rịa – Vũng Tàu
Bà Rịa – Vũng Tàu là cửa ngõ ra biển của một trong những bể trầm tích dầu khí lớn nhất Việt Nam – bể Cửu Long. Bể này chứa đựng phần lớn trữ lượng dầu khí đã được phát hiện và đang khai thác của Việt Nam.
Các mỏ dầu khí chủ chốt nằm ngoài khơi Bà Rịa – Vũng Tàu bao gồm: Mỏ Bạch Hổ, là mỏ dầu lớn nhất Việt Nam, được phát hiện vào năm 1975 và bắt đầu khai thác từ năm 1986. Mỏ Bạch Hổ là biểu tượng của ngành dầu khí Việt Nam, đóng góp một phần lớn vào tổng sản lượng dầu thô của cả nước trong nhiều thập kỷ.
Mặc dù đã trải qua giai đoạn khai thác đỉnh cao, mỏ Bạch Hổ vẫn tiếp tục sản xuất, đồng thời áp dụng các công nghệ nâng cao hệ số thu hồi dầu (EOR) để tối ưu hóa sản lượng còn lại. Nằm gần mỏ Bạch Hổ là mỏ Rồng cũng là một trong những mỏ dầu quan trọng, góp phần duy trì sản lượng khai thác ổn định.
Bên cạnh đó, Bà Rịa – Vũng Tàu còn có Mỏ Lan Tây và Lan Đỏ, là hai mỏ khí đốt khổng lồ, là nguồn cung cấp khí chính cho các nhà máy điện khu vực miền Nam, đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển công nghiệp. Khí từ các mỏ này được vận chuyển về đất liền thông qua hệ thống đường ống dẫn khí Nam Côn Sơn. Ngoài ra, còn có các mỏ dầu và khí khác như Đại Hùng, Rạng Đông, Phương Đông, Tê Giác Trắng, Cá Ngừ Vàng,... đóng góp vào bức tranh tổng thể về sản lượng dầu khí của khu vực.
Trong những năm gần đây, ngành dầu khí Việt Nam nói chung và khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu nói riêng đang phải đối mặt với thách thức từ sự suy giảm tự nhiên của các mỏ dầu lớn đã khai thác lâu năm. Sản lượng dầu thô có xu hướng giảm dần, đòi hỏi những nỗ lực không ngừng trong công tác tìm kiếm, thăm dò và phát triển các mỏ mới. Tuy nhiên, sản lượng khí đốt vẫn tương đối ổn định và đóng vai trò ngày càng quan trọng trong cơ cấu năng lượng của Việt Nam.
Cơ sở hạ tầng dầu khí tại Bà Rịa – Vũng Tàu
Để phục vụ cho hoạt động khai thác, chế biến và phân phối dầu khí, Bà Rịa – Vũng Tàu đã phát triển một hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ và hiện đại như: Trung tâm của các cảng biển chuyên dụng phục vụ ngành dầu khí, bao gồm cảng dịch vụ dầu khí Vietsovpetro, cảng PTSC, cảng Sao Mai – Bến Đình. Các cảng này cung cấp dịch vụ hậu cần, tiếp vận, sửa chữa và bảo dưỡng cho các giàn khoan, tàu thuyền và các phương tiện hoạt động ngoài khơi.
Đồng thời, Bà Rịa – Vũng Tàu còncó các kho chứa dầu, khí và sản phẩm dầu mỏ lớn, cùng với hệ thống đường ống dẫn khí và condensate từ ngoài khơi về đất liền. Hệ thống đường ống dẫn khí Nam Côn Sơn, Bạch Hổ - Dinh Cố là những huyết mạch quan trọng, đưa khí về các nhà máy điện Phú Mỹ, Nhơn Trạch và các khu công nghiệp.
Nhà máy xử lý khí Dinh Cố và Nhà máy xử lý khí Nam Côn Sơn là những cơ sở quan trọng, có nhiệm vụ tách các thành phần khí tự nhiên (methane, propane, butane, condensate) để phục vụ cho các mục đích khác nhau. Khí khô (methane) được dùng làm nhiên liệu cho sản xuất điện, khí hóa lỏng (LPG) được dùng làm nhiên liệu dân dụng và công nghiệp, condensate được pha trộn với dầu thô hoặc chế biến thành các sản phẩm hóa dầu.
Đáng chú ý, tỉnh đã hình thành các khu công nghiệp chuyên sâu về dầu khí như khu công nghiệp Cái Mép, Khu công nghiệp Long Sơn, thu hút các dự án chế biến dầu khí, hóa dầu và các ngành công nghiệp phụ trợ.
Triển vọng tương lai của ngành dầu khí Bà Rịa – Vũng Tàu
Mặc dù đối mặt với những thách thức, ngành dầu khí Bà Rịa – Vũng Tàu vẫn có những triển vọng tích cực trong tương lai, được định hình bởi các yếu tố thăm dò và Khai thác các mỏ mới nhằm bù đắp cho sự suy giảm sản lượng từ các mỏ hiện hữu, PVN và các đối tác đang đẩy mạnh công tác tìm kiếm, thăm dò và phát triển các mỏ dầu khí mới tại các lô còn tiềm năng, đặc biệt là các mỏ cận biên và mỏ nước sâu. Việc áp dụng các công nghệ thăm dò tiên tiến sẽ giúp tăng tỷ lệ thành công trong việc phát hiện các cấu tạo chứa dầu khí mới.
Đối với các mỏ đã và đang khai thác, việc áp dụng các công nghệ EOR (Enhanced Oil Recovery) và IOR (Improved Oil Recovery) như bơm khí, bơm polymer, bơm nước luân phiên... sẽ giúp kéo dài tuổi thọ mỏ và tăng sản lượng thu hồi từ các vỉa chứa còn lại.
Đặc biệt, khí đốt được xem là nguồn năng lượng chuyển tiếp quan trọng trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Bà Rịa – Vũng Tàu với trữ lượng khí lớn và hệ thống hạ tầng sẵn có sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp khí, bao gồm sản xuất điện khí, sản xuất khí hóa lỏng (LPG), và đặc biệt là phát triển ngành công nghiệp hóa dầu từ khí tự nhiên.
Ngoài ra, việc đầu tư dự án trong điểm Tổ hợp Hóa dầu Miền Nam khi đi vào hoạt động sẽ là một động lực lớn cho sự phát triển của Bà Rịa – Vũng Tàu và ngành hóa dầu Việt Nam. Tổ hợp này sẽ sản xuất ra các sản phẩm hóa dầu cơ bản như polyethene, polypropene, styrene, và butadiene, phục vụ cho nhiều ngành công nghiệp khác.
Mặt khác, trong bối cảnh sản lượng khí nội địa có thể không đáp ứng đủ nhu cầu trong tương lai, Việt Nam đang có kế hoạch nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG). Bà Rịa – Vũng Tàu, với vị trí thuận lợi và hệ thống cảng nước sâu, được quy hoạch là một trong những trung tâm nhập khẩu và tái hóa khí LNG của quốc gia. Các kho cảng LNG tại Thị Vải đang được xây dựng và sẽ đi vào hoạt động, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng.
Cùng với đó, để thích ứng với xu hướng chuyển dịch năng lượng toàn cầu và cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Bà Rịa – Vũng Tàu cũng đang nghiên cứu và phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió ngoài khơi. Các dự án điện gió ngoài khơi tiềm năng tại khu vực này có thể tận dụng kinh nghiệm và cơ sở hạ tầng của ngành dầu khí (tàu dịch vụ, cảng, nhân lực kỹ thuật cao) để phát triển. Bên cạnh đó, việc nghiên cứu phát triển hydrogen xanh từ các nguồn năng lượng tái tạo cũng là một hướng đi tiềm năng trong dài hạn.
Bà Rịa – Vũng Tàu cũngsẽ tiếp tục củng cố vị thế là trung tâm cung cấp dịch vụ kỹ thuật cao, sản xuất thiết bị và vật tư cho ngành dầu khí, không chỉ ở Việt Nam mà còn vươn ra khu vực. Việc đầu tư vào công nghệ mới, nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp dịch vụ dầu khí là rất quan trọng.
Thách thức và Cơ hội
Thực tế, ngành dầu khí Bà Rịa – Vũng Tàu đối mặt với cả thách thức và cơ hội đan xen. Cụ thể, sự suy giảm tự nhiên của các mỏ lớn là thách thức lớn nhất, đòi hỏi phải đẩy mạnh tìm kiếm thăm dò và áp dụng công nghệ để duy trì sản lượng; sự biến động của giá dầu thế giới ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh tế của các dự án dầu khí; việc khai thác các mỏ ở vùng nước sâu, xa bờ đòi hỏi công nghệ phức tạp và chi phí đầu tư lớn; vị trí địa lý của các mỏ dầu khí ngoài khơi có thể tiềm ẩn những rủi ro địa chính trị, ảnh hưởng đến hoạt động thăm dò và khai thác; yêu cầu về giảm phát thải carbon và phát triển năng lượng tái tạo gây áp lực lên ngành dầu khí truyền thống; hoạt động khai thác dầu khí luôn tiềm ẩn rủi ro về ô nhiễm môi trường, đòi hỏi các biện pháp kiểm soát chặt chẽ.
Về cơ hội, nhu cầu năng lượng tăng cao: Nền kinh tế Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, nhu cầu về năng lượng vẫn tiếp tục tăng cao, đặc biệt là khí đốt cho sản xuất điện và công nghiệp.Bà Rịa – Vũng Tàu là cửa ngõ ra biển và là trung tâm kinh tế trọng điểm phía Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển ngành dầu khí.
Hệ thống cảng biển, kho chứa, đường ống dẫn và các nhà máy xử lý khí hiện đại là nền tảng vững chắc cho sự phát triển. Đồng thời, chính phủ Việt Nam luôn ưu tiên phát triển ngành dầu khí, coi đây là ngành kinh tế mũi nhọn, đảm bảo an ninh năng lượng. Đồng thời, cơ hội hợp tác với các công ty dầu khí quốc tế có kinh nghiệm và công nghệ tiên tiến để phát triển các dự án phức tạp. Đặc biệt là sự phát triển của ngành dầu khí kéo theo sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ, tạo thêm việc làm và đóng góp vào GDP.
Bà Rịa – Vũng Tàu đã và đang khẳng định vị thế là trung tâm dầu khí quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Mặc dù đối mặt với những thách thức không nhỏ từ sự suy giảm sản lượng của các mỏ lớn và áp lực chuyển dịch năng lượng toàn cầu, tỉnh vẫn còn nhiều tiềm năng để phát triển. Việc đẩy mạnh thăm dò các mỏ mới, áp dụng công nghệ nâng cao hệ số thu hồi dầu, phát triển mạnh mẽ công nghiệp khí và hóa dầu, cùng với việc định hướng phát triển năng lượng tái tạo và hydrogen, sẽ giúp Bà Rịa – Vũng Tàu duy trì vai trò then chốt trong an ninh năng lượng quốc gia và đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam trong tương lai. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, các tập đoàn dầu khí, và các đối tác trong và ngoài nước, cùng với việc đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao.
Trữ lượng dầu mỏ của Việt Nam khoảng 4,4 tỷ thùng, được xếp thứ 28 trong số 52 quốc gia có trữ lượng dầu mỏ xác minh trên thế giới và đứng đầu khu vực Đông Nam Á. Bên cạnh đó, trữ lượng khí đã xác minh của Việt Nam đạt khoảng 0,6 nghìn tỷ m3, đứng thứ ba trong khu vực.